Wikipedia

Zaroślak oliwkowy

gatunek ptaka

Zaroślak oliwkowy[3][4] (Atlapetes flaviceps) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Występuje jedynie na niewielu stanowiskach w środkowej Kolumbii na stokach Andów. Jest uznawany za gatunek bliski zagrożenia[5][6].

Zaroślak oliwkowy
Atlapetes flaviceps[1]
Chapman, 1912
Ilustracja
Zaroślak oliwkowy (Abra Malaga, Cuzco w Peru)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Atlapetes

Gatunek

zaroślak oliwkowy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Systematyka edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Frank Michler Chapman, nadając mu nazwę Atlapetes flaviceps[7]. Opis ukazał się w 1912 roku w pracy Diagnoses of apparently new Colombian birds na łamach czasopisma „Bulletin of the American Museum of Natural History”[7][8]. Autor jako miejsce typowe wskazał Rio Toche w departamencie Tolima w Kolumbii[7]. IOC nie wyróżnia podgatunków[9].

Etymologia edytuj

  • Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik” (πετομαι petomai – „latać”)[10].
  • flaviceps: łac. flavus „żółty”, łac. caput, capitis „głowa”[11].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak ze stosunkowo krótkim, grubym u nasady dziobem w kolorze czarniawym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki brązowe. Kończyny dolne ciemnobrązowe. Pióra głowy, gardła, szyi i piersi oraz brzucha w różnych odcieniach żółtego przechodzącego na grzbiecie w oliwkowy. Górne pokrywy skrzydeł ciemnooliwkowe, lotki czarnooliwkowe z żółtawymi obrysami. Ogon długi, stopniowany, środkowe sterówki najdłuższe, zewnętrzne krótsze, wszystkie w kolorze ciemnooliwkowym. Obie płcie wyglądają tak samo. Młode osobniki mają oliwkowe plamy na głowie, piersiach i bokach ciała. Długość ciała z ogonem 17 cm[5].

Zasięg występowania edytuj

Zaroślak oliwkowy jest spotykany tylko na kilku stanowiskach w środkowej Kolumbii. Są to oba zbocza Kordyliery Środkowej w departamentach Caldas, Tolima i Cauca oraz zachodnie zbocza Kordyliery Zachodniej w departamentach Risaralda i Valle del Cauca. Występuje na wysokości od 1550 do 2700 m n.p.m., czasami także w obszarach położonych niżej, nawet do 1200 m n.p.m.[2][12] Inne źródła podają zakres wysokości, na których spotykany jest ten gatunek, pomiędzy 1900–2440 m n.p.m.[5][13]

Ekologia edytuj

Zaroślak oliwkowy jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są zarośla przylegające do wykarczowanych obszarów na zboczach wysokogórskich lasów oraz zarośla w wilgotnym lesie równikowym, obrzeża sadów i plantacji. Jest gatunkiem głównie roślinożernym. Odżywia się owocami roślin z rodzaju Miconia z rodziny zaczerniowatych (Melastomataceae) oraz Bocconia frutescens z rodziny makowatych (Papaveraceae). Występuje zazwyczaj w parach lub niewielkich grupach do czterech osobników, ale spotykany jest także w stadach mieszanych głównie z różnymi gatunkami tanagrowatych oraz z pleszówką ozdobną. Żeruje głównie w środkowych i górnych partiach drzew[5].

Rozmnażanie edytuj

Aktywne gniazdo obserwowano w maju, osobniki młodociane z rodzicami w czerwcu, a zbieranie materiału na gniazdo w listopadzie. Brak bardziej szczegółowych informacji[5].

Status edytuj

Od 1988 roku zaroślak oliwkowy wpisany jest do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN. Pierwotnie był uznany za gatunek zagrożony (Threatened). Od 1994 roku klasyfikowano go jako gatunek zagrożony (EN – Endangered), a od 2020 roku uznawany jest za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Zasięg występowania zaroślaka oliwkowego według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 67,1 tys. km²[12]. Liczebność populacji jest obecnie szacowana na 10 000–19 999 dorosłych osobników. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy. Głównym zagrożeniem dla liczebności populacji jest wycinka lasów oraz wypasanie bydła[2][12]. BirdLife International wymienia 9 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, wszystkie w Kolumbii, m.in.: Park Narodowy Selva de Florencia, Park Narodowy Nevado del Huila, Park Narodowy Puracé[12].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Atlapetes flaviceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c Atlapetes flaviceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 377, 1999. 
  4. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-06-19].
  5. ↑ a b c d e Alvaro Jaramillo and Christopher J. Sharpe: Yellow-headed Brushfinch Atlapetes flaviceps, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-06-19]. (ang.).  
  6. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-06-16].
  7. ↑ a b c Denis Lepage: Olive-headed Brush-Finch Atlapetes flaviceps Chapman, 1912. Avibase. [dostęp 2022-06-19]. (ang.).
  8. ↑ Frank M. Chapman, Diagnoses of apparently new Colombian birds, „Bulletin of the American Museum of Natural History”, 31, Nowy Jork: Trustees of The American Museum of Natural History, 1912, s. 8 (ang.).
  9. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-06-19]. (ang.).
  10. ↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
  11. ↑ flaviceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
  12. ↑ a b c d Yellow-headed Brush-finch Atlapetes flaviceps, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-06-19]. (ang.).
  13. ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 584. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zaroślak_oliwkowy&oldid=71198814”