X (1904)
X (Q35) – francuski eksperymentalny okręt podwodny z początku XX wieku. Został zwodowany 15 listopada 1904 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg i przyjęty w skład Marine nationale w roku 1905. 13 lutego 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na „Dauphin”. Okręt skreślono z listy floty 21 maja 1914 roku.
| ||
| ||
| Klasa | okręt podwodny | |
| Historia | ||
| Stocznia | Arsenal de Cherbourg | |
| Wodowanie | 15 listopada 1904 | |
 Marine nationale
| ||
| Wejście do służby | 1905 | |
| Marine nationale
| ||
| Nazwa | „Dauphin” | |
| Wycofanie ze służby | 21 maja 1914 | |
| Dane taktyczno-techniczne | ||
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
168 ton 179 t | |
| Długość | 37 m | |
| Szerokość | 3,1 m | |
| Zanurzenie | 2,4 m | |
| Zanurzenie testowe | 30 m | |
| Rodzaj kadłuba | jednokadłubowy | |
| Materiał kadłuba | stal | |
| Napęd | ||
| 2 silniki benzynowe o łącznej mocy 260 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 230 KM 2 śruby | ||
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
8,5 węzła 6 w. | |
| Zasięg | powierzchnia: 170 Mm przy 8,25 w. zanurzenie: 60 Mm przy 4,5 w. | |
| Uzbrojenie | ||
| 6 torped | ||
| Wyrzutnie torpedowe | 4 x 450 mm | |
| Załoga | 15 | |
Projekt i dane taktyczno–techniczneEdytuj
„X” został zaprojektowany przez inż. Gastona Romazottiego, który zmodyfikował stworzony przez Gabriela Maugasa projekt typu Farfadet[1]. W jednostce tej po raz pierwszy we francuskich okrętach podwodnych użyto do napędu dwóch śrub[1][2].
„X” był małym, jednokadłubowym okrętem podwodnym. Długość całkowita wykonanej ze stali jednostki wynosiła 37 metrów, szerokość 3,1 metra i zanurzenie 2,4 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 168 ton, a w zanurzeniu 179 ton[1][2]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki benzynowe Panhard et Levassor o łącznej mocy 260 koni mechanicznych (KM)[1][2]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Sautter-Harlé o łącznej mocy 230 KM[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 8,5 węzła na powierzchni i 6 węzłów w zanurzeniu[1][2]. Zasięg wynosił 170 Mm przy prędkości 8,25 węzła w położeniu nawodnym oraz 60 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 30 metrów[3].
Okręt wyposażony był w cztery wyrzutnie torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie oraz trzy zewnętrzne (w tym dwie systemu Drzewieckiego), z łącznym zapasem sześciu torped[1][2]. Załoga okrętu składała się z 15 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Budowa i przebieg służbyEdytuj
„X” zbudowany został w Arsenale w Cherbourgu[1][2]. Okręt został zwodowany 15 listopada 1904 roku[1][2] i wszedł do służby w roku 1905[3]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q35[2]. Koszt budowy okrętu wyniósł 499 400 franków (19 976 £)[2].
13 lutego 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na „Dauphin”[1][2]. Okręt pełnił służbę na wodach kanału La Manche do 21 maja 1914 roku, kiedy został skreślony z listy floty[1][2].
PrzypisyEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
- Ivan Gogin: X submarine (1905) (ang.). NAVYPEDIA. [dostęp 2016-11-20].