Zasłonak rzodkiewkowy
Zasłonak rzodkiewkowy (Cortinarius raphanoides (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak rzodkiewkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius raphanoides (Pers.) Fr. Epicr. syst. Mycol. (Upsaliae): 290 (1838) [1836-1838] | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus raphanoides. Obecną, uznaną przez Indeks Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1836 r.[1]
- Agaricus raphanoides Pers. 1801
- Dermocybe raphanoides (Pers.) Wünsche 1877
- Gomphos raphanoides (Pers.) Kuntze 1891
Franciszek Błoński w 1896 r. nadał mu polską nazwę zasłonak rzodkwiowy. Andrzej Nespiak w 1975 r. zmienił ją na zasłonak rzodkiewkowy. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaakceptował nazwę podaną przez A. Nespiaka[3].
Morfologia edytuj
Średnica 2–6 cm, początkowo stożkowo-dzwonkowaty, później płaskowypukła. Powierzchnia jedwabiście-włóknisto-kosmkowata, z ciemnymi higrofanicznymi smugami, często strefowana z kolistymi koncentrycznymi zagłębieniami, oliwkowo-brązowo-żółta[4].
Dość gęste, początkowo o barwie od oliwkowożółtobrązowej do brązowawej, później rdzawobrązowe z jaśniejszymi ostrzami[4].
Wysokość 5–10 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny z rozszerzona podstawą, dość sztywny, czasem pusty. Powierzchnia jedwabista, pokryta białawymi włókienkami, przy podstawie cętkowana, oliwkowo-żółtobrązowa w kierunku podstawy, czasem fioletowa w kierunku wierzchołka. Zasnówka lekko łuszcząca się, oliwkowo-brązowa, pozostawiająca frędzelki na podstawie[4].
Na środku kapelusza mięsisty, przybrzegu cienki, jasnooliwkowożółtobrązowy, ciemniejszy przy podstawie trzonu, czasem fioletowawy przy jego wierzchołku, zapach silnie rzodkiewkowy, smak nieokreślony[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników rdzwobrązowy. Zarodniki o kształcie od niemal kulistego do szeroko elipsoidalnego, umiarkowanie do silnie brodawkowate, umiarkowanie dekstrynoidalne, 7–9 × 5–5,5 (6) µm. Skórka kapelusza utworzona ze strzępek z bardzo drobnymi, spiralnymi inkrustacjami[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Znane jest występowanie tego gatunku w północnej części Ameryki Północnej, w Europie i w Japonii[5]. Władysław Wojewoda w swoim opracowaniu Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski przytacza 4 stanowiska z uwagą, że rozprzestrzenienie tego gatunku w Polsce nie jest znane, ale prawdopodobnie jest zagrożony[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[3].
Grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach, zwłaszcza pod grabami i bukami, rzadziej pod świerkami. Grzyb naziemny rosnący wśród opadłych liści na wapiennych[3], lub piaszczystych glebach, często pod brzozami i topolami[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-09-30].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Cortinarius raphanoides / Cortinaire à odeur raphanoîde [online], Mycoquebec. org [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Mapa zasięgu Cortinarius raphanoides [online] [dostęp 2021-09-30].
- ↑ Aktualne stanowiska zasłonaka rzodkiewkowego w Polsce [online] [dostęp 2021-09-30].