1 Dywizjon Samochodowy (II RP)

1 Dywizjon Samochodowy (1 dsam) – oddział wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.

1 Dywizjon Samochodowy
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Tradycje
Święto

25 kwietnia[1]

Kontynuacja

3 Batalion Czołgów i Samochodów Pancernych

Dowódcy
Ostatni

mjr Wacław Wiaczesław Hryniewski

Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

wojska samochodowe

Kolumna samochodów osobowych 1 DS przed wyjazdem na manewry (1926)
Orzełek 1 Dywizjonu Samochodowego

Historia dywizjonu

edytuj

1 dywizjon samochodowy powstał 30 listopada 1918. Nosił on początkowo nazwę „Autonaczelnictwo DOGen. nr 1”. Jego twórcą i organizatorem był płk Aleksander Mroziński[2].


W strukturze dywizjonu występowała między innymi Kolumna Szkolna Samochodów Pancernych. Jesienią 1925 kolumna została wyłączona ze składu wojsk samochodowych, podporządkowana dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i przemianowana na 2 Szwadron Samochodów Pancernych.

W środę 16 września 1925 o godz. 10:20 na ulicy Freta w Warszawie szer. Franciszek Bylica z kolumny szkolnej dywizjonu, kierując samochodem wojskowym nr rej. 4763, spowodował wypadek, w którym obrażeń ciała doznała piesza, siedmioletnia Anna Urbańska. Poszkodowana „w stanie niezłym” została odwieziona do Szpitala im. Karola i Marii dla Dzieci w Warszawie. Dochodzenie prowadził II Komisariat Policji Państwowej[3].

W niedzielę, 4 kwietnia 1926 około godz. 1:00 w garażach dywizjonu przy ulicy Smolnej 2 wybuchł pożar, w którego następstwie spłonęły dwa motocykle i 29 samochodów osobowych, w tym samochód dowódcy KOP gen. dyw. Henryka Minkiewicza. Z ustaleń Żandarmerii wynikało, że przyczyną pożaru było niedbalstwo Antoniego Merskiego, żołnierza pełniącego służbę garażowego telefonisty, który w garażu czyścił mundur benzyną. Sprawca pożaru został zatrzymany. W akcji ratunkowej obrażeń ciała doznał starszy sierżant Bek i jeden ze strażaków[a].

Od 11 marca 1996 tradycje 1 Dywizjonu Samochodowego dziedziczy i kultywuje 10 Warszawski Pułk Samochodowy im. mjr. Stefana Starzyńskiego[4].

Żołnierze 1 Dywizjonu Samochodowego

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 1 Dywizjonu Samochodowego (II RP).
Dowódcy dywizjonu
Zastępcy dowódcy dywizjonu

Odznaka pamiątkowa

edytuj

18 marca 1929 roku Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 1 dsam[13].

Odznaka o wymiarach 39×39 mm ma kształt równoramiennego krzyża pokrytego czarną emalią z żółtymi obrzeżami. Na ramionach krzyża wpisany rok „1918”. W centrum znajduje się medalion, na którym widnieje uskrzydlony samochód, okolony napisem „1 DYWIZJON SAMOCHODOWY”. Pomiędzy ramionami krzyża znajdują się srebrne promienie. Odznaka oficerska, trzyczęściowa, wykonana w srebrze, złocona. Wykonawcą odznaki był Stanisław Reising z Warszawy[14].

  1. „Polska Zbrojna” 1926, 6 kwietnia, nr 94, s. 3; „Goniec Krakowski” 1926, 9 kwietnia, nr 80, s. 4. Relacje prasowe nie są zgodne w opisie zachowania Antoniego Merskiego. „Polska Zbrojna” podała, że sprawca czyścił mundur benzyną, jednocześnie paląc papierosa. Żar papierosa miał spowodować zapłon munduru, a następnie bańki z benzyną. Z relacji „Gońca Krakowskiego” wynika, że Antoni Merski „czyścił sobie mundur benzyną w pobliżu rozpalonego piecyka żelaznego, wskutek czego zaprószył ogień i spowodował wybuch bańki z benzyną, po czym rzucił płonący w jego rękach mundur, sam zaś uciekł razem z Kmiecikiem”. W garażu obecny był drugi żołnierz, Antoni Kmiecik, pełniący służbę wartowniczą. W artykule, który ukazał się 6 kwietnia, w „Polsce Zbrojnej” jest mowa o 37 spalonych autach, natomiast w opublikowanym trzy później „Gońcu Krakowskim” już tylko o 29 samochodach osobowych i dwóch motocyklach.
  2. Inżynier Mieczysław Seweryn Nowicki urodził się w 1883 roku w rodzinie Seweryna Nowickiego, artysty dramatycznego (zm. 3 kwietnia 1911). 30 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora w Korpusie Wojsk Samochodowych, w grupie oficerów byłej Armii Austriacko-Węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w Sekcji Wojsk Samochodowych Departamentu II Ministerstwa Spraw Wojskowych. Poległ 22 sierpnia 1920 roku pod Konopkami koło Mławy, jako dowódca Pociągu Pancernego „Wielkopolanin”. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera A, rząd 6, grób 31). Pośmiertnie został odznaczony „Znakiem Pancernym” (nr 11). Jego córką była Wanda Jórewiczówna (ur. 6 czerwca 1919 roku, zm. 29 kwietnia 1950 roku). Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1934, s. 618.

Przypisy

edytuj
  1. „Dziennik Rozkazów MSWojsk” 1927, 19 maja, nr 16, pkt 174, s. 243.
  2. Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1193.
  3. „Polska Zbrojna” 1925, 17 września, nr 225, s. 4.
  4. Decyzja Ministra Obrony Narodowej nr 25/MON z 20 marca 1996 w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji, nadania nazwy wyróżniającej oraz imienia patrona i ustanowienia dorocznego Święta 10 Pułku Samochodowego w Warszawie.
  5. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 56 z 22 maja 1919 roku, poz. 1783.
  6. a b c d 1-szy Dywizjon 1926 ↓, s. 4.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 27 kwietnia 1923 roku, s. 274.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 5 maja 1923 roku, s. 290.
  9. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 333.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 maja 1924 roku, s. 304.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 9 stycznia 1925 roku, s. 5, został zatwierdzony na stanowisku.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 19.
  13. Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 9 z 18.03.1929 r., poz. 81.
  14. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 343.

Bibliografia

edytuj