3 Pułk Piechoty KOP

3 Pułk Piechoty KOP (3 pp KOP) – oddział piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

3 Pułk Piechoty KOP
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

płk piech. Zdzisław Zajączkowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

Korpus Ochrony Pogranicza
SGO „Narew”

3 pułk piechoty KOP nie występował w pokojowej organizacji Wojska Polskiego. Został sformowany 24 sierpnia 1939, w mobilizacji alarmowej, przez pułk KOP „Głębokie”. Oddział został podporządkowany dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” i skierowany do rejonu Augustowa.

Walki pułku

edytuj

W pierwszych tygodniach kampanii wrześniowej 1939 pułk pozostawał na zajmowanym odcinku obrony na Suwalszczyźnie, nie biorąc udziału w walkach. W nocy z 12 na 13 września pułk załadował się na transporty kolejowe na stacjach Nowa Kamienna, Augustów i Czarna Wieś[1]. W dniach 14–17 września został przetransportowany na Wołyń, w rejon RówneKostopol. W nocy z 17 na 18 września skoncentrował się w rejonie Daraźne[2]. Tam do pułku dołączył trzyszwadronowy dywizjon kawalerii rtm. Bernarda Romanowskiego[3].

19 września o 6:00 pułk podjął marsz w kierunku Bugu w celu dołączenia do SGO „Polesie”[3]. W trakcie marszu dołączyły do pułku batalion Szkoły Lotniczej z Tczewa oraz resztki I/207 pp. 20 września o 14:00 pułk dotarł do Kołek nad Styrem. Idący w szpicy III batalion został ostrzelany na przeprawach. Batalion rozwinął się do natarcia i po krótkiej walce zdobył miasteczko opanowane przez dywersantów ukraińskich. Wieczorem pułk przeszedł przez Kołki zatrzymując się we wsi Kobyle[2].

21 września o godzinie 10:00 pułk wyruszył w kierunku na Borowicze–Nawóz–Janówkę. Idący w straży przedniej I batalion, został zaatakowany pod wsią Borowicze przez nadjeżdżający od strony Łucka element rozpoznawczy batalionu rozpoznawczego sowieckiej 45 DS. Batalion w walce zniszczył 3 czołgi oraz 3 samochody ciężarowe. Nieprzyjaciel wycofał się w kierunku Hruziatyna i stąd wznowił natarcie. Na 3 pułk KOP uderzył sowiecki 16 pułk strzelecki wzmocniony batalionem czołgów i wspierany przez 212 pułk artylerii haubic. I batalion bronił pozycji w lesie pod Hruziatynem, a II baon pod wsią Nawóz. W ciężkich walkach bataliony ponosząc znaczne straty, utrzymywały pozycje[2].

O świcie 22 września pułk podjął próbę opanowania przepraw przez Stochód koło Janówki. W wyniku działań nieprzyjacielskiego lotnictwa, artylerii i broni maszynowej, natarcie załamało się, pułk poniósł duże straty. Według obliczeń dowódców kompanii wyniosły one 35 zabitych i około 80 rannych. Około 18:00 pułk przerwał walkę i wycofał się w rejon Mielnica–Wilecko. W nocy z 22 na 23 września z szeregów pułku zdezerterowali prawie wszyscy żołnierze z mniejszości narodowych[4].

23 września resztki pułku dotarły do Radoszyna, gdzie zostały okrążone przez sowieckie jednostki pancerne[3]. Około 13:00 pułkownik Zajączkowski podjął decyzję o kapitulacji. Podpisane z przedstawicielami Armii Czerwonej warunki kapitulacji przewidywały zwolnienie wszystkich oficerów i szeregowych i odesłanie ich do domów. O 17:00 rozpoczęto składanie broni. Umowa kapitulacyjna została jednak złamana. Wbrew ustaleniom, wszystkich oficerów i podoficerów zawodowych zatrzymano jako jeńców[4].

Struktura organizacyjna

edytuj

Żołnierze pułku

edytuj

Obsada personalna dowództwa

Żołnierze pułku – ofiary zbrodni katyńskiej

edytuj

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[6]

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Doboszyński Jarosław[7] porucznik rezerwy inżynier rolnik Katyń
Grobelny Stefan podporucznik rezerwy nauczyciel majątek Alchimowszczyzna Katyń
Kowalczyk Adam kapitan żołnierz zawodowy kwatermistrz pułku Katyń
Sochacki Tadeusz[8] kapitan żołnierz zawodowy dowódca 3 kg/baonu KOP „Łużki” Katyń
Kozłowski Stefan kapitan żołnierz zawodowy I adiutant Katyń
Kryciński Adam Ludwik kapitan żołnierz zawodowy II adiutant Katyń
Stępkowicz Władysław[9] podpułkownik żołnierz zawodowy dca II batalionu (batalion KOP „Podświle”) Katyń
Szlezinger Kazimierz[10] kapitan żołnierz zawodowy dowódca plutonu łączności baonu KOP „Łużki” Katyń
Rachel Franciszek Augustyn kapitan żołnierz zawodowy Katyń
Gmerek Antoni[11] kapitan lekarz żołnierz zawodowy lekarz pułku Charków
Kurkliński Edward porucznik rezerwy nauczyciel Charków

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Przemysław Dymek: Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew” 1939 w polskiej historiografii wojskowej. Poznań: Wydawnictwo SORUS s.c., 1999. ISBN 83-87133-54-X.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Włodzimierz Kowalski. Baon KOP „Sejny” w kampanii wrześniowej 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1-2 (151-152), 1995. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Walki oddziałów KOP na obszarach północno-wschodniej Polski. „Białoruskie Zeszyty Historyczne”. 13, 2000. Białystok. ISSN 1232-7468. 
  • Henryk Barański, Tadeusz Kryska-Karski: Piechota 1939-1945. Zeszyt 15. Londyn: Polish Institute, 1974.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.