Złoto III Rzeszy (niem. Nazigold) – określenie używane dla mienia w postaci złota gromadzonego przez nazistowskie Niemcy w latach 1933–1945.

Złoto III Rzeszy ukryte w kopalni soli w Merkers-Kieselbach, 15 kwietnia 1945
Złote obrączki zrabowane przez Niemców więźniom obozu koncentracyjnego Buchenwald
Brytyjski historyk Ian Sayer prezentuje sztabkę nazistowskiego złota

Złoto występuje w różnej postaci jako sztabki, monety i biżuteria dlatego może być przetopione i przetworzone tak, że ulegają zatarciu wszelkie ślady jego pochodzenia. Z tego powodu złoto jest ulubionym środkiem płatniczym na całym świecie, a po wymianie na dewizy operacje finansowe są ułatwione. W czasie II wojny światowej złoto odgrywało ważną rolę przy realizacji transakcji finansowych[1], a Szwajcaria była centrum związanych z tym operacji dlatego też bank centralny III Rzeszy Reichsbank sprzedawał znaczne ilości złota szwajcarskiemu bankowi centralnemu Schweizerische Nationalbank aż do końca wojny[2]. Szwajcarzy kupowali jednocześnie złoto od aliantów, ale jego pochodzenie nie było kłopotliwe.

Reichsbank dysponował również złotem nie pochodzącym z rabunku – były to rezerwy sprzed roku 1933 oraz zasoby uzyskane przed wybuchem wojny w legalnych transakcjach.

Pozyskiwanie złota przez III Rzeszę

edytuj

Celem uzyskania dewiz nazistowskie Niemcy pozyskiwały złoto różnymi metodami[3]:

Rezerwę 75 ton złota Banku Polskiego SA we wrześniu 1939 wywieziono pod kierownictwem Ignacego Matuszewskiego i Henryka Floyar-Rajchmana z terytorium Polski poprzez Rumunię, Turcję i Syrię do Francji w dramatycznych okolicznościach w trakcie trwającej agresji niemieckiej i sowieckiej.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Raport szwajcarskiej niezależnej komisji ekspertów: Szwajcaria a transakcje złotem w czasie II wojny światowej (niem. • fr.).
  2. Gian Trepp: Bankgeschäfte mit dem Feind. Die Bank für Internationalen Zahlungsausgleich im Zweiten Weltkrieg. Von Hitlers Europabank zum Instrument des Marshallplans, Zürich 1993. Gian Trepp: Der Finanzplatz Schweiz im 2. Weltkrieg. Was wussten und tolerierten die Alliierten?, Zürich 1997 (niem.).
  3. Szwajcarska uchwała związkowa: Bundesbeschluss betreffend die historische und rechtliche Untersuchung des Schicksals der infolge der nationalsozialistischen Herrschaft in die Schweiz gelangten Vermögenswerte: AS 1996, 3487–3489 (niem.).
  4. Martin Weinmann (wydawca): Das nationalsozialistische Lagersystem, Frankfurt a. M. 1990, CCP Catalogue of Camps and Prisons in Germany and German-Occupied Territories, 1939–1945, dodruk, s. 715 i następne (niem.).
  5. Kopia poufnego sprawozdania agencji informacyjnej USA Exchange Telegraph dotyczącego niemieckich zagranicznych majętności, 27 kwietnia 1944, BAB R 58/3490.
  6. Netherland Looted Gold Resmelted 1944. OMGUS report, U.S. National Archives, RG.
  7. U.S. National Archives, RG 260, Folder 940.60, «Netherlands Gold Bars Resmelted in 1942», 26. Oktober 1946 (ang.)
  8. Gian Trepp 1996, s. 123 i następne.