Wikipedia

Lista terminów i skrótów w nomenklaturze biologicznej

lista w projekcie Wikimedia
(Przekierowano z Wykaz terminów i skrótów stosowanych w nomenklaturze biologicznej)

Wykaz terminów i skrótów stosowanych w nomenklaturze biologicznej edytuj

Większość wymienionych terminów pochodzi z języka łacińskiego, jeśli jest inaczej zostało to zaznaczone w tekście.
Sortowanie alfabetyczne przyciskami w nagłówkach kolumn

Termin Skrót Znaczenie
aberratio ab. dawniej odmiana w zoologii, obecnie termin nie jest stosowany
ad interim ad int. tymczasowo, chwilowo
ad libitum ad lib. w dowolnej ilości, bez ograniczeń
advena adv. obcy, introdukowany
affinis aff. bliski, pokrewny
aggregatum agg., aggr. gatunek zbiorowy
alii al. inni
alliancia (łac.), alliance (ang.) All. związek
apud ap. u
associatio (łac.) assotiation (ang.) Ass. zespół (np. zespół roślinności)
association group (ang.) AssGr. grupa zespołów
auctor, auctores auct. autor, autorzy – jeden, kilku lub więcej autorów bez wyszczególnienia nazwisk
auctores europaei auct. europ. autorzy europejscy
auctores plurales auct. plur. liczni autorzy
auctores polonici auct. polon. autorzy polscy
characteristic (ang.) Ch (takson) charakterystyczny (np. gatunek charakterystyczny)
characteristic ... (ang.) ChAss., ChAll., ChO., ChCl. gatunki charakterystyczne dla syntaksonu (zespołu, związku, rzędu, klasy)
characteristic species combination (ang.) ChSC charakterystyczna kombinacja gatunków
classis (w botanice) Cl. klasa (ranga taksonomiczna i syntakson)
classis (w zoologii) gromada
collectiva, collectivus, collectivum coll. takson zbiorowy (najczęściej w sensie gatunek zbiorowy)
collector coll. (przed nazwiskiem) zbieracz
combinatio comb. kombinacja, połączenie (cech taksonomicznych)
combinatio et status nova comb. et stat. nov. nowa kombinacja i zmiana statusu taksonu
combinatio illegitima comb. illeg. kombinacja nieuprawniona, nieważna
combinatio invalida comb. inval. kombinacja nieważna
combinatio nova comb. nova nowe połączenie (cech)
combinatio nuda comb. nud. kombinacja "goła", zastosowana bez opisu lub uzasadnienia
combinatio revivisco comb. rev.
companions (ang.) Comp. gatunki towarzyszące
confer, confirma, confirmae, conformis cf., cfr. porównaj z ..., odpowiadający, podobny
convarietas convar. grupa odmian
correxit corr. poprawił
cultivar cv. kultywar (odmiana uprawna) – oznaczenie skrótem obecnie jest nieprawidłowe (stosuje się ujęcie nazwy w pojedynczy cudzysłów)
cultivatus, culturae, cultus cult. uprawiany, uprawy
descriptio descr. opis
descriptio nova descr. nov. nowy opis
detectio, determinatio, detexit, determinavit det. oznaczony przez ...
diagnosis diagn. diagnoza taksonomiczna
differentia diff. różnica, również w znaczeniu "różny"
differential species (ang.) D. gatunki wyróżniające syntakson
diversus div. różny
divisio gromada (w botanice)
emendavit, emendatus em., emend. poprawił, uzupełnił (autor), poprawiony (opis taksonu)
et i
et alii et al. i inni
ex razem z
ex parte e.p. częściowo, w części
ex situ poza stanowiskiem naturalnym
exampli gratia e.g. na przykład
excluding (ang.) excl. oprócz, wyłączając
exclusa specie excl. spec., excl. sp.
exclusa varietate. exclusis varietatibus excl. var.
exclusis speciminibus excl. specim.
excluso genere excl. gen.
familia fam. rodzina
fasciculus fasc. fascykuł, plik, wiązka
fidelity (ang.) Fi. wierność
filius f., fil. syn (dla odróżnienia dwóch autorów, ojca i syna)
flore pleno fl. pl. z kwiatem pełnym
flos fl. kwiat
foederatio związek (dawne określenie)
folium fol. liść
forma f., fo., for. forma
fragmenta fragm. części, częściowo, wykształcony fragmentarycznie
fructus fr. owoc
genus gen. rodzaj
genus novum gen. nov. nowy rodzaj
grex ranga wewnątrzgatunkowa dawniej stosowana
herbarium hb., herb. zielnik
hoc est h. e. to jest
hoc loco h. l. w tym miejscu, tutaj
holotype (ang.) holo holotyp
homonim hom. identyczna nazwa oznaczająca jednak inny takson
hortorum hort. ogrodowy (lub hortulanorum = według ogrodników) – dotyczy zwykle nazw niewłaściwych taksonomicznie
hybrida hybr. hybryda, mieszaniec, takson pochodzenia mieszańcowego
ibidem ib. to samo źródło, w tym samym miejscu (dotyczy publikacji)
in w
in litteris in litt. w korespondencji, na podstawie korespondencji
in observatio in obs. podczas obserwacji
in situ na stanowisku naturalnym (w naturze)
incertae sedis o niejasnej pozycji taksonomicznej
inclusive (ang.) incl. włącznie
indeterminans indet. nieoznaczony
ineditus ined. (jeszcze) nie opublikowany
isotype (ang.) iso izotyp
junior jun., jr. młodszy (dla odróżnienia dwóch autorów, ojca i syna)
juvenilis, juvenalis juv., jv. juwenilny, młodociany
lectotype (ang.) lecto lektotyp
legit leg. zebrany przez ...
loco citato loc. cit. cytowany w tej samej publikacji
loco non notato loc. n. n. w miejscu (stanowisku) niepodanym, niezaznaczonym
locus classicus loc. class. stanowisko klasyczne
modificatio mod. modyfikacja
morpha odmiana
mutatis mut. zmieniony
mutatis characteribus mut. char. o zmiennym wyglądzie, właściwościach; skrót stosowany, gdy pierwszy opis oparty był na zmiennych cechach
nec a nie
nomen[1], nomina[2] n., nom. nazwa, nazwy
nomen abortium nom. abort. nazwa "poroniona", nadmierna, zbyteczna, zwykle nadana taksonom już ważnie opisanym
nomen alternativum nom. alt., nom. altern. nazwa alternatywna, zastępcza
nomen ambiguum nom. ambig. nazwa dwuznaczna
nomina ambigua rejicienda nom. ambig. rejic. nazwy dwuznaczne, które należy odrzucić
nomen confusum nom. conf., nom. confus. nazwa sporna, dwuznaczna, niejednoznacznie identyfikująca takson
nomen conservandum nom. cons., nom. conserv. nazwa zachowana
nomen delendum nom. delend. nazwa, której ważność została zniesiona, skasowana
nomen descriptum nom. descr. nazwa opisowa
nomen dubium nom. dub. nazwa wątpliwa
nomen erratum nom. err. nazwa błędna
nomen et status novus nom. et stat. nov. nazwa i status (pozycja) nowy
nomen genericum nom. gen. nazwa rodzajowa
nomen illegitimum nom. illeg., nom. illegit. nazwa nieprawomocna
nomen invalidum nom. inv., nom. inval. nazwa niepoprawnie (nieważnie) opublikowana
nomen inversum nom. inv. nazwa odwrócona
nomen legitimum nom. leg. nazwa uprawniona, poprawna, ważnie opublikowana
nomen mutatum nom. mut. nazwa zmieniona
nomen novum n. n., nom. nov. nazwa nowa
nomen nudum nom. nud. naga nazwa (nazwa bez opisu lub diagnozy)
nomen oblitum nom. oblit. nazwa zapomniana
nomen obscurum nom. obsc. nazwa niejasna, niezrozumiała
nomen praeoccupatum nazwa zajęta
nomen propositum nom. propos. nazwa zaproponowana
nomen protectum nazwa obowiązująca
nomen provisorium n. p., nom. prov., nom. provis. nazwa prowizoryczna, tymczasowa
nomen rejiciendum nom. rej., nom. rejic. nazwa odrzucona
nomen restituendum nom. restit. nazwa przywrócona, odnowiona
nomen seminudum (= nomen subnudum) nom. seminud. nazwa półnaga (nie zachowano wszystkich zasad, by uznać ją za rzeczywiście opublikowaną)
nomen solum nom. sol. patrz: nomen nudum
nomen specificum nom. spec. nazwa gatunkowa
nomen superfluum nom. superfl. nazwa zbędna, zbyteczna, niepotrzebna
nomen tantum nom. tant. tylko nazwa
nomen tentativum nom. tentat. nazwa próbna
nomen triviale nom. triv. nazwa zwyczajna, pospolita, popularna
nomen usitatum nom. usitat. nazwa zwykła, błaha
non n. nie
novus, novum? n. nowy
notho nieprawdziwy
nothomorpha nm., nothomor. notomorfa (odmiana mieszańcowa)
nothosubspecies nothossp., nothosubsp., nssp. podgatunek mieszańcowego pochodzenia
nothovarietas nothovar., nvar. odmiana pochodzenia mieszańcowego
nudus n. nagi, "goły" (nazwa)
ordo O., Ord. rząd
orthographia conservanda orth. cons. wariant ortograficzny nazwy, odmienna pisownia tej samej nazwy
pagina p. strona (w notach bibliograficznych)
paginae pp. strony (w notach bibliograficznych)
pathovar pv. patovar
phylum typ
planta pl. roślina
pro p. jako, np. p. syn. = jako synonim
pro genere p. gen. jako rodzaj
pro hybride p. hybr. jako mieszaniec
pro maxima parte p. max. p. większość, po większej części
pro minima parte p. min. p. mniejszość, w mniejszej części
pro parte p. p. po części, częściowo
prope pr. u, przy, w pobliżu, blisko
provisorius prov. prowizoryczny
quod est q. e. to jest
quod vide q. v. co zobacz (również); odsyłacz w tekście do innego miejsca, innej pozycji
regnum królestwo
revisio, revidere rev. zobacz ponownie
sectio sec., sect. sekcja
secundum sec. według, stosownie do
sensu sens. w znaczeniu
sensu amplificato s. ampl., sens. amplo. w znaczeniu rozszerzonym
sensu amplo s. ampl. w znaczeniu rozszerzonym
sensu latiore w szerszym znaczeniu
sensu latissimo w najszerszym znaczeniu
sensu lato s. l. w szerokim znaczeniu
sensu strictiore w węższym znaczeniu
sensu strictissimo w najwęższym znaczeniu
sensu stricto s. s., s. str. w ścisłym, wąskim znaczeniu
sequens sq. następny, następujący
sine combinatione sine comb. bez połączenia, kombinacji
sine descriptione s. descr. bez opisu
sine designatio typus sine design. typ. bez typu, brak określenia typu
sine icone sine ic. bez ilustracji, rysunku
sine indicatione sine indic. bez oznaczenia
? sine lat. diagn. bez diagnozy (taksonu) w języku łacińskim
sine loco s. loc. bez stanowiska
sine numero s. n. bez numeru kolekcjonerskiego na liście okazów
sine typo sine typ. bez określenia typu
species[1] sp. gatunek, skrót umieszczony po nazwie rodzajowej oznacza jakiś (nieokreślony) gatunek z danego rodzaju
species[2] spp. gatunki (l. mn.), skrót umieszczony po nazwie rodzajowej oznacza wszystkie lub różne gatunki z danego rodzaju
species affinis sp. aff. gatunek spokrewniony
species diversae sp. div. różne gatunki
species indeterminata sp. ind., sp. indet. nieokreślony gatunek, którego nie można zidentyfikować za pomocą już opublikowanego opisu nazwy, zwykle podany tylko jako nazwa rodzajowa
species inquirenda[1], species inquirendae[2] gatunek, którego oznaczenie jest wątpliwe i wymaga dalszych badań
species nova (novum) sp. nov. nowy gatunek
status stat. status, ranga taksonomiczna
status illegitimus stat. illeg. status, ranga nieuprawniona
status novus stat. nov. nowy status, ranga
stability (ang.) S. stałość
status novus stat. nov. nowa ranga taksonomiczna
sub pod
suballiancia Suball., SAll. podzwiązek
subassociatio Subass., SAss. podzespół
subclassis Subcl., SCl. podklasa
subfamilia subfam. podrodzina
subfoederatio podzwiązek (dawne określenie)
subforma subfor., subf., subfo., sfor. podforma
subgenus subg., subgen. podrodzaj
subordo Subord., SO. podrząd
subsectio subsec. podsekcja
subseries (ang.) subser. podseria
subspecies[1] subsp., ssp. podgatunek
subspecies[2] subspp. podgatunki
subspecies nova subsp. nov. nowy podgatunek
subvarietas subvar., svar., sv. pododmiana
superregnum nadkrólestwo
synonymum syn., synon. synonim
synonymum novum syn. nov. nowy synonim
tribus trib. plemię
typi designatio typ. des. typ wyznaczony
typicum typowy
typo excluso typo excl. typ wykluczony
typus conservandus typ. cons. typ, który ma być zachowany
varietas v., var. odmiana botaniczna
varietates varr. odmiany

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Liczba pojedyncza
  2. ↑ a b c d Liczba mnoga

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_terminów_i_skrótów_w_nomenklaturze_biologicznej&oldid=68548783”