Sarawak (jawi: سراواك) – największy stan Malezji położony w północnej części wyspy Borneo, graniczy z Brunei, Indonezją i stanem Sabah. Stolicą stanu jest miasto Kuching położone w zachodniej części. Stan obejmuje obszar ok. 124 450 km², a zamieszkuje go ok. 2 176 800 osób (stan na rok 2000).

سراوق
Sarawak
stan
ilustracja
Herb Flaga
herb Sarawaku Flaga
Hymn:
Ibu Pertiwiku
Dewiza: Bersatu, Berusaha, Berbakti
Państwo

 Malezja

Siedziba

Kuching

Powierzchnia

124 450 km²

Populacja 
• liczba ludności


2 357 500

• gęstość

19,1 os./km²

Położenie na mapie Malezji
Położenie na mapie
Strona internetowa

Warunki naturalne edytuj

Większą część powierzchni stanu zajmują góry: Crockera (szczyt Mulu, 2377 m n.p.m.), Penambu, Iran i Kapuas Hulu. Na wybrzeżu silnie zabagnione niziny. Klimat równikowy, wybitnie wilgotny. Gęsta sieć hydrograficzna, największe rzeki: Rajang, Baram. Wilgotny las równikowy.

Gospodarka edytuj

Podstawą gospodarki jest rolnictwo. Uprawiane są: kauczukowiec, ryż, pieprz, sagowiec, palma kokosowa i olejowiec gwinejski. W centrum stanu dominuje eksploatacja lasu, na wybrzeżu duże znaczenie ma rybołówstwo. Ważny region górniczy – eksploatacja złóż ropy naftowej, rud żelaza, antymonu, złota i fosforytów. Przemysł chemiczny, drzewny, włókienniczy, skórzany i spożywczy. Główne miasta: Kuching, Miri, Sibu.

Historia edytuj

Osobny artykuł: powstanie w Sarawaku.

Do początku XIX wieku Sarawak był częścią sułtanatu Brunei. Na początku XIX wieku terytorium Sarawaku wyzwoliło się spod władzy sułtana. W uśmierzeniu buntu dopomógł sułtanowi angielski awanturnik James Brooke. W podzięce za okazaną pomoc w 1841 wydzielono Królestwo Sarawaku, pozostające pod formalnym zwierzchnictwem sułtana Brunei, którego władcą został Brooke. Potomkowie Brooke'a władali Sarawakiem do 1941, kiedy kraj znalazł się pod okupacją japońską. W 1945 Sarawak został wyzwolony przez wojska australijskie. Z dniem 1 lipca 1946 Anthony Brooke zrzekł się swojej władzy, zaś Sarawak stał się brytyjską kolonią[1][2][3][4]. W 1962 roku rozpoczęła antykolonialna rebelia wsparta przez przywódcę Indonezji, Sukarno. 16 września 1963 Sarawak stał się stanem Malezji[5]. Rebelia była kontynuowana, a rebelianci przyjęli program odłączenia Sarawaku od Malezji. Siły partyzanckie osłabły po zmianie strony przez Indonezję, która od 1965 roku zwalczała rebeliantów. Walki zakończyły się w 1990 roku traktatem pokojowym między separatystami a rządem Malezji[6].

Podział administracyjny edytuj

Obecnie stan dzieli się na 11 okręgów:

  • Betong
  • Bintulu
  • Kapit
  • Kuching
  • Limbang
  • Miri
  • Mukah
  • Samarahan
  • Sarikei
  • Sibu
  • Sri Aman

Przypisy edytuj

  1. United Nations Treaty No. 8029, Manila Accord between Philippnes, Federation of Malaya and Iindonesia (31 JULY 1963). [dostęp 2011-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 października 2011)].
  2. United Nations Treaty Series No. 8809, agreement relating to the implementation of the Manila Accord. [dostęp 2011-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-12)].
  3. United Nations list of Non-Self-Governing Territories, North Borneo and Sarawak [dostęp 2011-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-03].
  4. UNITED NATIONS MEMBER STATES
  5. United Nations Treaty Registered No. 10760, Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore. [dostęp 2011-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-14)].
  6. Cheah Boon Kheng (2009). "The Communist Insurgency in Malaysia, 1948–90: Contesting the Nation-State and Social Change" (PDF). New Zealand Journal of Asian Studies (University of Auckland) 11 (1): 132–52.