Zasłonak białopierścieniowy
Zasłonak białopierścieniowy (Cortinarius helvolus (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak białopierścieniowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius helvolus (Bull.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 296 (1838) [1836-1838] | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go Jean Baptiste François Bulliard w 1791 r. nadając mu nazwę Agaricus helvolus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1838 r.[1]
- Agaricus armeniacus var. helvolus (Bull.) Fr. 1821
- Agaricus helvolus (Bull.) Pers. 1801
- Cortinarius helvolus f. maximus Fr. 1863
- Cortinarius helvolus var. bresadolae Rob. Henry & Ramm 1989
- Cortinarius helvolus var. maximus (Fr.) Rob. Henry & Ramm 1989
- Cortinarius helvolus var. medius Fr. ex Rob. Henry & Ramm 1989
- Gomphos helvolus (Bull.) Kuntze 1891
- Hydrocybe helvola (Bull.) M.M. Moser 1953
Polską nazwę utworzył Andrzej Nespiak w 1981 r.[3]
Morfologia edytuj
Średnica 3–7 cm, początkowo stożkowato-dzwonkowaty, potem wypukły z tępym garbkiem, czasem wklęsly. Jest higrofaniczny. Powierzchnia w stanie wilgotnym czerwona do rdzawobrązowej, w stanie suchym sucha lisio brązowa, często promieniście czarno nakrapiana. Brzeg z białymi jedwabistymi, włókienkami będącymi pozostałością osłony[4].
Rzadkie i bardzo rozstawione, szerokie, zaokrąglone, rdzawobrązowe. Ostrza gładkie[4].
Wysokość 5–10 cm, grubość 0,5–1 cm, walcowaty, dołem zwężony, czasem lekko wrzecionowaty,. Powierzchnia podłużnie włóknista, koloru kapelusza, otoczona resztkami białej zasnówki tworzącej jedną lub więcej wyraźnych pierścieni, rzadko zasnówka jest słabo widoczna w postaci łuseczek[4].
W czapce jasno brązowy, w trzonie ciemnobrązowy, cienki, o niewyraźnym zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki prawie kuliste, 7,5–9 × 5,5 µm, jajowaty do szeroko elipsoidalnych, brodawkowate., proszek zarodników ma kolor rdzawobrązowy[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Znane jest występowanie Cortinarius helvolus w kilku krajach Europy i na pojedynczych stanowiskach w USA i Ameryce Środkowej[5]. Władysław Wojewoda w 2003 r. (opisując go jako C. heelveolus) przytacza 10 stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach. Owocniki zazwyczaj od września do października[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-10-18].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Cortinárius hélvolus, štulasta koprenka [online] [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Mapa występowania Cortinarius helvolus na świecie [online] [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Aktualne stanowiska zasłonaka białopierścieniowego w Polsce [online] [dostęp 2021-10-18].