Świetlikowate (ryby)
Świetlikowate[2] (Myctophidae) – rodzina morskich, planktonożernych ryb świetlikokształtnych (Myctophiformes), najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana rodzina ryb występujących w otwartych wodach oceanicznych, a jednocześnie najliczniejsza wśród ryb głębinowych.
| Myctophidae[1] | |
| Gill, 1893 | |
 Przedstawiciel rodziny – Myctophum affine | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina |
świetlikowate |
Zasięg występowania edytuj
Wszystkie oceany, od Arktyki po Antarktydę, na głębokościach od 300–1200 m, niektóre w nocy podpływają bliżej powierzchni – od 10 do 100 m[3].
Cechy charakterystyczne edytuj
W przeciwieństwie do większości ryb głębinowych, kształt ciała świetlikowatych jest typowy dla ryb pelagialnych, zwłaszcza sardeli (świetliki czasami nazywane są świecącymi sardelami[4]). Srebrzyście połyskujące ciało, zwężające się w stronę ogona, u większości gatunków pokryte jest łuskami cykloidalnymi, u kilku – ktenoidalnymi. Duża głowa, oczy i otwór gębowy. U wszystkich występuje płetwa tłuszczowa. Liczba kręgów wynosi 28–45. Głowa i dolna część ciała pokryte są zgrupowaniami lub rzędami fotoforów (z wyjątkiem Taaningichthys paurolychnus), których układ jest unikatowy dla poszczególnych gatunków. Fotofory ogonowe niektórych różnią się u dojrzałych przedstawicieli obu płci. Prawdopodobnie ma to znaczenie przy doborze partnera w okresie tarła. Pęcherz pławny jest zwykle obecny, nie występuje jedynie u dorosłych osobników kilku gatunków[3]. Ciało świetlikowatych osiąga długość od 3 do 30 cm[4].
Tryb życia edytuj
Świetlikowate żywią się planktonem. Tworzą duże ławice odbywające dobowe wędrówki pionowe, czasami kilkusetmetrowe, co – przy niewielkich rozmiarach tych ryb – stanowi duży wysiłek. Około 40 gatunków, w tym większość z rodzajów Myctophum, Gonichthys i Symbolophorus, dociera do przypowierzchniowych warstw wody[5].
Znaczenie w ekosystemie i gospodarcze edytuj
Stanowią pokarm wielu gatunków zwierząt morskich: ptaków, ssaków morskich i ryb, przez co pełnią kluczową rolę we wszystkich ekosystemach morskich. Gospodarczo są poławiane na niewielką skalę, ale stanowią obiekt zainteresowania rybołówstwa jako potencjalny cel przyszłych połowów[6].
Klasyfikacja edytuj
Rodzaje zaliczane do tej rodziny[7]:
Benthosema – Bolinichthys – Centrobranchus – Ceratoscopelus – Diaphus – Diogenichthys – Electrona – Gonichthys – Gymnoscopelus – Hintonia – Hygophum – Idiolychnus – Krefftichthys – Lampadena – Lampanyctodes – Lampanyctus – Lampichthys – Lepidophanes – Lobianchia – Loweina – Metelectrona – Myctophum – Nannobrachium – Notolychnus – Notoscopelus – Parvilux – Protomyctophum – Scopelopsis – Stenobrachius – Symbolophorus – Taaningichthys – Tarletonbeania – Triphoturus
Rodzajem typowym jest Myctophum.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Myctophidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ a b Nelson 2006 ↓, s. 224.
- ↑ a b Załachowski 1992 ↓, s. 558.
- ↑ Załachowski 1992 ↓, s. 559.
- ↑ Załachowski 1992 ↓, s. 560.
- ↑ W.N. Eschmeyer, R. Fricke: Catalog of Fishes electronic version (7 June 2012). California Academy of Sciences. [dostęp 2012-08-11]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- Dorota Szatańska: Ryby: encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.