Żurawlów
Żurawlów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Grabowiec[5][6]
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-425[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LZA |
| SIMC |
0888735[5] |
Położenie na mapie gminy Grabowiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zamojskiego  | |
 50°49′02″N 23°29′13″E/50,817222 23,486944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Grabowiec[7].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Mikołaja w Grabowcu[8].
Geografia edytuj
Żurawlów położony jest w środkowej części gminy Grabowiec, nad rzeką Wolicą, w obrębie Działów Grabowieckich. Żurawlów jest wsią głównie o charakterze rolniczym. Na terenie wsi występuje zabudowa zagrodowa. Wieś sąsiaduje ze Szczelatynem (1,3 km), Wolicą Uchańską (3,3 km) oraz Rogowem (3,1 km). Odległość do siedziby gminy - Grabowca wynosi 5,3 km, do Zamościa 28,9 km, do Lublina 93,7 km, do Warszawy 272 km. Do najbliższego przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie jest 48,8 km[9].
Demografia edytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku liczba ludności we wsi Żurawlów to 100[10] z czego 50,0% mieszkańców stanowią kobiety, a 50,0% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 2,3% mieszkańców gminy. 55,0% mieszkańców wsi Żurawlów jest w wieku produkcyjnym, 28,0% w wieku przedprodukcyjnym, a 17,0% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada we wsi Żurawlów 81,8 osób w wieku nieprodukcyjnym[2].
Integralne części wsi edytuj
Na początku XX wieku utworzono folwark Piotrówka, który początkowo stał się częścią folwarku Franciszków. Obecnie Piotrówka wchodzi w skład Żurawlowa[11].
Historia edytuj
Najstarsze ślady bytowania ludzi na terenie Żurawlowa pochodzą z okresu 4200-2900 r. p. Chr. Kolejne ślady zaliczane do wczesnej epoki brązu datowane są na 2200-1600 r. p. Chr.oraz 1750-1600 r. p. Chr. W czasie prowadzonych badań archeologicznych odnaleziono ślady ceramiki datowanej na okres rzymski tj. I-V w. Ludność słowiańska pojawiła się na tych terenach w okresie XII- XIII wieku[12].
Pierwsza wzmianka o Żurawlowie pochodzi z 1394 roku, wówczas książę mazowiecki i bełski Ziemowit IV[13] utworzył łacińską parafię w Grabowcu[14]. Wieś została nadana przez księcia plebanowi grabowieckiemu[15] jako uposażenie[16]. Według wizytacji z 1601 roku w Żurawlowie był 1 łan użytków, na którym gospodarowało 2 kmieci oraz 9 zagrodników oraz staw i młyn wodny. W 1693 roku notowano we wsi „..dwór drewniany dranicami wszystek pobity porządnie i nowo, drzwi na obydwie strony porządnie otwierane..". Dwór wybudowano rok wcześniej. We wsi funkcjonował także folwark, a w nim młyn, piekarnia, winnica, i pasieka pszczela. W 1717 roku odnotowano w Żurawlowie staw, karczmę i młyn wodny. W 1792 roku wybudowano drewniany dworek, gumna, obory, zmeliorowano łąki, wybudowano młyn wodny[11].
W 1827 roku wieś należała do powiatu hrubieszowskiego i parafii Grabowiec[16]. Liczyła wówczas 15 domów i 94 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku Żurawlów wchodził w skład gminy i parafii w Grabowcu[17].
W 1915 roku w czasie I wojny światowej w okolicach Żurawlowa toczyły się walki między Austriakami i Rosjanami, w wyniku których niemal cała zabudowa Żurawlowa została spalona[11].
Według spisu z 1921 roku wieś liczyła 25 domów i 181 mieszkańców, w tym 3 Ukraińców. W 1929 roku pracował w Żurawlowie młyn wodny należący do J. Wojciechowskiego[11].
10 lutego 1943 roku w czasie II wojny światowej Niemcy wysiedlili mieszkańców wsi w ramach akcji pacyfikacyjnej Zamojszczyzny, a w ich miejsce przesiedlono Ukraińców z powiatu zamojskiego[18]. W czasie okupacji organizowano ruch oporu pod dowództwem por. Pawła Runkiewicza "Czarnego", w skład którego wchodziło kilku mężczyzn z Żurawlowa. W czasie ataku na polski ruch oporu w pobliskim Cieszynie, spaleniu uległ młyn z Żurawlowie. W czasie II wojny światowej w Żurawlowie zginęło 11 mieszkańców: 6 Polaków i 5 Żydów[11].
Protest przeciwko łupkom edytuj
Wieś Żurawlów stała się miejscem trwającego 400 dni protestu mieszkańców przeciwko działalności koncernu Chevron, który zamierzał poszukiwać gazu łupkowego na gruntach wioski[19]. Zablokowanie dojazdu do terenu wydzierżawionego przez koncern, całodobowa, nieprzerwana okupacja miejsca planowanej budowy wiertni poszukiwawczej od 3 czerwca 2013 do 7 lipca 2014 zakończyła się sukcesem: Chevron wycofał się z terenu Żurawlowa[20]. Mieszkańcy Żurawlowa obronili swoje rolnicze ziemie, zasoby wody pitnej w postaci Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP nr 405, 406, 407), znajdujące się na terenie, który miałby w przyszłości być objęty wydobyciem gazu łupkowego metodą szczelinowania hydraulicznego.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164326
- ↑ a b Wieś Żurawlów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-14].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1653 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ BIP gminy, sołtysi [dostęp 2023-11-14]
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Opracowano na podstawie Mapy Google
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b c d e Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Dzieje miejscowości gminy Grabowiec, powiat zamojski, Grabowiec - Zamość 2011, s. 136-138.
- ↑ A. Urbański, Dokumentacja obszaru Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP), nr 86-90, archiwum WUOZ w Lublinie, delegatura w Zamościu
- ↑ Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806
- ↑ Parafia pw. Świętego Mikołaja - Grabowiec [online], diecezja.zamojskolubaczowska.pl [dostęp 2019-07-03] (pol.).
- ↑ A. Jabłonowski Źródła Dziejowe t. 18, cz. 1, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym t. 7, cz. 1, Warszawa 1902, s. [1]
- ↑ a b R. Kulik, H. Kulik, Grabowiec na przestrzeni dziejów, s. 250-255
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, s. 863 [2]
- ↑ Relacja Genowefy Anny Wojtowicz o wysiedleniu wsi Żurawlów
- ↑ Światowy Dzień Pokoju Żurawlów 2015. obywatelekontroluja.pl. [dostęp 2015-08-17].
- ↑ Po 399 dniach protestów Chevron opuszcza Żurawlów. Chce szukać łupków w gm. Susiec. naszemiasto.pl. [dostęp 2015-08-17].
Linki zewnętrzne edytuj
- Urząd gminy Grabowiec: [3]
- Zapomniana Dolina: [4]
- Zdjęcia Żurawlowa: [5]
- Żurawlów w serwisie Mapster: [6]
- Zdjęcia Google Maps: [7]
- Atrakcje turystyczne w pobliżu: [8]
- Grabowiecki Słownik Biograficzny [9]
- Wysiedlenie Żurawlowa 1943 r. [10]
- Wywiad z Haliną Leleń mieszkanką Żurawlowa[1]
- Stowarzyszenie Zielony Żurawlów [11]
- Fotografie Żurawlowa [12]
- ↑ Natalia_Soko³owska_konkurs [online], pl/WSPOMNIENIA/Natalia_Sokolowska_konkurs.pdf [dostęp 2024-04-26].