La Manche
 |
Ten artykuł od 2011-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
La Manche (z fr. dosł. „rękaw”; ang. English Channel, „Kanał Angielski”) – kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji. Poprzez Cieśninę Kaletańską łączy Morze Północne z otwartymi wodami Oceanu Atlantyckiego.
| La Manche English Channel | |
 Zdjęcie satelitarne kanału | |
| Kontynent | Europa |
| Państwa |  Francja Wielka Brytania
|
| Powierzchnia | 75000 km² |
| Średnia głębokość | 48 m |
| Największa głębia | 174 m |
| Objętość | 4050 km³ |
| Zasolenie | 34-35‰ |
| Temperatura | 5-15 °C |
| Wyspy | Île-de-Bréhat, Île-de-Batz, Chausey, Tatihou, Îles Saint-Marcouf, Isle of Wight, Jersey, Guernsey, Alderney, Sark, Herm |
| |
Spis treści
Podstawowe daneEdytuj
- powierzchnia: 75 tys. km²
- długość: 563 km
- najwęższe miejsce: 32 km
- najszersze miejsce: 249 km
- średnia szerokość: 158 km
- średnia głębokość: 48 m
- wysokość pływów: 15 m
- średnie zasolenie: 35‰ (3,5%)
Kanał La Manche powstał pod koniec plejstocenu, gdy w wyniku topnienia rozległych czap lądolodów Europy i Ameryki Północnej, podniósł się znacznie poziom mórz[1].
Kanał odgrywał strategiczną rolę w wielu wojnach toczących się na kontynencie europejskim. Bardzo utrudniał podbój Brytanii. Ostatnia próba zakończona powodzeniem miała miejsce w 1066 r. (Inwazja Normanów na Anglię). Napoleon Bonaparte i Hitler nawet nie próbowali desantu. Jest on również ważnym szlakiem morskim łączącym takie znaczące porty morskie jak Rotterdam czy Hamburg z Oceanem Atlantyckim. Przy samym kanale położone są: Hawr, Cherbourg, Boulogne-sur-Mer, Calais, po stronie francuskiej oraz Dover, Portsmouth, Plymouth i Southampton po brytyjskiej. Kanał La Manche znany jest jednak z trudnych warunków żeglugi – często występują tu burze i mgły. Przez kanał realizowane są liczne połączenia promowe między Wielką Brytanią a Francją i Belgią.
Brzegi kanału łączy wiele promów morskich, a od 1994, po kilkuletniej budowie, także tunel kolejowy pod kanałem, tzw. Eurotunel, który skrócił znacznie czas podróży między Paryżem a Londynem. Równocześnie jednak tunel stał się dogodną drogą dla nielegalnych imigrantów, którzy chcą się przedostać z Francji na Wyspy Brytyjskie.
Na kanale La Manche położona jest grupa wysp – Wyspy Normandzkie – stanowiące autonomiczną część Wielkiej Brytanii.
Historyczne osiągnięciaEdytuj
Jako pierwsi nad kanałem La Manche przelecieli balonem Francuz Jean-Pierre Blanchard i Amerykanin John Jeffries 7 stycznia 1785 z Dover do Guînes.
Francuz Louis Blériot 25 lipca 1909 jako pierwszy dokonał tego samolotem z Les Barraques (obecnie Bleriot Plage) koło Sangatte do Dover.
Pierwszym człowiekiem, który przepłynął wpław kanał La Manche z Dover do Calais był angielski kapitan Matthew Webb 24 sierpnia 1875, a pierwszą kobietą Amerykanka Gertrude Ederle 6 sierpnia 1926 z przylądka Cap Gris do Kingsdown.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Być może wskutek katastrofalnej powodzi wywołanej przerwaniem naturalnej grobli wapiennych skał oddzielających suchy ląd od znajdującego się na obszarze południowym dzisiejszego Morza Północnego jeziora zasilanego wodą z topniejących lodowców z obszarów Brytanii i Skandynawii, a także przez systemy rzeczne Tamizy i Renu [1]