Westland Whirlwind (samolot)

1938 Westland

Westland Whirlwindbrytyjski samolot myśliwski zbudowany w 1938 roku przez wytwórnię Westland Aircraft, pierwszy dwusilnikowy samolot myśliwski w lotnictwie brytyjskim.

Westland Whirlwind
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

Westland Aircraft

Typ

myśliwiec

Konstrukcja

dwusilnikowy dolnopłat konstrukcji skorupowej

Załoga

1

Historia
Data oblotu

11 października 1938

Lata produkcji

1938–1941

Wycofanie ze służby

1943

Liczba egz.

116

Dane techniczne
Napęd

2 silniki rzędowe Rolls-Royce Peregrine

Moc

885 KM (660 kW) każdy

Wymiary
Rozpiętość

13,72 m

Długość

9,83 m

Wysokość

3,52 m

Powierzchnia nośna

23 m²

Masa
Własna

3770 kg

Startowa

4697 kg

Osiągi
Prędkość maks.

560 km/h

Prędkość wznoszenia

6,6 m/s

Pułap

9240 m

Zasięg

480 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
4 × działka Hispano HS Mk I kal. 20 mm, 2 bomby lotnicze po 115 kg lub jedna 230 kg
Użytkownicy
Wielka Brytania
Rzuty
Rzuty samolotu

Historia

edytuj
 
Westland Whirlwind w locie
 
Westland Whirlwind należący do 263. Eskadry RAF-u, bazującej w Exeter, 27 listopada 1940 roku
 
Formacja trzech Whirlwindów należących do 263. Eskadry RAF-u w grudniu 1940 roku

Samolot powstał w odpowiedzi na specyfikację Ministerstwa Lotnictwa F.37/35 z 1935 roku na szybki jednomiejscowy myśliwiec dzienny i nocny, uzbrojony w działka kalibru 20 mm, w celu przeciwstawienia się nowym niemieckim konstrukcjom[1]. Zakładano pierwotnie układ jednosilnikowy, lecz zaakceptowano także konstrukcje dwusilnikowe jako lepiej spełniające wymagania[1]. Swoje projekty dwusilnikowych myśliwców przedstawiły firmy Westland, Supermarine i Bristol, po czym po ich ocenie Ministerstwo Lotnictwa zamówiło 11 lutego 1937 roku tylko dwa prototypy samolotu Westland o oznaczeniu fabrycznym P.9[2]. Przedstawiał on dwusilnikowy samolot ze smukłym kadłubem z czterema działkami kalibru 20 mm w nosie, skrzydłami o zaawansowanej mechanizacji i chłodnicami silników umieszczonymi w krawędzi natarcia skrzydła[3]. Projekt ten był najbardziej zaawansowany technicznie i awangardowy, stąd w odróżnieniu od wielu innych brytyjskich projektów, dalsze zamówienie zostało uzależnione od pozytywnych wyników prób prototypu[2]. W toku prac projektowych zamieniono pierwotnie przewidziany podwójny statecznik pionowy przez pojedynczy, z charakterystycznie wysoko umieszczonym statecznikiem poziomym[4]. W czerwcu 1937 roku zaakceptowano makietę samolotu[4].

Pierwszy lot prototypu odbył się 11 października 1938 roku. Projekt ogólnie dysponował niezłymi charakterystykami, miał dobry zasięg i dobre uzbrojenie, jednak nie najlepsze silniki Rolls-Royce Peregrine zaważyły na losie samolotu. Samolot nie był duży, niewiele większy niż Hawker Hurricane, o wiele jednak szybszy i lepiej uzbrojony, a przy tym wykazywał doskonałe własności na niższych pułapach i był łatwy w pilotażu. Na wyższym pułapie pojawiały się jednak problemy z niezbyt dużą mocą silników, pewnym problemem była także duża szybkość lądowania, sprawiająca trudności pilotom, przyzwyczajonym do wolniejszych maszyn. Wadą był także niewielki zasięg.[potrzebny przypis]

Zamówiono 200 samolotów, jednak ze względu na kłopoty z silnikami po wyprodukowaniu 116 samolotów (według innych źródeł[jakich?] 112 lub 114) zamówienie zostało anulowane. Rozwiązaniem kłopotów mogło być zastosowanie doskonalszych silników Rolls-Royce Merlin, pociągało to jednak za sobą konieczność dość dużych zmian w konstrukcji samolotu. Istniały plany stworzenia wersji Mk II z nowymi silnikami RR Merlin, jednak po rozpoczęciu wojny zmieniły się priorytety, okazało się także, iż działka kalibru 20 milimetrów można zamontować na samolotach Supermarine Spitfire, wobec czego z produkcji samolotu zrezygnowano.

Pierwsze Whirlwindy weszły do służby w czerwcu 1940 roku. Służyły jedynie w dwóch dywizjonach RAF-u: 137. i 263. Niski poziom produkcji nie pozwolił na ich szerokie zastosowanie bojowe. W lipcu 1942 roku samoloty obu dywizjonów zostały przystosowane do zadań myśliwsko-bombowych, otrzymały przy tym popularne przezwisko Whirlibomber[5]. Pierwsze ich użycie w tym charakterze miało miejsce 9 sierpnia 1942, kiedy zatopiły dwa z grupy czterech uzbrojonych trawlerów na kanale La Manche[5]. Używane były następnie do zwalczania żeglugi na kanale oraz atakowania celów naziemnych w północnej Francji i Belgii, głównie pociągów, także podczas nocnych operacji intruder[6]. W czerwcu 1943 roku na skutek strat 137. Dywizjon przezbrojono na Hawker Hurricane Mk IV[7]. Samoloty pozostawały w służbie w drugim z dywizjonów do grudnia 1943 roku, kiedy to ostatnie egzemplarze zostały zastąpione przez myśliwce Hawker Typhoon[6]. Wkrótce po wycofaniu samoloty te zostały skasowane jako zbędne. Ostatni egzemplarz Whirlwinda używany był przez zakłady Westland aż do 1947 roku, z rejestracją cywilną G-AGOI[6]. Do dziś nie zachował się żaden oryginalny Whirlwind.

Whirlwindy ze względu na silne uzbrojenie i dużą prędkość wyrządzały dużo szkód załogom niemieckich okrętów wojennych operujących w kanale La Manche.

Wersją rozwojową Whirlwinda był samolot Westland Welkin, przeznaczony do lotów na wysokich pułapach.

Opis konstrukcji

edytuj

Samolot Westland Whirlwind był dwusilnikowym, jednomiejscowym samolotem myśliwskim, dolnopłatem o konstrukcji skorupowej. Podwozie klasyczne – chowane w locie. Napęd stanowiły 2 silniki rzędowe.

Zobacz też

edytuj

Podobne lub porównywalne samoloty:

Przypisy

edytuj
  1. a b Hall ↓, s. 1-2.
  2. a b Hall ↓, s. 5-6.
  3. Hall ↓, s. 4.
  4. a b Hall ↓, s. 8.
  5. a b Hall ↓, s. 24.
  6. a b c Hall ↓, s. IV okładki.
  7. Hall ↓, s. 26.

Bibliografia

edytuj
  • Bingham, Victor. Whirlwind, The Westland Whirlwind Fighter. Shrewsbury, UK: Airlife Publishing Ltd., 1987. ISBN 1-85310-004-8.
  • Green, William. Warplanes of the Second World War, Fighters, Vol. 2. London: Macdonald, 1961.
  • Green, William and Swanborough, Gordon. WW2 Aircraft Fact Files – RAF Fighters, Part 3. London: Jane’s, 1981. ISBN 0-7106-0119-0.
  • Alan W. Hall: Westland Whirlwind F.Mk.I. Luton: Hall Park Books, seria: Warpaint Series. No.54. (ang.).
  • James, Derek N. Westland: A History. Gloucestershire, UK: Tempus Publishing Ltd., 2002. ISBN 0-7524-2772-5.
  • Derek N. James. Westland (Images of England). Gloucestershire, UK: Tempus Publishing Ltd., 1997. ISBN 0-7524-0799-6.
  • Mason, Francis K. Royal Air Force Fighters of World War Two, Volume One. Windsor, Berkshire, UK: Hylton Lacy Publishers Ltd., 1969.
  • Mondey, David. Westland (Planemakers 2). London: Jane’s Publishing Company, 1982. ISBN 0-7106-0134-4.
  • Ovcacik, Michal and Susa, Karel. Westland Whirlwind: Mk.I Fighter, Mk.I fighter-bomber. Prague, Czech Republic: Mark 1 Ltd., 2002. ISBN 80-902559-6-5.
  • Robertson, Bruce. Westland Whirlwind Described. Dandenong, Victoria, Australia: Kookaburra Technical Publications, 1970. ISBN 0-85880-004-7.
  • Taylor, John W.R. „Westland Whirlwind” Combat Aircraft of the World from 1909 to the present. New York: G.P. Putnam’s Sons, 1969. ISBN 0-425-03633-2.

Linki zewnętrzne

edytuj