Wikipedia

Juwal Noach Harari

izraelski historyk i profesor
(Przekierowano z Yuval Noah Harari)

Juwal Noach Harari (hebr. ‏יובל נח הררי‎, ang. Yuval Noah Harari; ur. 24 lutego 1976 w Kirjat Atta) – izraelski historyk i profesor na Wydziale Historii Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Jest autorem głośnych książek-bestsellerów historycznych (głównie poświęconych makrohistorii) i interdyscyplinarnych (z pogranicza filozofii, historii i ekonomii), przełożonych na wiele języków.

Juwal Noach Harari
‏יובל נח הררי‎
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1976
Kirjat Atta

Zawód, zajęcie

historyk, nauczyciel akademicki (profesor)

Miejsce zamieszkania

Mesillat Cijjon

Narodowość

żydowska (Izrael)

Tytuł naukowy

doktor (stopień naukowy)
profesor (stanowisko)

Alma Mater

Uniwersytet Hebrajski

Uczelnia

Uniwersytet Hebrajski

Małżeństwo

Icik Jahaw

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Urodził się w Kirjat Atta w Izraelu w 1976 roku i dorastał w świeckiej rodzinie żydowskiej pochodzenia libańskiego i wschodnioeuropejskiego w Hajfie[1][2].

Najpierw specjalizował się w historii średniowiecza i historii wojskowej w swoich studiach w latach 1993–1998 na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Uzyskał stopień naukowy doktora (Ph.D.) w Jesus College w Oksfordzie w 2002 roku na podstawie rozprawy History and I: War and the relations between history and personal identity in Renaissance military memoirs, c. 1450–1600, napisanej pod kierunkiem Stevena J. Gunna(inne języki)[3]. W latach 2003–2005 odbył staż podoktorski w zakresie historii jako stypendysta Yad Hanadiv Fundacji Rotschildów (The Rotschild Foundation)[4].

Od tego czasu opublikował wiele książek i artykułów, w tym Special Operations in the Age of Chivalry: 1100–1550, Ultimate Experience: Battlefield Revelations, Making of Modern War Culture: 1450–2000, The Concept of “Decisive Battles” in World History oraz Armchairs, Coffee and Authority: Eye-witnesses and Flesh-witnesses Speak about War, 1100–2000. Obecnie specjalizuje się w historii świata i procesach makroekonomicznych.

Swoje zainteresowanie twórczością popularnonaukową przypisuje Strzelbom, zarazkom, maszynom Jareda Diamonda z 1997[5][6]. Jego pierwsza własna książka z tego zakresu, Od zwierząt do bogów. Krótka historia ludzkości (2011), zawiera podziękowanie dla Diamonda za naukę „szerokiego spojrzenia”[7].

Jego książka Od zwierząt do bogów (znana pod tytułem Sapiens i wydana pod nim w polskim wznowieniu) ukazała się w języku hebrajskim w 2011 roku, a następnie w języku angielskim w 2014 roku; potem została przetłumaczona na około 30 dalszych języków[8]. Książka analizuje całą historię ludzkości, od ewolucji Homo sapiens w paleolicie po rewolucje polityczne i technologiczne XXI wieku. Wydanie hebrajskie stało się bestsellerem w Izraelu i wzbudziło duże zainteresowanie zarówno w środowisku akademickim, jak i wśród ogółu społeczeństwa[9]. Klipy wideo dotyczące hebrajskich wykładów Harariego na temat historii świata zostały obejrzane przez dziesiątki tysięcy ludzi[10].

Udostępnia również bezpłatny kurs online w języku angielskim zatytułowany Krótka historia ludzkości. Skorzystało z niego ponad 100 000 osób na całym świecie.

Dwukrotnie zdobył Nagrodę Fundacji Leonarda Polonsky'ego za kreatywność i oryginalność w dziedzinie nauk humanistycznych (w 2009 i 2012). W 2011 roku jego artykuł Armchairs, Coffee, and Authority: Eye-witnesses and Flesh-witnesses Speak about War został wyróżniony przez wydawcę nagrodą Moncado Prize[11]. W 2012 roku został wybrany do Młodej Izraelskiej Akademii Nauk. W 2015 Mark Zuckerberg, założyciel serwisu Facebook, polecił Od zwierząt do bogów członkom swojego klubu internetowego, określając pracę „wielką narracją historii ludzkiej cywilizacji”.

Zainteresowanie Homo sapiens

edytuj

Jest zainteresowany tym, jak Homo sapiens osiągnął swój obecny stan i jaka czeka go przyszłość. Jego badania koncentrują się na kwestiach makroekonomicznych, takich jak: związek między historią a biologią, różnica między Homo sapiens a innymi zwierzętami, sprawiedliwość historii, kierunek rozwoju historii, związek między szczęściem ludzi a rozwojem historii. Uważa niezadowolenie za „głęboki korzeń” ludzkiej rzeczywistości, związany także z ewolucją[9].

Prawa zwierząt

edytuj

Ocenił los zwierząt, zwłaszcza udomowionych, od czasów rewolucji rolniczej, jako tragedię. Sam jest weganinem[1]. Mówi, że wynikało to z jego badań, w tym z obserwacji, że podstawą przemysłu mleczarskiego jest zerwanie więzi między matką a cielęciem[1][12]. W artykule opublikowanym w „Guardianie” w roku 2015, zatytułowanym Industrial farming is one of the worst crimes in history ('Przemysłowy chów [zwierząt] jest jedną z najgorszych zbrodni w dziejach'), nazwał on „los przemysłowo hodowanych zwierząt (…) jedną z najpilniejszych kwestii etycznych naszych czasów”[13].

Działalność społeczno-polityczna

edytuj

Jest współpracownikiem i doradcą Klausa Schwaba oraz jedną z wielu osobistości Światowego Forum Ekonomicznego. Jest również współzałożycielem Sapienship, multidyscyplinarnej organizacji działającej na rzecz globalnej odpowiedzialności, której misją jest wyjaśnianie publicznej rozmowy, wspieranie poszukiwań rozwiązań i skupianie uwagi na najważniejszych wyzwaniach stojących przed współczesnym światem (zakłócenia technologiczne, zapaść ekologiczna i zagrożenie nuklearne)[14].

Życie osobiste

edytuj

Poznał swojego męża Icika Jahawa w 2002 roku[15]. Ponieważ nie mogli się pobrać w Izraelu, zrobili to w Toronto w Kanadzie[16]. Para mieszka w moszawie Mesillat Cijjon niedaleko Jerozolimy[9][16][17].

Harari mówi, że medytacja Vipassana, którą zaczął uprawiać podczas pobytu w Oxfordzie w 2000 roku, zmieniła jego życie[18][19]. Praktykuje przez dwie godziny dziennie (jedną godzinę na początku i jedną pod koniec dnia pracy[20]), corocznie podejmuje odosobnienie medytacyjne trwające 30 dni lub dłużej, w milczeniu, bez książek i mediów społecznościowych[9][21]; jest też asystentem nauczyciela medytacji[22].

Publikacje

edytuj

Książki

edytuj
  • Unstoppable Us: How We Took Over the World, Penguin Random House Children's UK, 2022, ISBN 978-0-241-59608-1 (przeznaczona dla dzieci i młodzieży w wieku 9–14 lat).
    • wyd. pol. Niepowstrzymani. Jak przejęliśmy władzę nad światem tłum. Michał Romanek, ISBN 978-83-08-07798-6, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2022.
  • 21 Lessons for the 21st Century, Spiegel & Grau, 2018, ISBN 978-0525512172.
    • wyd. pol. 21 lekcji na XXI wiek, tłum. Michał Romanek, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018, ISBN 978-83-08-06585-3.
  • ההיסטוריה של המחר [Hahistoria Shel Machar], Or Yehuda: Kinneret, Zmora-Bitan, Dvir, 2015, ISBN 978-191-070-187-4.
    • wyd. ang. Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, New York: HarperCollins Publishers, 2016, ISBN 978-1910701881.
    • wyd. pol. Homo deus. Krótka historia jutra, tłum. Michał Romanek, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018, ISBN 978-83-08-06495-5.
  • ‏קיצור תולדות האנושות‎, [Ḳitsur toldot ha-enoshut], Or Yehuda: Kinneret, Zmora-Bitan, Dvir, 2011, ISBN 978-965-552-040-8.
  • The Ultimate Experience: Battlefield Revelations and the Making of Modern War Culture 1450–2000, Houndmills: Palgrave-Macmillan, 2008, ISBN 978-023-058-388-7.
  • Special Operations in the Age of Chivalry 1100–1550, Woodbridge: Boydell & Brewer, 2007, ISBN 978-184-383-292-8.
  • Renaissance Military Memoirs: War, History and Identity 1450–1600, Woodbridge: Boydell & Brewer, 2004, ISBN 978-184-383-064-1.

Ważniejsze artykuły

edytuj
  • The Military Role of the Frankish Turcopoles – a Reassessment, „Mediterranean Historical Review” 12 (1), June 1997, s. 75–116.
  • Inter-Frontal Cooperation in the Fourteenth Century and Edward III’s 1346 Campaign, „War in History” 6 (4), September 1999, s. 379–395.
  • Strategy and Supply in Fourteenth-Century Western European Invasion Campaigns, „The Journal of Military History” 64 (2), April 2000, s. 297–334.
  • Eyewitnessing in Accounts of the First Crusade: The Gesta Francorum and Other Contemporary Narratives, „Crusades” 3, August 2004, s. 77–99.
  • Martial Illusions: War and Disillusionment in Twentieth-Century and Renaissance Military Memoirs, „The Journal of Military History” 69 (1), January 2005, s. 43–72.
  • Military Memoirs: A Historical Overview of the Genre from the Middle Ages to the Late Modern Era, „War in History” 14 (3), July 2007, s. 289–309.
  • The Concept of ‘Decisive Battles’ in World History, „The Journal of World History” 18 (3), September 2007, 251–266.
  • Knowledge, Power and the Medieval Soldier, 1096–1550, in: Laudem Hierosolymitani. Studies in Crusades and Medieval Culture in Honour of Benjamin Z. Kedar, ed. Iris Shagrir, Ronnie Ellenblum and Jonathan Riley-Smith, Aldershot, London: Routledge, 2007 („Crusades”, Subsidia, 1), ISBN 978-1-315-25250-6.
  • Combat Flow: Military, Political and Ethical Dimensions of Subjective Well-Being in War, „Review of General Psychology” 12 (3), September 2008, s. 253–264.
  • Introduction to Peter Singer’s Animal Liberation, [New Edition], London: The Bodley Head, 2015, ISBN 978-1-84792-384-4.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Carole Cadwalladr, Yuval Noah Harari: The age of the cyborg has begun – and the consequences cannot be known, „The Guardian”, 5 lipca 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2017-04-13] (ang.).
  2. ↑ Salomon Malka, Les prédictions de Yuval Noah Harrari, „L’Arche”, 28 września 2017, OCLC 124052301 [dostęp 2022-05-28] (fr.).
  3. ↑ History and I: War and the relations between history and personal identity in Renaissance military memoirs, c. 1450–1600 [online], Biblioteka Bodlejańska [dostęp 2024-11-11].
  4. ↑ Curriculum Vitae [online], pluto.huji.ac.il [dostęp 2017-04-13].
  5. ↑ Łukasz Lamża, Zawód: prorok. Skąd się wziął Juwal Noach Harari? [online], Tygodnik Powszechny, 4 lipca 2022.
  6. ↑ Aleksander Hudzik, Harari i spółka. Połącz kropki, czyli jak współcześni mędrcy tłumaczą nam świat [online], newonce.radio, 7 kwietnia 2022.
  7. ↑ Claire Lowdon, On Yuval Noah Harari [online], The White Review, luty 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-03-15].
  8. ↑ Sapiens: a Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari, review: ‘urgent questions’, „Telegraph.co.uk” [dostęp 2017-04-13] (ang.).
  9. ↑ a b c d Fast Talk The Road to Happiness, „Haaretz”, 25 kwietnia 2012 [dostęp 2017-04-13] (ang.).
  10. ↑ היסטוריה עולמית – שיעור 1. Hebrew University of Jerusalem 2011-02-14. [dostęp 2017-04-13].
  11. ↑ Moncado Prize | The Society for Military History [online], www.smh-hq.org [dostęp 2018-05-08].
  12. ↑ Interview With Yuval Noah Harari: Masters in Business (Audio). [dostęp 2017-04-13].
  13. ↑ Yuval Noah Harari, Industrial farming is one of the worst crimes in history, „The Guardian”, 25 września 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2017-04-13] (ang.).
  14. ↑ Yuval Noah Harari [online], World Economic Forum, 2023 [dostęp 2023-02-14] (ang.).
  15. ↑ Yuval Noah Harari, We are quickly acquiring powers that were always thought to be divine, „The Guardian”, 27 sierpnia 2016 [dostęp 2017-10-06] (ang.).
  16. ↑ a b The Times Group [online], epaperbeta.timesofindia.com [dostęp 2017-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-01] (ang.).
  17. ↑ Yuval Noah Harari [online], Financial Times [dostęp 2017-04-13].
  18. ↑ Yuval Harari, author of “Sapiens”, on AI, religion, and 60-day meditation retreats. [dostęp 2017-04-13].
  19. ↑ Tim Adams, Yuval Noah Harari: ‘We are quickly acquiring powers that were always thought to be divine’, „The Guardian”, 27 sierpnia 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2017-04-13] (ang.).
  20. ↑ How Humankind Could Become Totally Useless [online], Time [dostęp 2017-04-13].
  21. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-12)].
  22. ↑ Codrops, Vipassana Research Institute [online], www.vridhamma.org [dostęp 2017-04-13].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juwal_Noach_Harari&oldid=75277535”