La Manche

kanał morski pomiędzy Anglią a Francją

La Manche (z fr. dosł. „rękaw”; ang. English Channel, „Kanał Angielski”) – kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji. Poprzez Cieśninę Kaletańską łączy Morze Północne z otwartymi wodami Oceanu Atlantyckiego.

La Manche
English Channel
Ilustracja
Państwo

 Francja
 Wielka Brytania

Akweny
• Łączy wody
• Z wodami


Ocean Atlantycki
Morze Północne

Lądy
• Oddziela
• Od


Francję
Wielkiej Brytanii

Głębokość
• średnia
• maksymalna


48 m
174 m

Zasolenie

34-35‰

Wyspy

Île-de-Bréhat, Île-de-Batz, Chausey, Tatihou, Îles Saint-Marcouf, Wight, Jersey, Guernsey, Alderney, Sark, Herm

Mapa cieśniny
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „La Manche”
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „La Manche”
Ziemia50°N 2°W/50,000000 -2,000000

Podstawowe dane

edytuj
  • powierzchnia: 75 tys. km²
  • długość: 563 km
  • najwęższe miejsce: 32 km
  • najszersze miejsce: 249 km
  • średnia szerokość: 158 km
  • średnia głębokość: 48 m
  • wysokość pływów: 15 m
  • średnie zasolenie: 35‰ (3,5%)

Kanał La Manche powstał pod koniec plejstocenu, gdy w wyniku topnienia rozległych czap lądolodów Europy i Ameryki Północnej, podniósł się znacznie poziom mórz[1].

Kanał odgrywał strategiczną rolę w wielu wojnach toczących się na kontynencie europejskim. Bardzo utrudniał podbój Brytanii. Ostatnia próba zakończona powodzeniem miała miejsce w 1066 r. (Inwazja Normanów na Anglię). Napoleon Bonaparte i Hitler nawet nie próbowali desantu[2]. Jest on również ważnym szlakiem morskim, łączącym takie znaczące porty morskie, jak Rotterdam czy Hamburg z Oceanem Atlantyckim – dziennie korzysta z niego ponad 500 statków[3]. Przy samym kanale położone są: Hawr, Cherbourg, Boulogne-sur-Mer, Calais po stronie francuskiej oraz Dover, Portsmouth, Plymouth i Southampton po brytyjskiej. Kanał La Manche znany jest jednak z trudnych warunków żeglugi – często występują tu burze i mgły. Przez kanał realizowane są liczne połączenia promowe między Wielką Brytanią a Francją i Belgią.

Brzegi kanału łączy wiele promów morskich, a od 1994, po kilkuletniej budowie, także tunel kolejowy pod kanałem, tzw. Eurotunel, który skrócił znacznie czas podróży między Paryżem a Londynem.

Na kanale La Manche położona jest grupa wysp – Wyspy Normandzkie – stanowiących autonomiczną część Wielkiej Brytanii.

Historyczne osiągnięcia

edytuj

Jako pierwsi nad kanałem La Manche przelecieli balonem Francuz Jean-Pierre Blanchard i Amerykanin John Jeffries - 7 stycznia 1785 z Dover do Guînes.

Francuz Louis Blériot 25 lipca 1909 jako pierwszy dokonał tego samolotem z Les Barraques (obecnie Bleriot Plage) koło Sangatte, do Dover.

Pierwszym człowiekiem, który przepłynął wpław kanał La Manche z Dover do Calais, był angielski kapitan Matthew Webb 24 sierpnia 1875, pierwszą kobietą Amerykanka Gertrude Ederle 6 sierpnia 1926 z przylądka Cap Gris-Nez do Kingsdown, a pierwszą Polką (i w ogóle pierwszą osobą z Polski) Teresa Zarzeczańska 30 sierpnia 1975 z plaży Szekspira w Dover do Wissant[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Być może wskutek katastrofalnej powodzi wywołanej przerwaniem naturalnej grobli wapiennych skał oddzielających suchy ląd od znajdującego się na obszarze południowym dzisiejszego Morza Północnego jeziora zasilanego wodą z topniejących lodowców z obszarów Brytanii i Skandynawii, a także przez systemy rzeczne Tamizy i Renu. Mark Henderson, Jak powstała Brytania [online], Onet.pl, 7 sierpnia 2007 [zarchiwizowane z adresu 2014-03-07].
  2. Atlantic Ocean and Europe in September 1939. naval-history.net. [dostęp 2021-08-16]. (ang.).
  3. The Dover Strait, navigation rules, Maritime and Coastguard Agency, 2007 [zarchiwizowane 2010-08-31] (ang.).
  4. Uchwała Nr XLVII/842/VIII/2021 Rady Miasta Poznania z dnia 01-06-2021 w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa Miasta Poznania Pani Teresie Zarzeczańskiej-Różańskiej. bip.poznan.pl, 2021-06-01. [dostęp 2021-06-30]. (pol.).