Łzawnik zielonawy
Łzawnik zielonawy (Cerinomyces tortus (Willd.) Miettinen, J.C. Zamora & A. Savchenko) – gatunek grzybów z rodziny łzawnikowatych (Dacrymycetaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Cerinomyces |
| Gatunek |
Cerinomyces tortus |
| Nazwa systematyczna | |
| Cerinomyces tortus (Willd.) Miettinen, J.C. Zamora & A. Savchenko Stud. Mycol. 99(no. 100117): 50 (2021) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cerinomyces, Cerinomycetaceae, Dacrymycetales, Incertae sedis, Dacrymycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1788 r. Carl Ludwig von Willdenow nadając mu nazwę Tremella torta. Obecną nazwę nadali mu w 2021 r. Otto Miettinen, J.C. Zamora i A. Savchenko[1].
- Dacrymyces tortus (Willd.) Fr. 1828
- Tremella torta Berk. 1860
- Tremella torta Willd. 1788[2].
Polską nazwę zarekomendował w 2003 r. Władysław Wojewoda dla synonimu Dacrymyces tortus. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia
edytujBrodawkowate lub poduszeczkowate, przylegające do podłoża, o średnicy 0,2–1 mm i grubości 0,5 (1) mm, zwykle tworzące skupiska, izolowane lub czasami zlewające się w nieregularne płaty. Konsystencja gęsta, galaretowata, powierzchnia w stanie świeżym matowożółta, oliwkowa lub zielonkawa, w stanie suchym mocno siateczkowana, ochrowa do ciemnobrązowej[3].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny; wszystkie strzępki w subhymenium i kontekście o średnicy 1,5–3 μm z przegrodami właściwymi, cienkościenne, gładkie, szkliste. Strzępki w hypotecjum o średnicy do 5 μm, nieregularne i grubościenne, szkliste. Brak cystyd. Podstawki wąsko maczugowate, 30–50 × 4–6 μm, ze sprzążką bazalną, o długości do 25 (30) μm i 1,5–3 μm średnicy, rozgałęzione na wierzchołku na dwie sterygmy. Bazydiospory w widoku z przodu wąsko elipsoidalne, ze spłaszczonym wierzchołkiem. W widoku z boku lekko wygięte, (10) 11–15 (16)×4–5,5 (5,8) μm (od odcisk zarodników), cienkościenne, szkliste, z 0–3 cienkimi przegrodami[3]. 2 lub 3 przegrody występują tylko w dojrzałych zarodnikach[4].
- Gatunki podobne
Łzawnik drobnozarodnkowy (Dacrymyces microsporus) nie ma sprzążek, a jego zarodniki są nieco mniejsze. Dacrymyces adpressus ma zarodniki z 1-3 przegrodami w stanie dojrzałym i nieco większymi zarodniki. Dacrymyces corticioides ma również większe zarodniki, 13-16,5-(18) x 4-6-(7) μm, z 1-3 przegrodami w stanie dojrzałym i czasami silnie zakrzywione[4].
Występowanie
edytujZnane jest występowanie Dacrymyces lacrymalis w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii. Najwięcej stanowisk podano w Europie. Występuje tu od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego[5]. W 2003 r. W. Wojewody przytoczył 3 stanowiska w Polsce[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7]. Gatunek znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8].
Grzyb nadrzewny, saprotrof występujący w lasach iglastych i mieszanych na martwym drewnie drzew iglastych, rzadziej liściastych. W Polsce notowany na drewnie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) i świerka pospolitego (Picea abies)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-25].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-25].
- ↑ a b Elia Martini, Dacrymyces tortus, t. 58, Excerpts from Crusts & Jells, kwiecień 2016 [dostęp 2023-01-25].
- ↑ a b Miguel Ángel Ribes Ripoll, Dacrymyces tortus (Willd.) Fr., Elench. fung. (Greifswald) 2: 36 (1828) [online] [dostęp 2023-01-25] (hiszp.).
- ↑ Miejsca występowania Cerinomyces tortus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-25].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Aktualne stanowiska łzawnika zielonawego w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-25].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.