Wikipedia

Ogonopiór uszaty

gatunek ssaka

Ogonopiór uszaty[5], ogonopiór uszasty[6] (Ptilocercus lowi) – gatunek niewielkiego ssaka z rodziny ogonopiórowatych (Ptilocercidae).

Ogonopiór uszaty
Ptilocercus lowii[1]
J.E. Gray, 1848[2]
Ilustracja
Ilustracja autorstwa Josepha Wolfa z 1848 roku
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

wiewióreczniki

Rodzina

ogonopiórowate

Rodzaj

ogonopiór

Gatunek

ogonopiór uszaty

Podgatunki
  • P. l. lowii J.E. Gray, 1848
  • P. l. continentis O. Thomas, 1910[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1848 angielski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Ptilocercus lowii[2]. Miejsce typowe to Kuching, Sarawak, Borneo, Indonezja[2][7][8]. Holotyp to zamontowana skóra (sygnatura BMNH 47.12.30.1[9]) i czaszka (sygnatura BMNH 48.5.12.3[10]) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany przez Hugha Lowa[11]. Podgatunek continentis formalnie opisał w 1910 roku angielski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Ptilocercus lowi continentis[3]. Miejsce typowe to obszar 10 mi (16 km) od Kuala Lumpur, Selangor, Malezja[3][12]. Holotyp to skóra i czaszka dorosłego samca (sygnatura BMNH Mammals 1910.4.17.1) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[13]; okaz zebrany 27 grudnia 1903 roku przez pracownika Salangor Muzeum (obecnie Muzium Negara) w Kuala Lumpur[12]. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju ogonopiór[5] (Ptilocercus)[14].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[15].

Etymologia edytuj

  • Ptilocercus: gr. πτιλον ptilon „pióro”; κερκος kerkos „ogon”[16].
  • lowii: Sir Hugh Brooke Low (1824-1905), brytyjski administrator kolonialny, przyrodnik, sekretarz kolonialny na Labuan w latach 1848–1850, rezydent Perak, na Malajach w latach 1877–1889[17].
  • continentis: nowołac. continentalis „kontynentalny, z kontynentu, ze stałego lądu”, od łac. continens, continentis „stały ląd, kontynent”, od continere „trzymać się razem”[18].

Zasięg występowania edytuj

Ogonopiór uszaty występuje w zależności od podgatunku[15]:

Populacje które nie można przypisać do konkretnego podgatunku występują również na Serasan (Wyspy Natuna), Sumatrze i kilku powiązanych wyspach, takich jak Pini i Tanahbala (Wyspy Batu), Siberut (Wyspy Mentawai), Kundur (Wyspy Riau), Lingga i Bangka[15].

Morfologia edytuj

Niewielki ssak przypominający wyglądem wiewiórkę. Został wyodrębniony z rodziny tupajowatych ze względu na kilka odróżniających go cech, m.in. obecność wibrysów, których tupajowate nie mają, brak owłosienia na ogonie oraz całkowicie nocnego trybu życia. Pozostałe wiewióreczniki są aktywne w ciągu dnia. Stwierdzono również różnice w budowie szkieletu osiowego i kończyn[19].

Długość ciała (bez ogona) 130–150 mm, długość ogona 160–200 mm, długość ucha około 17 mm, długość tylnej stopy około 26 mm; masa ciała 50–60 g[20][21]. Grzbiet ogonopióra jest szary do jasnobrązowego. Uszy są duże i zaokrąglone. U niektórych osobników występuje czarna maska wokół oczu. Długi ogon jest w 3/5 pokryty łuskami, zakończony jedynie kępką włosów, ciągle drży.

Biologia i ekologia edytuj

Zasiedla lasy, plantacje kauczuku i domostwa w pobliżu terenów zalesionych. Występuje na różnych wysokościach od poziomu morza do 2000 m n.p.m. Często spotykany na palmach z gatunku Eugeissona tristis (eugejsona) i na winoroślach[22].

Gniazda o średnicy ok. 8 cm i długości ponad 40 cm zaobserwowano na drzewach, na wysokości 12–20 m od ziemi. Dotychczas nie udało się rozmnożyć ogonopiórów w niewoli. Nie wiadomo, czy mają podobną do tupajowatych biologię rozrodu. Samice mają po dwie pary sutków, co sugeruje, że w miocie występuje 1–4 młodych.

Ogonopiór uszasty jest wszystkożerny, żywi się roślinami, owadami, a nawet drobnymi kręgowcami. Jest jednym z nielicznych ssaków systematycznie spożywających pokarm zawierający alkohol – sfermentowany nektar eugejsony. Zawartość alkoholu w takim nektarze wynosi przeciętnie 0,5%, maksymalnie do 3,8%[23].

Status zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[4].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ptilocercus lowii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c J.E. Gray. Description of a new genus of insectivorous Mammalia, or Talpidae, from Borneo. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 16, s. 23, 1848. (ang.). 
  3. ↑ a b c O. Thomas. Two new Mammals from the Malay Peninsula. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 5, s. 426, 1910. (ang.). 
  4. ↑ a b F. Cassola 2016, Ptilocercus lowii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-11] (ang.).
  5. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 26. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  6. ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 91. ISBN 83-01-14344-4.
  7. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Ptilocercus lowii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-07-11].
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Ptilocercus lowii J. E. Gray, 1848. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-30]. (ang.).
  9. ↑ 1847.12.30.1. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-08-30]. (ang.).
  10. ↑ 1848.5.12.3. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-08-30]. (ang.).
  11. ↑ Lyon 1913 ↓, s. 164.
  12. ↑ a b Lyon 1913 ↓, s. 165.
  13. ↑ 1910.4.17.1. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-08-30]. (ang.).
  14. ↑ Do rodzaju należy również wymarły, oligoceński gatunek Ptilocercus kylin. Patrz: Q. Li & X. Ni. An early Oligocene fossil demonstrates treeshrews are slowly evolving “living fossils”. „Scientific Reports”. 3: Artykuł nr 18627, 2016. DOI: 10.1038/srep18627. (ang.). 
  15. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 130. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  16. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 596, 1904. (ang.). 
  17. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 247. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  18. ↑ continentis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-30] (ang.).
  19. ↑ Eric J. Sargis, New Views on Tree Shrews: The Role of Tupaiids in Primate Supraordinal Relationships (pdf) (en).
  20. ↑ M. Hawkins: Family Ptilocercidae (Pen-tailed Treeshrew). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 241. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
  21. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 84. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  22. ↑ Askay, 2000.
  23. ↑ Wiens et al. Chronic intake of fermented floral nectar by wild treeshrews. „PNAS”. 105 (30), s. 10426–10431, 2008. DOI: 10.1073/pnas.0801628105. (ang.). 

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogonopiór_uszaty&oldid=71156007”