Zrębice

wieś w województwie śląskim

Zrębicewieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Olsztyn, 18 km na południowy wschód od Częstochowy. Zrębice w latach 1952–1954 należały do gminy Zrębice. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa częstochowskiego.

Zrębice
wieś
Ilustracja
Fragment miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

częstochowski

Gmina

Olsztyn

Liczba ludności (2008)

976

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

42-256[2]

Tablice rejestracyjne

SCZ

SIMC

0140801

Położenie na mapie gminy Olsztyn
Mapa konturowa gminy Olsztyn, po prawej znajduje się punkt z opisem „Zrębice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zrębice”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Zrębice”
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego
Mapa konturowa powiatu częstochowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zrębice”
Ziemia50°43′34″N 19°19′50″E/50,726111 19,330556[1]
Kościół św. Idziego w Zrębicach
Szkoła
Dzwonnica przy kościele św. Idziego

Według danych z 2008 roku miejscowość zamieszkuje około 1000 mieszkańców. W Zrębicach znajduje się zabytkowy kościół parafialny pod wezwaniem świętego Idziego z 1789 roku oraz zabytkowa dzwonnica i kapliczka.

Geografia

edytuj

Zrębice położone są na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Na zachód od wsi leżą malownicze Sokole Góry.

Sokole Góry to kompleks wzgórz wapiennych z licznymi jaskiniami i schroniskami. Rezerwat powstał w 1936 roku (pod nazwą „Knieja Olsztyńska”). Dopiero w roku 1953 powstał rezerwat leśny „Sokole Góry” na obszarze 215 hektarów. Na terenie rezerwatu znajduje się 8 wzgórz. Najwyższe to Puchacz, liczący 402,1 m n.p.m.

Przez Zrębice przebiegają szlaki turystyczne piesze i rowerowe oraz konne.

Integralne części wsi

edytuj
Integralne części wsi Zrębice[3][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0140818 Ciecierzyn część wsi
0140824 Grabie część wsi
0140830 Rędziny część wsi
0140847 Wolnica część wsi
0140853 Zapasieka część wsi
0140860 Zrębice Drugie część wsi
0140876 Zrębice Pierwsze część wsi

Placówki i organizacje społeczne

edytuj

W Zrębicach znajduje się Szkoła Podstawowa imienia Jarosława Dąbrowskiego i Gimnazjum w Zrębicach (Zespół Szkół w Zrębicach). Obecnym dyrektorem szkoły jest Wojciech Kucia. W Zrębicach znajduje się także Świetlica „Kraina Marzeń”, Koło Gospodyń Wiejskich. Jedną z organizacji społecznych w Zrębicach jest Grupa Odnowy Wsi Zrębice i Krasawa.

Turystyka

edytuj

W Zrębicach znajduje się jedna kwatera agroturystyczna i folwark.

Szlaki piesze:

Szlaki rowerowe:

Parafia Zrębice

edytuj

W Parafii Zrębice 1 września obchodzony jest Odpust ku czci św. Idziego. Obecnym proboszczem parafii jest ksiądz Włodzimierz Białek, który objął stanowisko w 1999 roku, po śmierci księdza proboszcza Romana Kuźmińskiego. Parafia liczy 3 miejscowości: Krasawa I, Krasawa II oraz Zrębice. Na terenie Zrębic znajduje się parafialny cmentarz, który umiejscowiony jest w odległości 500 m od kościoła parafialnego. Obecnie na terenie parafii działają trzy wspólnoty religijne: Parafialna Rada Duszpasterska (licząca 10 osób), Służba Liturgiczna (ministranci) oraz Koło Żywego Różańca.

Historia

edytuj

Parafia i wieś Zrębice powstały w około 1334 roku. Nazwa „Zrębice” wskazuje na wyręby lasów, na których niegdyś powstała wioska. W spisach Świętopietrza Zrębice występują pod nazwą Sdrabicz. Około 100 lat później (ok. 1470 r.) Jan Długosz w „Liber Benef.” opisuje wioskę jako Sdrzembicze[5].

Parafia i wieś Zrębice po rozbiorach należały do najbiedniejszych. Z upadku materialnego podniósł ją ksiądz Jan Lelewicz w II połowie XIX wieku. W 1789 roku rozebrano modrzewiowy kościół parafialny, który wkrótce potem został odbudowany. W latach 1954–1955 okryto kościół nowymi gontami. Zaś w 1956 roku kościół został zelektryfikowany.

Zabytki i pomniki przyrody

edytuj
  • Modrzewiowy kościół parafialny

Kościół, według kronik parafialnych został ufundowany przez Kazimiera Wielkiego lub Władysława Opolczyka. Pierwotny modrzewiowy kościół parafialny pochodzi z XIV wieku. Pierwotnie znajdował się w miejscu, gdzie dziś stoi kapliczka. Został zbudowany w podzięce za uratowanie wsi od zarazy, jaka w tamtych czasach panowała. W 1778 kościół chylił się ku ruinie i został rozebrany. W tym samym roku powstała nowa świątynia. W XIX wieku kościół z powodu braku funduszy jeszcze raz chylił się ku ruinie, jednak w II połowie XIX wieku został restaurowany przez wyżej wspomnianego księdza Jana Lelewicza.

W 1789 roku do kościoła został przeniesiony obraz św. Idziego. W kościele znajdował się zabytkowy obraz Matki Bożej Betlejemskiej (tzw. Betlejemka). Obraz pochodzi z XV wieku. Obraz wraz z figura Pana Jezusa Zmartwychwstałego został skradziony w 1998 roku. W kościele znajdują się także kamienna chrzcielnica z XVIII wieku, ołtarze barokowe z XVIII wieku oraz kropielnica miedziana w kruchcie, która pochodzi z 1717 roku.

  • Drewniana kapliczka mszalna

Kapliczka została postawiona na początku XIX wieku kosztem i staraniem miejscowego leśniczego. Kapliczka poświęcona jest św. Idziemu. Kapliczka ta znajduje się na miejscu pierwotnego kościoła parafialnego.

  • W Zrębicach znajduje się także kilka pomników przyrody: grupa lip w sąsiedztwie kościoła, kilkusetletni cis pospolity o obwodzie ponad 150 cm przy szkole podstawowej oraz morwa biała obok znajdującej się za wsią kapliczki św. Idziego.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 168099
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1616 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. GUS. Rejestr TERYT
  5. Zrębice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 666.

Bibliografia

edytuj
  • „Nabożeństwo do św. Idziego oraz wiadomości o parafii i Kościele w Zrębicach. Przez Ks. A. Augustyniaka 1905 rok”
  • Olsztyn i Sokole Góry – Historie i Legendy
  • Archidiecezja Częstochowska Katalog 2000 – Kuria Metropolitalna w Częstochowie

Linki zewnętrzne

edytuj