Witold Czerkawski
Witold Czerkawski (ur. 7 kwietnia 1921 w Nadwórnej, zm. 25 lutego 2007 w Prudniku) – polski fotograf, fotoreporter i dokumentalista. Współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, działacz PTTK.
,_1946.jpg) Witold Czerkawski w Prudniku, w tle ul. Gliwicka i wieża ratusza (1946) | |
| Data i miejsce urodzenia |
7 kwietnia 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 lutego 2007 |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
.jpg)
Urodził się 7 kwietnia 1921 w Nadwórnej w województwie stanisławowskim (obecnie na Ukrainie). Jego ojciec Kazimierz był urzędnikiem miejskim i muzykiem, natomiast matka Zofia była działaczką Ligi Kobiet[1]. Witold swoje pierwsze zdjęcie wykonał w wieku 9 lat[2]. Wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego na początku lat 30., uczestniczył w zlocie ZHP w Spale w lipcu 1935[3]. Jego pierwszym nauczycielem fotografii w Nadwórnej był Leon Rąpała[4]. W 1936 udał się na szkolną wycieczkę po Polsce przez Lwów, Kraków, Katowice, Częstochowę, Poznań, Gdynię i Warszawę, którą udokumentował robiąc fotografie. Znalazły się one później na wystawie w jego szkole. Następnie uczęszczał do liceum ekonomiczno-handlowego w Stanisławowie. Miał kontynuować naukę w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Gdyni, jednak w związku z wybuchem II wojny światowej jego plany pozostały niezrealizowane. W okresie okupacji sowieckiej Czerkawski zajmował się fotografią, by pomóc ojcu w utrzymaniu rodziny[2].
Po zakończeniu II wojny światowej rodzina Czerkawskich przeprowadziła się z zajętej przez ZSRR Nadwórnej na Ziemie Odzyskane, zamieszkując w Kędzierzynie, gdzie Witold otworzył swój własny zakład fotograficzny. Następnie przeniósł się do Prudnika, gdzie w czerwcu 1946 przy ul. Piastowskiej 1 założył pierwszy zakład fotograficzny w mieście[2]. Wykonał pierwsze powojenne zdjęcia Prudnika[5], dokumentując zniszczenia miasta dokonane w trakcie II wojny światowej oraz po jej zakończeniu[6]. Rok później, po pomyślnie zdanym egzaminie rzemieślniczym, przeniósł się na ul. Ratuszową[2]. Oprócz Czerkawskiego, w Prudniku zamieszkało jeszcze dwóch fotografów z Nadwórnej: Leon Rąpała, i Fryderyk Steć[7].
Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, a w 1960 został wiceprezesem Oddziału PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku. Brał udział w wystawach fotograficznych w Opolu i w Prudniku. Otrzymał uprawnienia mistrza w Izbie Rzemieślniczej w Opolu. Jako jeden z pierwszych w Prudniku wprowadził fotografię barwną. W 1982 przeniósł swój zakład na ul. Sobieskiego, a 10 lat później na plac Wolności[2]. Jego fotografie publikowane były w prasie, m.in. w „Głosie Włókniarza”, „Tygodniku Prudnickim”[5] i „Gościu Niedzielnym”[8]. Zajmował się również szkoleniem młodych adeptów fotografii[6], w tym m.in. Anny Myszyńskiej[9].
W 2001 wystąpił w fabularyzowanym filmie dokumentalnym Dziwna przyjaźń Żyda i Niemca w trudnych czasach w reżyserii Andrzeja Barszczyńskiego, opowiadającym o prudnickiej rodzinie przedwojennych żydowskich fabrykantów – Fränklach i Pinkusach[10]. Brał również udział w powstaniu filmu Skrawek nieba o prymasie Stefanie Wyszyńskim i jego uwięzieniu w sanktuarium św. Józefa w Prudniku[2].
Pomimo choroby pozostał aktywny zawodowo do końca życia. Zmarł 25 lutego 2007. Jego pogrzeb odbył się 28 lutego tego samego roku na cmentarzu komunalnym w Prudniku[5].
Życie prywatne edytuj
3 kwietnia 1948 w kościele św. Michała Archanioła w Prudniku poślubił Walerię Mandynę. W październiku 1950 urodziła się ich pierwsza córka – Ewa, a w 1953 – Maria. Małżeństwo otrzymało Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie[2]. Pod koniec życia wraz z żoną często wybierał się na wędrówki z Prudnika do Pokrzywnej[5]. Był chrześcijaninem[11].
Odznaczenia edytuj
- Srebrny Krzyż Zasługi (1977)[12]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)[12]
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1998)[12]
- tytuł „Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik”[12]
Przypisy edytuj
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 341.
- ↑ a b c d e f g Andrzej Dereń, Pasja i praca [online], tygodnikprudnicki.pl, 7 marca 2007 [dostęp 2022-06-14].
- ↑ Zofia Rożek, Dzień myśli braterskiej, „Tygodnik Prudnicki”, 10 (640), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 marca 2003, s. 5, ISSN 1231-904X.
- ↑ Wystawa, „Tygodnik Prudnicki”, 36 (719), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 września 2004, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b c d Andrzej Dereń, Mistrz prudnickiej fotografii, „Tygodnik Prudnicki”, 9 (843), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 28 lutego 2007, s. 15, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b Maciej Dobrzański, Pamiętają o Witoldzie Czerkawskim [online], Prudnik24, 12 marca 2017 [dostęp 2022-06-14] (pol.).
- ↑ Stanisław S. Nicieja, Nadwórna – brama Gorganów, „Indeks: pismo Uniwersytetu Opolskiego”, Wiesława Piątkowska-Stepaniak – redaktor naczelna, 5–6 (149–150), Opole: Uniwersytet Opolski, czerwiec 2014, s. 32, ISSN 1427-7506.
- ↑ Tomasz Horak, Moszczanka, parafia i kultura, „Gość Niedzielny”, Stanisław Tkocz – redaktor naczelny, 45 (347), Katowice: Wydawnictwo Kurii Metropolitalnej, 8 listopada 1998, s. 17, ISSN 0137-7604.
- ↑ Elżbieta Malik, 50 lat zakładu fotograficznego państwa Myszyńskich, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 8 (184), Biała: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji, wrzesień 2009, s. 5, ISSN 1232-7352.
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 127.
- ↑ Lidka Niedośpiał, Nasz fotograf, czyli o wiernym przyjacielu, „Tygodnik Prudnicki”, 7 (534), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, styczeń 2001, s. 16, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b c d Kasza 2020 ↓, s. 342.
Bibliografia edytuj
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.