Śliwa wiśniowa, ałycza (Prunus cerasifera) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Pochodzi z Azji Zachodniej, Środkowej, Kaukazu i południowo-wschodniej Europy, rozprzestrzenił się także jako gatunek zawleczony w Australii i Nowej Zelandii, na Wyspach Brytyjskich, w Europie, w USA i tropikalnej Azji[4]. W wielu krajach świata, również w Polsce, jest uprawiany. Czasem dziczeje i we florze krajowej klasyfikowany jest jako gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit), mogący powodować przekształcenia naturalnych zbiorowisk zaroślowych[5].

Śliwa wiśniowa
Ilustracja
Odmiana ‘Atropurpurea’
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

śliwa

Gatunek

śliwa wiśniowa

Nazwa systematyczna
Prunus cerasifera Ehrh.
Beitr. Naturk. 4:17. 1789 (Gartenkalender 4:189-204. 1784)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

brak danych
Owoce i liście

Morfologia

edytuj
Pokrój
Niskie drzewo do 10 metrów wysokości. Ma nieregularną, sklepioną, luźną koronę na prostym i smukłym pniu. Młode gałązki lśniące.
Liście
Liście delikatnie piłkowane, ciemnoczerwone, purpurowe, brązowawe. Odwrotnie jajowate lub eliptyczne, dość cienkie.
Kwiaty
Kwiaty białe, u niektórych odmian różowe, o średnicy do 2,5 cm. Zazwyczaj osadzone pojedynczo na długich szypułkach[6]. Rozwijają się równocześnie z liśćmi lub na krótko przedtem. Kwitnie na przełomie marca i kwietnia.
Owoce
Owoc żółty do czerwonego, na długim ogonku, twardy – przypomina dużą czereśnię. Pestka nie oddziela się od miąższu[7]. Nazywany często "mirabelką"[8], choć to nazwa podgatunku śliwy domowej.

Zastosowanie

edytuj

Zmienność

edytuj
  • Odmiany uprawne. Istnieje duża liczba kultywarów o czerwonych liściach[10][11]:
    • ‘Atropurpurea’ (synonim ‘Pissardii’) – liście purpurowe. W 1880 przysłał ją do Francji ogrodnik szacha Persji.
    • ‘Elvins’ – ma białe kwiaty z różowym odcieniem na łukowato zwieszających się gałęziach. Wyhodowana została w Australii. Wysokość tylko do 3,5 m.
    • ‘Nigra’ – niska odmiana o ciemnopurpurowych i drżących nawet przy najmniejszym powiewie wiatru liściach
    • ‘Woodi’ – ma ciemnoczerwone liście i purpurowe kwiaty
  • Odmiany botaniczne. Ma jedną odmianę Prunus cerasifera Ehrh. var. divaricata (Ledeb.) L. H. Bailey (synonimy: Prunus divaricata Ledeb., Prunus divaricata subsp. divaricata, Prunus divaricata subsp. nairica Kovalev, Prunus sogdiana Vassilcz.)[4]
  • Synonimy[4]: Prunus cerasifera var. atropurpurea H. Jaeger, Prunus cerasifera subsp. myrobalana (L.) C. K. Schneid., Prunus cerasifera var. pissardii (Carrière) L. H. Bailey, Prunus cerasifera var. woodii (Späth) Rehder, Prunus korolkowii R. Vilm., Prunus myrobalana (L.) Loisel., Prunus pissardii Carrière
 
Pęd z kwiatami

Uprawa

edytuj

Dobrze znosi suszę, najlepiej rośnie na glebach lekkich, piaszczystych. Odmiany ozdobne powinny mieć stanowisko słoneczne, a trawnik wokół rośliny koszony. Przez lato należy nawozić. Odmiany ozdobne rozmnaża się przez szczepienie lub okulizację na siewkach gatunku[10].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. Prunus cerasifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
  5. B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
  6. a b c Helmut Pirc: Drzewa od A do Z. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2006, s. 146. ISBN 978-83-61320-17-3.
  7. Helmut Pirc: Drzewa od A do Z. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2006, s. 147. ISBN 978-83-61320-17-3.
  8. Włodzimierz Seneta: Dendrologia. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 93. ISBN 83-01-07011-0.
  9. P. Czikow, J. Łaptiew, Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 43.
  10. a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  11. Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.