Wikipedia

Westland Wasp

brytyjski lekki śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych

Westland Wasp – brytyjski lekki śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych, produkowany przez spółkę Westland Helicopters w latach 1963–1968. Wyprodukowano łącznie 98 maszyn.

Westland Wasp
Ilustracja
Brytyjski Westland Wasp (1984)
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

Westland Helicopters

Typ

śmigłowiec

Załoga

2

Historia
Data oblotu

28 października 1962

Lata produkcji

1963–1968

Dane techniczne
Napęd

silnik turbowałowy Rolls Royce Nimbus 103

Moc

710 KM

Wymiary
Długość

12,29 m

Długość kadłuba

9,24 m

Wysokość

3,43 m

Masa
Własna

1565 kg

Startowa

2495 kg

Osiągi
Prędkość maks.

193 km/h

Prędkość przelotowa

178 km/h

Pułap

3720 m

Zasięg

487 km

Dane operacyjne
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

 
Wasp jako eksponat w Imperial War Museum. Widoczna konstrukcja silnika, złożona belka ogonowa i wirnik główny

Pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku Royal Navy zaczęła wykazywać zainteresowanie śmigłowcami, których głównym przeznaczeniem miało być zwalczanie okrętów podwodnych (ZOP). W tym samym czasie British Army prowadziła program małego śmigłowca wielozadaniowego P.531. W wyniku dalszych prac, na bazie doświadczeń zdobytych przy budowie śmigłowca P.531 powstał Westland Scout, który został wprowadzony do służby. Royal Navy postanowiła wykorzystać platformę Scoutów jako bazę dla przyszłych lekkich śmigłowców pokładowych[1][2][3].

W 1959 roku Royal Navy rozpoczęła testy P.531, które trwały osiemnaście miesięcy. W ich czasie, konstrukcję przystosowano do operowania z pokładów okrętów i dostosowano do zadań ZOP. W 1961 roku złożono zamówienie na dwa przedprodukcyjne egzemplarze, oznaczone wówczas jako Sea Scout. 28 października 1962 roku oblatano pierwszy prototyp. Rok później linię produkcyjną opuścił pierwszy seryjny śmigłowiec o nowej nazwie Westland Wasp. Pierwsze egzemplarze zaczęto wprowadzać do eksploatacji w połowie 1963 roku[4].

W głównej mierze śmigłowce wykorzystywano jako maszyny pokładowe, gdzie pełniły zadania ZOP. Dodatkowo maszyny wykorzystywano jako śmigłowce transportowe, łącznikowe oraz szkolne[5].

Podczas wojny o Falklandy-Malwiny, Wasp z brytyjskiej fregaty HMS „Plymouth” poważnie uszkodził argentyński okręt podwodny ARA „Santa Fe”[6].

Od początku lat siedemdziesiątych śmigłowiec zaczął być zastępowany przez nowocześniejsze Westland Lynx. Eksploatację Waspów w Royal Navy zakończono w 1988 roku. Królewska Malezyjska Marynarka Wojenna wycofała swoje Waspy w 2001 roku[7][8]. Z uwagi na charakterystyczny kształt kadłuba, śmigłowiec otrzymał pseudonim „The Flying Dustbin”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „latający śmietnik”[2]. Łącznie w latach 1963–1968 wyprodukowano 98 maszyn[9][a].

Konstrukcja edytuj

Konstrukcja Westland Wasp w dużej mierze pozostała taka sama jak w śmigłowcu Scout przeznaczonym dla British Army. Załogę stanowiły dwie osoby: pilot oraz operator uzbrojenia, którzy zajmowali miejsce na przodzie kabiny. Za nimi znajdował się przedział pasażerski, gdzie w zależności od konfiguracji było można zabrać od trzech do czterech osób. Śmigłowiec wybudowano w układzie klasycznym. Konstrukcja miała składaną belkę ogonową oraz wirnik główny, ułatwiało to hangarowanie na pokładach okrętów. Napęd stanowił jeden silnik turbowałowy Rolls-Royce Nimbus 103 o mocy 710 KM. Podobnie jak w przypadku Scouta, silnik nie był zabudowany wewnątrz kadłuba[3][10][11].

Wasp mógł zabierać dwie torpedy Mark 44 lub jedną Mark 46. Alternatywnym uzbrojeniem były (maksymalnie dwie) bomby głębinowe. Śmigłowiec mógł też być uzbrojony w pociski rakietowe: cztery Nord SS.11 lub dwa SS.12. Wasp w odróżnieniu od cięższych Westland Wessex, nie dysponował własnym sonarem. Realizując zadania ZOP, załogi Waspów musiały więc współpracować z okrętami i innymi śmigłowcami[10][11].

Użytkownicy edytuj

 
Nowozelandzki Westland Wasp na pokładzie amerykańskiego niszczyciela USS Hewitt (DD 966) (1978)
 
Holenderski Wasp (1967)

Uwagi edytuj

  1. ↑ Część źródeł podaje, że wyprodukowano 133 śmigłowce Westland Wasp. [dostęp 2023-03-11]. (ang.).
  2. ↑ Nie wiadomo ile dokładnie Brazylia pozyskała nowych śmigłowców Wasp, jednak liczba czterech jest uważana za najbardziej prawdopodobną[9]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Derek 1991 ↓, s. 371.
  2. ↑ a b Westland Wasp - Price, Specs, Photo Gallery, History [online], Aero Corner [dostęp 2023-03-10] (ang.).
  3. ↑ a b samolotypolskie.pl - Westland "Wasp" [online], samolotypolskie.pl [dostęp 2023-03-10].
  4. ↑ a b Derek 1991 ↓, s. 371–373.
  5. ↑ Wasp HAS Mk1 XT420 [online], Navy Wings [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  6. ↑ Maciej Hypś, Działania okrętów podwodnych w czasie wojny o Falklandy [online], Konflikty.pl, 7 maja 2022 [dostęp 2023-03-11] (pol.).
  7. ↑ a b Deano, Muzium TLDM – Westland Wasp of the Royal Malaysian Navy [online], Aces Flying High, 22 czerwca 2018 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
  8. ↑ Westland Wasp, [w:] Helis.com [online].
  9. ↑ a b c Derek 1991 ↓, s. 376.
  10. ↑ a b Derek 1991 ↓, s. 371–373, 376.
  11. ↑ a b Westland "Scout" / "Wasp" helicopter - development history, photos, technical data [online], aviastar.org [dostęp 2023-03-11].
  12. ↑ Westland Wasp in Força Aeronaval da Marinha do Brasil, [w:] Helis.com [online].
  13. ↑ Westland Wasp in tentara nasional indonesia angkatan laut, [w:] Helis.com [online].
  14. ↑ Westland Waspin Tentera Laut Diraja, [w:] Helis.com [online].
  15. ↑ Westland Wasp in Luchtvaartdienst, [w:] Helis.com [online].
  16. ↑ Westland Wasp in Royal New Zealand Navy, [w:] Helis.com [online].
  17. ↑ a b Derek 1991 ↓, s. 375.
  18. ↑ Westland Wasp in Suid-Afrikaanse Lugmag, [w:] Helis.com [online].

Bibliografia edytuj

  • James Derek: Westland Aircraft since 1915. Putnam Aeronautical Books, 1991, s. 371–376. ISBN 0-85177-847-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Westland_Wasp&oldid=73482070”