Zielony Trójkąt (AK)

Zielony Trójkąt – polska podziemna organizacja militarna związana z Armią Krajową. Działała w roku 1945 na terenie powiatów: wrzesińskiego, gnieźnieńskiego i konińskiego.

Zielony Trójkąt

Państwo	Polska
Historia
Data sformowania	1945
Data rozformowania	1945
Pierwszy dowódca	Leon Wesołowski
Dane podstawowe

Historia grupy

Grupa została sformowana przez Leona Wesołowskiego (ps. Wichura, także fałszywe nazwisko Ambroży Tadeusz, 1924-1945), po rozbiciu w końcu marca 1945 przez polskie organa bezpieczeństwa publicznego grupy Franciszka Pliszki (Miecz i Pług), działającej w okolicach Sokołowa Podlaskiego. Wesołowski otrzymał wówczas rozkaz przeniesienia się w rodzinne strony (ziemia wrzesińska) i założenie tam nowego oddziału przygotowującego miejscową ludność do ewentualnego powstania antykomunistycznego. W maju 1945 Wesołowski nawiązał kontakt z Lucjanem Najrzałem, który już wcześniej poczynił pierwsze kroki organizacyjne w tym zakresie. W efekcie powstała grupa o nazwie Zielony Trójkąt, której szefem został Najrzał, a zastępcą Wesołowski. Oddział organizował zbrojne akcje w okolicach Wrześni, m.in.:

• 28 czerwca 1945 w Broniszewie – napad na majątek Państwowych Nieruchomości Ziemskich i pozyskanie materiałów biurowych celem wytwarzania fałszywych dokumentów,
• lipiec 1945 w Sobieszewie – napad na oficera radzieckiego i pozyskanie broni,
• 13 lipca 1945 we Wrześni – akcja uszkodzenia pomnika żołnierzy radzieckich,
• 23 lipca 1945 w Sokolnikach – napad na mleczarnię i pozyskanie pieniędzy (3600 zł), roweru i żywności,
• lipiec 1945 w Sokolnikach – rekwizycja koni i roweru naczelnikowi poczty,
• 28 lipca 1945 na szosie między Sędziwojewem, a Gutowem – potyczka z żołnierzami Armii Czerwonej (jeden ranny czerwonoarmista),
• sierpień 1945 w rejonie Gorzykowa i Niechanowa – obława polskich organów bezpieczeństwa, w której zabito jednego z oficerów PUBP w Gnieźnie, a kierowcę z tej instytucji ciężko raniono,
• 5 września 1945 w Sokolnikach – napad na mleczarnię i pocztę – pozyskanie broni i pieniędzy,
• 6 września 1945 w Borzykowie – napad na pocztę i siedzibę UB (pozyskanie broni i dokumentów),
• 23-24 września 1945 w Borzykowie – kolejny napad na posterunek MO i UB w poszukiwaniu dokumentów (bez sukcesu).

W listopadzie 1945 podczas udanej obławy na 14-osobową grupę, która miała odbić aresztowanego członka oddziału Jelenia w Strzelnie, Wesołowskiego postrzelono w oblężonej kamienicy. Jeszcze żywego rozebrano i pozostawiono w samej bieliźnie na ulicy, licząc, że stanowić będzie przynętę dla innych członków grupy. Ostatecznie dobił go kolbą pistoletu jeden z pracowników UB. Ciało przeniesiono pod krzyż około pół kilometra od miejsca oblężenia, gdzie pozostawiono je na dalsze trzy dni jako przynętę. Podstęp nie udał się – mieszkańcy zaczęli natomiast znosić w to miejsce kwiaty i znicze. Ostatecznie pogrzeb Wesołowskiego odbył się 24 listopada 1945 przy licznym udziale mieszkańców Strzelna. Legenda głosi, że z pobliskiego lasu rozległy się salwy karabinowe oddane przez pozostałych przy życiu członków oddziału. Krzyż z pseudonimem Wichura po kilku dniach usunęło UB i grób pozostał na długie lata bezimienny. Po śmierci Wichury dowodzenie objął Mieczysław Małecki ps. Huragan.

Proces

Ostatecznie do grudnia 1945 schwytano większość pozostałych członków grupy (jak nazywała ich ówczesna władza oraz prasa – bandy), których proces odbył się w Auli Uniwersyteckiej w Poznaniu w dniach 6-10 grudnia tego roku. Sześć osób skazano na karę śmierci, a pozostałych na kary od dwóch do dziesięciu lat więzienia. Jedna osoba została uniewinniona. Wśród oskarżonych była m.in. matka czterech córek.

Zobacz też

• Miejsce Pamięci Janowo
• Żołnierze wyklęci
• Jan Zaborowski – polski sędzia pochodzenia żydowskiego, autor wyroków śmierci na żołnierzy Zielonego Trójkąta