Wiewióreczniki
Wiewióreczniki[1], tupaje, ryjówki nadrzewne (Scandentia) – rząd ssaków łożyskowych z nadrzędu euarchontów, blisko spokrewnionych z skóroskrzydłymi i naczelnymi. Dawniej były zaliczane do owadożernych (Insectivora), a czasem do naczelnych (Primates), z uwagi na stosunkowo duży mózg. Wiewióreczniki z wyglądu przypominają wiewiórki, ale nie są z nimi blisko spokrewnione. Występują w wilgotnych lasach równikowych Azji Południowo-Wschodniej, m.in. na Archipelagu Malajskim, Filipinach i na Półwyspie Indyjskim.
| ||
| Scandentia | ||
| Wagner, 1855 | ||
 Przedstawiciel rzędu – tupaja ruda (Tupaia splendidula) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | wiewióreczniki | |
| Rodziny | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
Spis treści
CharakterystykaEdytuj
Wiewióreczniki to nieduże ssaki o cechach, upodabniających je do naczelnych. Należą do nich m.in. duży i stosunkowo dobrze rozwinięty mózg, słabo wykształcone płaty węchowe, dobry wzrok. Jednak cechy ,takie jak pięcioguzikowe zęby trzonowe czy sześć siekaczy w żuchwie, zbliżają wiewióreczniki do prymitywnych ssaków owadożernych. Ssaki te są przystosowane do życia na drzewach, choć nie wszystkie prowadzą nadrzewny tryb życia. Mają chwytne kończyny oraz pięciopalczaste łapy, zaopatrzone w ostre pazurki, odżywiają się owadami i owocami, niekiedy także pędami roślin, jajami ptaków, pisklętami, małymi jaszczurkami i padliną. Wiewióreczniki są samotnikami, mają określone terytoria, które znakują wydzieliną gruczołów znajdujących się na spodzie ciała. Występuje dymorfizm płciowy: samice są mniejsze od samców. Są hodowane przez ludność terenów, na których występują jako tępiciele niepożądanych bezkręgowców w domach.
SystematykaEdytuj
Do wiewióreczników zalicza się dwie rodziny, czasami traktowane jako podrodziny (Tupaiinae i Ptilocercinae w obrębie rodziny Tupaiidae), z których Ptilocercidae jest monogatunkowa – jej jedynym przedstawicielem jest ogonopiór uszasty[1][2].
- Tupaiidae – tupajowate
- Ptilocercidae – ogonopiórowate – obejmuje jeden rodzaj Ptilocercus z jednym gatunkiem: Ptilocercus lowii – ogonopiór uszasty
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 26-28. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Scandentia. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-12-30]
BibliografiaEdytuj
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 91. ISBN 83-01-14344-4.
- Dimitrij Strelnikoff: Wielka encyklopedia zwierząt, tom 2. Poznań: Oxford Educational, s. 9. ISBN 83-7425-342-8.