Wikipedia

Łańcuch Korwina

cywilne odznaczenie węgierskie

Łańcuch Węgierski Korwina (węg. Magyar Corvin-lánc) – wysokie cywilne odznaczenie węgierskie, przyznawane w latach 1930–1944, a także w 2001 i od 2012[1]. Nadawane jest za wybitny wkład w dziedzinach kultury, sztuki, nauki i edukacji[2]. Odznaczeni tworzą stowarzyszenie o charakterze kapituły orderowej, pełniąc względem węgierskiego prezydenta i premiera organ doradczy[3][4].

Historia edytuj

Ustanowione 11 października 1930 odznaczenie[5], znane w Polsce pod nazwą Odznaka Węgierska Korwina (Magyar Corvin Jelvény)[6], podzielono na trzy klasy, w tym dwie pierwsze z limitem nadań, później zwiększonym z powodu powiększenia terytorium Węgier i przeznaczone dla Węgrów:

  • Łańcuch Korwina (Corvin-lánc) – maksymalnie 12 osób (15 osób od 1940), łącznie odznaczono 22 osoby;
  • Wieniec Korwina (Corvin-koszorú) – maksymalnie 60 osób (80 osób od 1940), łącznie odznaczono 114 osób;
  • Odznaka Honorowa Korwina (Corvin-díszjelvényt) – tylko dla cudzoziemców, łącznie odznaczono 6 osób[7].

Cały dotychczasowy system orderowo-odznaczeniowy z czasów regencji Królestwa Węgier został zlikwidowany po przejęciu władzy przez komunistów w 1946[7]. Po zmianie ustroju w 1989 Łańcuch Korwina nie znalazł się na nowej liście odznaczeń[8].

Sam łańcuch w identycznej formie jak przed II wojną światową wskrzesił premier Viktor Orbán 14 sierpnia 2001 jako odznaczenie resortowe premiera, ale było to już wyróżnienie, bez dodatkowych wieńców i odznak honorowych. Odznaczono nim wówczas 12 osób, ale już rok później, po zmianie rządu na opozycyjny, kolejne nadania zostały wstrzymane[1][4][7].

Ponowne dojście do władzy Fideszu w 2010 pozwoliło na awansowanie Łańcucha Korwina do rangi odznaczenia państwowego, nadawanego przez węgierskiego prezydenta[1][4] (ta sama nowa ustawa orderowo-odznaczeniowa z 2011 ustanowiła dodatkowo Order Honoru i odnowiła Order Świętego Stefana[9]).

Łańcuchem Korwina może być jednocześnie odznaczonych maksymalnie 15 osób, zarówno obywateli węgierskich, jak i cudzoziemców, którzy tworzą Radę Łańcucha Korwina (Corvin-lánc Testület). Rada, po śmierci któregoś z jej członków, musi każdorazowo wyrazić zgodę na odznaczenie kolejnej osoby[9]. Na cele statutowe rady został przekazany specjalny budynek, dawny dom premiera Istvána Tiszy[10].

Nazwisko wyróżnionej osoby i data wręczenia nagrody są grawerowane na rewersie medalionu łańcucha, a ten po jego śmierci jest nadawany kolejnej osobie, której nazwisko umieszcza się poniżej. Gdy brak jest już miejsca na odwrocie, wówczas medalion przekazywany jest do Węgierskiego Muzeum Narodowego, a nowy odznaczony otrzymuje nowy łańcuch, a jego nazwisko i datę graweruje się jako pierwsze[4].

Łańcuch Korwina jest ustawowo drugim odznaczeniem węgierskim, po Orderze św. Stefana, a przed Orderem Honoru[9], natomiast noszony jest w kolejności bezpośrednio po Krzyżu Wielkim Orderu Zasługi[2].

Odznaczeni edytuj

Łańcuchem Korwina edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Łańcuchem Korwina.

Pełna lista[1][7][11][12]:

Lata 1930–1943

1930

1935

1937

1938

1939

1940

1941

1942

1943

Od 2001 roku

2001

2012

2018

Wieńcem Korwina edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Wieńcem Korwina.

Pełna lista[11][12]:

1930

1931

1935

1937

1938

1939

1940

1941

1942

1943

Odznaką Honorową Korwina edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d A Magyar Corvin-lánc kitüntetés története. corvinlanc.kormany.hu (kopia na: www.corvinlanc.hu) [dostęp 2020-06-07] (węg.).
  2. ↑ a b A hivatalról – Kitüntetések. keh.hu (strona Prezydenta Węgier). [dostęp 2016-06-19] (węg.).
  3. ↑ Köszöntőm a Magyar Corvin-lánc Iroda honlapjának olvasóit. corvinlanc.kormany.hu [dostęp 2020-06-08] (węg.).
  4. ↑ a b c d A Short History of the Hungarian Corvin Chain Award. corvinlanc.kormany.hu [dostęp 2020-06-07] (en.).
  5. ↑ János Szentváry-Lukács: A művészeti és tudományos élet kitüntetései. szlukacs.freeweb.hu. [dostęp 2020-06-07] (węg.).
  6. ↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa: 1939, s. 537.
  7. ↑ a b c d e Péter Bodrogi, József Molnàr, Sándor Zeidler: Nagy magyar kitüntetéskönyv. A magyar àllam rendjelei és kitüntetései a Szent György rendtõl a Nagy Imre érdemrendig. Budapeszt: 2005, s. 150–154, 270-272 (węg.).
  8. ↑ 1991. évi XXXI. törvény a Magyar Köztársaság kitüntetéseiről. 1000ev.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-25)].. 1000ev.hu. [dostęp 2016-06-19] (węg.).
  9. ↑ a b c 2011. évi CCII. törvény. Magyarország címerének és zászlajának használatáról, valamint állami kitüntetéseiről, net.jogtar.hu (węg.).
  10. ↑ Több mint 7,5 milliárd forintot költhetnek arra, hogy egy villában ülhessen össze néha az a Corvin-lánc Testület, ami négy éve nem ült össze. 444.hu [dostęp 2020-06-07] (węg.).
  11. ↑ a b Murányi Gábor: A Corvin-lánc története. „HVG”, 1999-11-13, s. 97–104. www.bibl.u-szeged.hu [dostęp 2020-06-07] (węg.).
  12. ↑ a b János Szentváry-Lukács: Corvin Lánc/Koszorú névsor. szlukacs.freeweb.hu. [dostęp 2020-06-07] (węg.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łańcuch_Korwina&oldid=68185987”