Żwaniec

wieś na Ukrainie

Żwaniec (ukr. Жванець) – wieś na Ukrainie, nad Dniestrem, u ujścia Żwańczyka, w obwodzie chmielnickim, w rejonie kamienieckim. We wsi znajdują się ruiny zamku.

Żwaniec
Жванець
Ilustracja
Żwaniec zimą
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 chmielnicki

Rejon

kamieniecki

Powierzchnia

2,995 km²

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


1 529
510,52 os./km²

Nr kierunkowy

+380 3849

Kod pocztowy

32365

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, blisko dolnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Żwaniec”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Żwaniec”
Ziemia48°33′00″N 26°29′15″E/48,550000 26,487500
Strona internetowa

Siedziba rzymskokatolickiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Żwańcu.

Historia

edytuj

Po wielomiesięcznej obronie warownego obozu, 15 grudnia 1653 król Jan Kazimierz zawarł w Żwańcu ugodę z Bohdanem Chmielnickim. Turcy zdobyli Żwaniec w 1672 roku.

Zabytki

edytuj
Zamek, kościół, tablice
 
Zamek w Żwańcu
 
Zamek w Żwańcu
 
Zamek w Żwańcu
 
Zamek w Żwańcu
 
Żwańczyk z zamku w Żwańcu
 
Żwańczyk z zamku w Żwańcu
 
Zamek na rys. N. Ordy
 
Plan zamku na rys. N. Ordy
 
Kościół ormiański pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Portal. Kościół ormiański pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica herbowa. Kościół ormiański pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica w murze wokół kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica w murze wokół kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica w murze wokół kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica w murze wokół kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
 
Tablica w murze wokół kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
  • Zamek w Żwańcu – ruiny zamku położone są na cyplu, który opada stromym skalnym zboczem ku rzeczce Żwańczyk i znajdują się na północ od pobliskiego miasteczka. Zamek główny był założony na planie nieregularnego pięciokąta, z pięciobocznymi basztami na narożach i dwupiętrowym budynkiem frontowym – bramnym pośrodku południowo-zachodniej kurtyny. Odcinki murów północno-zachodni i północno-wschodni przebiegały przy krawędzi urwiska, pozostałe były dodatkowo bronione głębokim przekopem suchej fosy oddzielając zamek od miasteczka. W 1431 r. Władysław II Jagiełło nadał Żwaniec rycerzowi Świeczce z Leczyna. W 1469 r. miasteczko było własnością królestwa, dzierżawioną przez Michała Buczackiego z Jazłowca. Za jego czasów powstała pierwsza warownia, której kształt nie jest znany. W końcu XVI wieku Żwaniec przeszedł na własność rodziny Kalinowskich. W pierwszej ćwierci XVII wieku Walenty Kalinowski, generał ziem podolskich wzniósł nowy zamek, który ze względu na bliskość granicy biegnącej Dniestrem i sąsiedztwo wielkiej twierdzy tureckiej w Chocimiu, stał się ważnym ogniwem systemu obronnego ziem Korony, znajdującym się w najdalej wysuniętym na południe łańcuchu zamków. Kolejnym właścicielem zamku był Jan Lanckoroński (zm. 1615 r.)[1], który otrzymał go jako wiano, poślubiając około 1603 r. Barbarę Kalinowską (zm. 1626), siostrę Walentego[1]. Kolejnym właścicielem był jego syn Stanisław Lanckoroński[1] w latach 1620-1630[2]. W 1653 r. był schronieniem wojsk polskich, obleganych przez Kozaków Chmielnickiego. W 1672 r. oddany został bez walki Turkom, przez załogę która przeniosła się do pobliskiego Kamieńca Podolskiego i do 1699 r. pozostawał w rękach tureckich. Po odzyskaniu przez Lanckorońskich, zamek został odbudowany, ale ponownie zniszczył go najazd turecko-tatarski w 1768 r. W tym samym czasie na krótko zamek zajęli konfederaci barscy, wyparci przez wojska rosyjskie. Po 1793 r. Żwaniec znalazł się w zaborze rosyjskim i utracił militarne znaczenie. Odtąd zaczął się powolny proces dewastacji zamku, prowadzący do jego całkowitej ruiny.Do obecnych czasów zachowała się baszta północna trzykondygnacyjna ze strzelnicami, resztki baszty wschodniej i relikty budynku bramnego.
  • kościół ormiański pw. Niepokalanego poczęcia NMP[3][4]

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
 
W 1781 r. z rozkazu króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego, zwiedzającego brzegi Dniestru w Żwańcu, Chajka córka kupca Abramka Lwowskiego, została namalowana przez Krzysztofa Radziwiłłowskiego
  1. a b c Jan Lanckoroński. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-07-13].
  2. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV. Warszawa: 1880-1902, s. 872.
  3. Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 301. ISBN 83-921981-6-6.
  4. Żwaniec [online], depot.ceon.pl [dostęp 2019-05-23] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Tadeusz Polak, Zamki na Kresach, Andrzej Łotysz, Warszawa: Paweł Okoń, 1997, ISBN 83-907506-1-9, OCLC 751246373.
  • Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu..., zespół red. A. Strojny, K. Bzowski, A. Grossman, Kraków, Wyd. Bezdroża, 2005, ISBN 83-921981-6-6, s. 301.
  • Rolle Antoni Józef, Zameczki podolskie na kresach multańskich, Warszawa 1880, t. III, str. 5

Linki zewnętrzne

edytuj