Zasłonak krzywonogi
Zasłonak krzywonogi (Cortinarius valgus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak krzywonogi |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius valgus Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 290 (1838) [1836-1838] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r.[1] Ma 11 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Cortinarius camurus f. iliceti Chevassut & Rob. Henry 1988
- Cortinarius depexus var. luminosus Carteret 2005
- Cortinarius fuliginosus P.D. Orton 1964
- Cortinarius olivaceostipitatus Carteret 2012
- Cortinarius orbiculozonarius Rob. Henry 1983
- Cortinarius valgus subsp. camurus (Fr.) Melot 1990
Polską nazwę podał Andrzej Nespiak w 1975 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 3–10 cm z garbkiem na środku. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym beżowobrązowy, czerwonobrązowy, ciemnobrązowy do oliwkowobrązowego, w stanie suchym jasnobrązowy do żółtawego. Powierzchnia jedwabiście włóknista z ciemnymi plamami lub ciemniejszymi zagłębieniami[4].
Początkowo szarobrązowe do beżowobrązowych, później rdzawobrązowe, często fioletowe, brzuchate, umiarkowanie gęste. Ostrza jaśniejsze i pofalowane[4].
Wysokość 3,3–12 cm, grubość 0,3–1,6 cm, twardy, częściowo pusty, skręcony, stosunkowo sztywny, z pogrubioną podstawą i lekko zakrzywiony. Powierzchnia górą purpurowa, poza tym szarobrązowa, błyszcząca. Zasnówka żółto-brązowa, niewyraźna[4].
W kapeluszu na środku mięsisty, na brzegu cienki i kruchy, brązowo-żółty z oliwkowym odcieniem. W trzonie również biały, lekko fioletowy, włóknisty, kruchy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki rdzawobrązowe 8–9 × 5,5–6 μm, szeroko elipsoidalne, umiarkowanie lub lekko brodawkowate, raczej słabo lub umiarkowanie dekstrynoidalne[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie Cortinatius valgus w niektórych krajach Europy i w Ameryce Północnej. Najliczniejsze stanowiska podano na Półwyspie Skandynawskim[5]. Do 2003 r. znane było tylko jedno jego stanowisko w Polsce i to już historyczne (1912 r.) Władysław Wojewoda w 2003 r. przypuszczał, że gatunek ten w Polsce już wyginął[3]. W 2017 r. znaleziono jednak kilka jego okazów w Puszczy Białowieskiej[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach. Okazy znalezione w Polsce rosły w lesie iglastym i liściastym[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-11-17].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Schiefer Raukopf, Schiefer Dickfuß [online] [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Mapa występowania Cortinarius valgus na świecie [online] [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Błażej Gierczyk i inni, XXIII wystawa grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej, „Przegląd Przyrodniczy”, 39 (2), 2018, s. 9–57.