Kamienica przy ulicy Chopina 18 w Katowicach
Kamienica przy ulicy Fryderyka Chopina 18 w Katowicach – narożna kamienica mieszkalna, położona przy ulicy F. Chopina 18 (róg z ulicą Sokolską) w Katowicach, w dzielnicy Śródmieście. Wzniesiono ją w 1899 roku w stylu historyzmu, a 23 października 2014 roku została ona zniszczona w wyniku wybuchu gazu.
.jpg) Kamienica od strony ulicy Sokolskiej (2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. F. Chopina 18, |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
5+1 |
| Ukończenie budowy |
1899 |
| Zniszczono |
23 października 2014 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
 50°15′41,6″N 19°00′55,8″E/50,261556 19,015500
| |
Historia
edytujKamienica została wybudowana w 1899 roku[1], a jej budowniczym był A. Wollf[2]. W 1935 roku właścicielami budynku przy ówczesnej ulicy Szopena 18 byli Sercarz i Steinhard, a zamieszkiwali w niej osoby różnej profesji. Była ona wówczas także siedzibą spółki „Carbopetrol”[3].
Wybuch gazu w kamienicy (2014)
edytuj.jpg)
Przed godziną piątą rano[4], 23 października 2014 roku kamienica uległa zniszczeniu[1] spowodowanemu przez wybuch gazu[5]. Zawaliła się ściana frontowa niedawno wyremontowanego budynku[6], przy której ocalała jedynie pierwsza kondygnacja[4]. W wyniku tragedii zginął dziennikarz Faktów TVN Dariusz Kmiecik, jego żona, dziennikarka TVP Katowice Brygida Frosztęga-Kmiecik oraz ich 2-letni syn[5], a pięć kolejnych osób trafiło do szpitali[4]. W chwili wybuchu w kamienicy było zameldowanych ponad 20 osób[4].
Jeszcze tego samego dnia zabrzański oddział Polskiej Spółki Gazownictwa powołał komisję mająca na celu ustalenia przyczyny wybuchu gazu w budynku[7], a śledztwo w sprawie przyczyny katastrofy podęła Prokuratura Okręgowa w Katowicach. Śledczy na początku swoich prac prócz oględzin zajęli dokumentację budynku i przesłuchali pierwszych świadków. Zlecili też sekcje zwłok ofiar katastrofy. Według informacji prezydenta Katowic Piotra Uszoka w mieszkaniu, z którego najprawdopodobniej 24 października 2014 roku miał być eksmitowany lokator, instalacja gazowa została wcześniej odcięta[4].
Akcja przeszukiwania i odgruzowywania budynku została zakończona w następny dzień przed godziną czwartą[8]. Dwa dni po wybuchu, 25 października 2014 roku rozpoczęła się częściowa rozbiórka kamienicy. Ciężki sprzęt usuwał gruz i niebezpieczne elementy z rumowiska[9]. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Katowicach stwierdził, iż nie było zagrożenia dla sąsiadujących z kamienicą budynków, a także zostały one poddane stosownym oględzinom[9].
28 października 2014 roku w katowickiej archikatedrze Chrystusa Króla odbyła się msza św. żałobna zmarłej w katastrofie rodziny Kmiecików pod przewodnictwem arcybiskupa katowickiego Wiktora Skworca, po czym zostali pochowani na cmentarzu komunalnym przy ulicy Murckowskiej[10]. Mieszkańcy, który dotychczas zamieszkiwali przy ulicy F. Chopina 18, otrzymali klucze do nowych mieszkań zaproponowanych przez katowicki magistrat[11].
Z pierwszych ustaleń prokuratury, ogłoszonych w listopadzie 2014 roku wynikało, że jedną z bardziej prawdopodobnych hipotez była taka, iż wybuch był następstwem celowych działań. Do wybuchu doszło w mieszkaniu zmarłego kilka dni po wybuchu kamienicy lokatora, który miał być dzień później eksmitowany[12]. 6 kwietnia 2017 roku rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Katowicach Marta Zawada-Dybek poinformowała o umorzeniu przez prokuraturę śledztwa w sprawie wybuchu gazu w kamienicy. Podstawą tej decyzji była śmierć osoby podejrzewanej o doprowadzenie do wybuchu. Sprawcy nigdy nie udało się przesłuchać, gdyż od początku znajdował się on w skrajnie ciężkim stanie, a śledztwo wykluczyło udział innych osób w tym wydarzeniu[13].
Po wybuchu w kamienicy pojawiały się różne koncepcje co zrobić ze zniszczonym budynkiem. W wyniku ekspertyzy ustalono, iż zużycie budynku sięgało 79%, a koszt jego odbudowy miał wynosić 6–8 mln złotych, na co wspólnota mieszkaniowa nie miała tylu środków finansowych. W styczniu 2019 roku zniesiona została odrębna własność lokali, a 28 stycznia 2020 roku miasto Katowice sprzedało w przetargu swoje udziały w kamienicy przy ulicy F. Chopina 18. Zakupił je Mariusz Jokiel Horzonek, który był wówczas właścicielem sąsiedniej kamienicy przy ulicy Sokolskiej 9[14].
W wyniku wybuchu została wyłączona z użytkowania również sąsiednia kamienica przy ulicy F. Chopina 16. Budynek ten kupiła będzińska firma Housepack, która w 2019 roku otrzymała pozwolenie na budowę i rozpoczęła prace nad jego przebudową[15]. Prace te ukończono do 2021 roku[16].
Charakterystyka
edytuj.jpg)
Narożna kamienica mieszkalna położona jest przy ulicy F. Chopina 18 (róg z ulicą Sokolską) w Katowicach, w granicach dzielnicy Śródmieście[1].
Według stanu z maja 1993 roku był to budynek murowany z cegły, wybudowany na planie odwróconej litery „L”, ze ściętym narożnikiem, kryty mansardowym dachem i z lukarnami na narożnikach. Posiadał on 5 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[2]. W wyniku wybuchu z 2014 roku kamienica utraciła dużą część bryły od strony ulicy F. Chopina – zachował się tam jedynie fragment parteru budynku[17].
Kamienica architektonicznie posiadała cechy historyzmu. Obie elewacje kamienicy miały według stanu z maja 1993 roku po 6 osi, a narożnik był jednoosiowy. Elewacje te były symetryczne, a na skrajach zostały one nieznacznie wysunięte w formie ryzalitów. Parter był tynkowany i boniowany pasowo, a elewacje powyżej były wówczas oblicowane cegłą[2].
Otwory okienne na poziomie parteru były zakończone łukiem odcinkowym, a na wyższych kondygnacjach prostokątne. W ryzalitach na czwartej kondygnacji zostały one zakończone półkoliście, a na drugiej i trzeciej kondygnacji posiadały tynkowane opaski z trójkątnymi naczółkami. Okna zostały ozdobione stiukową dekoracją roślinną z motywami kartuszy herbowych i kaboszonów. Stolarka okienna była wówczas cztero- i sześciokwaterowa, ze ślemieniem[2].
Pierwszy bieg schodów wewnątrz był lastrykowy, a od drugiej kondygnacji schody były dwubiegowe, drewniane i z balustradą tralkową. Brama przejazdowa była sklepiona odcinkowo, dwuprzęsłowa, a ściany były rozczłonkowane arkadami. Brama miała bogatą dekorację sztukatorską[2].
Kamienica nie miała oficyn[2].
Budynek wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ a b c d e f J. Laskownicka, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, ul. F. Chopina 18/Sokolska, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1 (pol.).
- ↑ Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 139 (pol.).
- ↑ a b c d e Lokatorzy kamienicy przy Chopina w Katowicach mogli pozabierać swoje rzeczy. dziennikzachodni.pl, 2014-10-24. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ a b Wybuch gazu w Katowicach: Dramatyczna akcja ratunkowa. Była nadzieja. dziennikzachodni.pl, 2014-10-23. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Aldona Minorczyk: Wybuch w Katowicach: Kamienica przy Chopina to nie wyjątek. Walą się inne stare domy. dziennikzachodni.pl, 2014-10-23. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Wybuch gazu w Katowicach. Polska Spółka Gazownictwa powołała komisję, która ma wyjaśnić sprawę. dziennikzachodni.pl, 2014-10-23. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Wybuch w Katowicach: Rodzina rozpoznała ofiary. Koszmary poszkodowanych. dziennikzachodni.pl, 2014-10-24. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ a b M. Wroński; J. Przybytek: Wybuch w Katowicach: Trwa rozbiórka kamienicy przy Chopina. dziennikzachodni.pl, 2014-10-25. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ M. Wroński; P. Szałankiewicz: Wybuch w Katowicach: Dziś pogrzeb rodziny Kmiecików, ofiar wybuchu gazu w kamienicy. dziennikzachodni.pl, 2014-10-28. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek: Wybuch gazu w Katowicach: Lokatorzy z kamienicy przy Chopina wybrali mieszkania. Nocują w Caritasie. dziennikzachodni.pl, 2014-11-19. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Agata Pustułka: Wybuch gazu w kamienicy w Katowicach: Samobójstwo czy wypadek? Śledztwo trwa. dziennikzachodni.pl, 2014-11-20. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Umorzono śledztwo ws. wybuchu gazu, w którym zginęła rodzina dziennikarzy. www.pap.pl, 2017-04-06. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Grzegorz Żądło: Miasto sprzedało zniszczoną w wybuchu gazu kamienicę przy ul. Chopina 18. katowice24.info, 2020-01-30. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek-Pawlik: Katowice. Trwa odbudowa kamienicy przy ulicy Chopina. Z budynku zostanie zachowana tylko fasada. Uwaga, 10 marca – zamknięcie ulicy. dziennikzachodni.pl, 2020-03-05. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Pachelska, Katowice. Nowa kamienica z dwiema oficynami powstaje przy ul. Chopina 16. Będą tam w sumie 52 mieszkania, od 28 do 60 m² [online], Dziennik Zachodni, 22 października 2020 [dostęp 2023-07-20] (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek: Pół roku od tragedii na Chopina. Co dalej z kamienicą?. dziennikzachodni.pl, 2015-04-28. [dostęp 2023-07-20]. (pol.).