Zgoda
 |
Ten artykuł należy dopracować |
Zgoda (ang. consent[1]), także świadoma zgoda[2][3], przyzwolenie – występuje, kiedy jedna osoba dobrowolnie zgadza się z propozycją lub życzeniem innej osoby. Jest to określenie z języka potocznego, ze specyficznymi definicjami stosowanymi w takich dziedzinach jak prawo, medycyna, badania naukowe i relacje seksualne.
Do rodzajów zgody należą:
- bezpośrednia zgoda (ang. expressed consent)
- domniemana zgoda (ang. implied consent)
- świadoma zgoda (ang. informed consent, czyli zgoda przy pełni informacji)[3]
- jednomyślna zgoda(ang.) (ang. unanimous consent)
Zgoda pojmowana w określonym kontekście może różnić się od jej potocznego znaczenia. Przykładowo, osoba z zaburzeniami psychicznymi, o obniżonym poziomie rozwoju intelektualnego lub poniżej ustawowego wieku przyzwolenia może dobrowolnie zaangażować się w czynność seksualną, która nadal nie osiąga ustawowego progu przyzwolenia określonego przez obowiązujące prawo. Agencje i inicjatywy ONZ zajmujące się edukacją seksualną uważają, że kształcenie na temat zgody w ramach całościowej edukacji seksualnej jest korzystne[4].
Definicje rodzajów zgodyEdytuj
- Bezpośrednia zgoda to taka, która jest wyrażona w sposób jasny i jednoznaczny, a nie domniemany. Może ona być udzielona na piśmie, w formie werbalnej (wypowiedź ustna) lub niewerbalnej, np. poprzez wyraźny gest, taki jak skinienie głową. Niespisana wyraźna zgoda niepotwierdzona przez świadków ani nagranie audio lub wideo może zostać zakwestionowana, jeśli strona zaprzeczy, że została udzielona.
- Domniemana zgoda jest to zgoda wynikająca z działań danej osoby oraz faktów i okoliczności danej sytuacji (lub w niektórych przypadkach z milczenia, lub bezczynności danej osoby). Niektóre przykłady obejmują domniemaną zgodę na przestrzeganie zasad lub przepisów w instytucji edukacyjnej oraz domniemaną zgodę na fizyczny kontakt uczestników meczu hokejowego, lub ataku w meczu bokserskim.
- Świadoma zgoda w medycynie jest to zgoda udzielona przez osobę, która ma pełną świadomość i rozumienie faktów, implikacji i przyszłych konsekwencji działania, np. wybranego leczenia. Terminu tego używa się również w innych kontekstach, takich jak społeczne badania naukowe, gdy uczestnicy są proszeni o potwierdzenie, że rozumieją procedurę badawczą i wyrażają na nią zgodę.
- Jednomyślna zgoda, lub zgoda powszechna, wyrażona przez grupę kilku podmiotów (np. stowarzyszeń) jest to zgoda wyrażoną przez wszystkie strony.
- Zgoda zastępcza upoważnia osobę podejmującą decyzję do podjęcia próby ustalenia decyzji, którą osoba niekompetentna podjęłaby, gdyby była kompetentna[5].
PrawoEdytuj
MedycynaEdytuj
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Znaczenie CONSENT, definicja w Cambridge English Dictionary, dictionary.cambridge.org [dostęp 2019-09-30] (pol.).
- ↑ "Kobieta nie będzie musiała udowadniać, że stawiała opór". Nowoczesna proponuje prawną zmianę definicji gwałtu, Noizz, 30 stycznia 2019 [dostęp 2019-09-30] (pol.).
- ↑ a b Realizacja zasady "informed consent" w kontekście relacji lekarz - pacjent. Wyzwania i bariery rozwojowe w Polsce, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, 2012 (pol.).
- ↑ International technical guidance on sexuality education: an evidence-informed approach, UNESCO, 2018, ISBN 978-92-3-100259-5.
- ↑ Bryan Garner, Black's law dictionary, s. 726, ISBN 978-0-314-62130-6, OCLC 877371635.