Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku
Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku (WUBP Białystok) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego PRL, funkcjonująca na terenie województwa białostockiego od 15 sierpnia 1944 roku do likwidacji MBP w 1954.
 Województwo białostockie, teren działania WUBP w Białymstoku | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1944 |
| Rozformowanie |
1954 |
| Komendanci | |
| Pierwszy |
szef Faustyn Grzybowski |
| Ostatni |
szef Stanisław Mrożek |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Białystok |
| Podległość | |
Siedziba WUBP mieściła się w Białymstoku przy ulicy Branickiego 1, a od grudnia 1945 roku przy ulicy Mickiewicza 5[1]. W latach 1944–1956 w województwie białostockim utworzono dziewiętnaście PUBP/PUds.BP podległych WUBP w Białymstoku: w Augustowie, Białymstoku, Bielsku Podlaskim, Dąbrowie Białostockiej, Ełku, Gołdapi, Grajewie, Hajnówce, Kolnie, Łapach, Łomży, Mońkach, Olecku, Sejnach, Siemiatyczach, Sokółce, Suwałkach, Wysokiem Mazowieckiem i Zambrowie[2].
Kierownictwo (szefostwo) WUBP w Białymstoku
edytujKierownicy (szefowie):
- Faustyn Grzybowski (1944–1945)[3]
- Józef Pluta (1946-1947)[4]
- Władysław Szysz (1947–1949)
- Teodor Mikuś (1949-1951)
- Daniel Kubajewski (1951-1953)[5]
- Stanisław Mrożek (1953–1954)
Jednostki podległe
edytuj- Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Augustowie (PUBP w Augustowie)
- Kierownicy PUBP/PUdsBP (szefowie): ppor. Mieczysław Janucik (1944-1945), chor. Aleksander Kuczyński (1945-1946), chor. Stanisław Szyszkowski (1946-1947), kpt. Maksymilian Pora (1947-1947), chor. Jan Szostak (1947-1948), por. Wiesław Zajda (1948-1950), ppor. Feliks Czaplejewicz (1950-1952), por. Paweł Guszcza (1952-1952), kpt. Antoni Pańkowski (1952-1955), por. Włodzimierz Bielski (1955-1957)[6].
- Funkcjonariusze: Mirosław Milewski
- PUBP w Białymstoku[3]
- PUBP w Bielsku Podlaskim
- Kierownik (szef): ppor. Kazimierz Pietras
- PUBP w Dąbrowie Białostockiej
- Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Ełku
- PUBP w Gołdapi[a].
- Kierownik (szef): chor. Marian Pypłacz (zginął 20/21 sierpnia 1945 r.)[2]
- PUBP w Grajewie (1945-1956)
- Kierownik (szef): ppor. Wacław Szataniak
- p.o. kierownika: Janusz Wojtulewski (26 czerwca 1945 r. zabity przez podziemie antykomunistyczne)
- PUBP w Hajnówce (1954-1955)[7]
- PUBP w Kolnie
- Kierownik (szef): Wacław Szataniak
- PUBP w Łapach
- PUBP w Łomży[b].
- Kierownik (szef): Konstanty Karpowicz (1944–1945)
- p.o. szefa: ppor. Zygmunt Rewucki (zmarł 9 listopada 1947 r.)[2].
- PUds.BP w Mońkach (1954-1956)
- PUBP w Olecku
- Kierownik (szef): ppor. Konstanty Dąbrowski (zastępca z jednoczesnym p.o. szefa, zginął 29 grudnia 1946 r.)[2]
- Sejny (Początkowo PUBP w Suwałkach miał siedzibę w Sejnach)
- PUBP w Siemiatyczach (1952-1956)
- Kierownik (szef) por./kpt. Mieczysław Milczarek (1.04.1954-1.04.1955)[8].
- PUBP w Sokółce (1944-1956)
- PUBP w Suwałkach[c].
- Kierownik (szef): ppor. Włodzimierz Stasiuk (p.o. kierownika PUBP, zginął 20 lutego 1946 r.)[2]
- PUBP w Wysokiem Mazowieckiem (1944-1948)
- Kierownik (szef): Józef Szkudelski
- Zambrów (Początkowo PUBP w Łomży miał siedzibę w Zambrowie)
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Siedziba Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (1945-1956) - Białystok - Śladami zbrodni [online], ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ a b c d e https://web.archive.org/web/20210725160919/https://bg.uwb.edu.pl/pcr/ZNMW/files/ZNMW_2012_25_008.pdf
- ↑ a b Piecuch 1996 ↓, s. 19.
- ↑ Piecuch 1996 ↓, s. 508.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (ang.).
- ↑ Szwagrzyk 2005 ↓, s. 110.
- ↑ Historia Komendy Powiatowej Policji W Hajnówce - ID:5feeaeac9aad2 [online], xdoc.mx [dostęp 2024-04-26] (ang.).
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Szwagrzyk: Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1944-1956. Wyd. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2005. ISBN 83-89078-94-5.
- „Zwyczajny” resort, red. Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
- Henryk Piecuch: Od Bieruta do Ochaba. Akcje specjalne. Wyd. 1. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 1996.