Wikipedia

50 złotych 1924 Klęczący rycerz

50 złotych 1924 Klęczący rycerz – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej, wybita według projektu Tadeusza Breyera, z rewersem zatwierdzonym przez Ministra Skarbu rozporządzeniem dotyczącym między innymi wzorów złotych polskich monet obiegowych planowanych jako element reformy walutowej Władysława Grabskiego[1][2].

50 złotych 1925
Klęczący rycerz
Dane podstawowe
Emitent

Mennica Państwowa

Rocznik

1924

Emisja
Mennica

Mennica Państwowa

Nakład

105 szt.

Projektant

Tadeusz Breyer

Opis fizyczny
Masa

10,2–11,35 grama

Średnica

28 mm

Materiał

miedź

Rant

gładki

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta próbna kolekcjonerska
istnieją odbitki w:

Zarówno na awersie jak i na rewersie 50-złotówki nie umieszczono ani nominału, ani nazwy jednostki monetarnej[3].

Na monecie nie ma znaku mennicy ani napisu „PRÓBA”[4].

Rys historyczny edytuj

W jednym z aktów prawnych poprzedzających reformę Władysława Grabskiego, tj. w dekrecie Prezydenta RP z 20 stycznia 1924 r., przewidywano bicie 3100 złotych z jednego kilograma stopu złota próby 900 (9/31 grama czystego kruszcu na 1 złoty), w nominałach: 10, 20, 50 i 100 złotych. 26 maja 1924 r. Minister Skarbu wydał rozporządzenie ustalające wzory 13 monet o nominałach od 1 grosza do 100 złotych, w tym planowanych wówczas do wprowadzenia czterech nominałów ze złota, dla których wybrano wspólny typ awersu autorstwa Antoniego Madeyskiego (określający również nominał) oraz wspólny rewers z klęczącym rycerzem autorstwa Tadeusza Beyera[2][1].

Do emisji złotych monet według zatwierdzonego wzoru jednak nie doszło, a na początku 1925 r. rozpisano nowy konkurs na projekt złotych polskich monet obiegowych. Zwyciężczynią została Zofia Trzcińska-Kamińska, według projektu której bito później (od 1926 r.) złote bulionowe 10- i 20-złotówki z Bolesławem Chrobrym[5].

Rewers Tadeusza Breyera doczekał się jedynie bicia w postaci monety próbnej o średnicy identycznej jak planowana złota moneta 50-złotowa, jednak w połączeniu z innym niż w rozporządzeniu awersem – niezawierającym żadnych oznaczeń nominału[1][3]. Wybito w ten sposób hybrydową monetę próbną, której ze względu na średnicę na podstawie rozporządzenia z 1924 r. przypisywany jest nominał 50 złotych[1][3].

Awers edytuj

 
 
Próbne 2 złote 1924 z identycznym awersem jak 50 złotych 1924 Klęczący rycerz

Na tej stronie znajduje się godło – orzeł w koronie, po obu stronach łap – „19 24”, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[6].

Awers jest identyczny jak awers jednej z monet próbnych 2-złotowych z 1924 r[7].

Rewers edytuj

Na tej stronie monety umieszczono pośrodku z profilu postać klęczącego na lewym kolanie rycerza z mieczem w dłoni i z wzniesioną do przysięgi prawą ręką, poniżej rok – 1924, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[6].

Opis edytuj

Moneta została wybita z rantem gładkim w miedzi, na krążku o średnicy 28 mm, w nakładzie 105 sztuk[3].

Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej moneta próbna z klęczącym rycerzem jest[8]:

Odmiany edytuj

W drugim dziesięcioleciu XXI w. znane są również bicia tej monety w[3]:

  • brązie (nakład nieznany, masa 10,2–10,3 grama),
  • ołowiu (nakład nieznany, masa nieznana),
  • aluminium (nakład nieznany, masa nieznana),
  • srebrze (nakład nieznany, masa nieznana),
  • złocie (nakład nieznany, masa 17,23 grama).

W początku XXI w. Mennica Polska w ramach serii: „240 lat Mennicy Polskiej – Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego” wydała blister „Klęczący Rycerz” zawierający cztery pozłacane repliki/wyobrażenia złotych monet II Rzeczypospolitej zgodnych z rozporządzeniem Ministra Skarbu z 1924 r., a więc planowane, ale nigdy w dwudziestoleciu międzywojennym niewybite, monety z klęczącym rycerzem Tadeusza Breyera[11].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Klęczący Rycerz, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 2.
  2. ↑ a b Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 230–231, ISBN 83-912223-4-9.
  3. ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 254–257, ISBN 978-83-87355-65-4.
  4. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 254, ISBN 978-83-87355-65-4.
  5. ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 231, ISBN 83-912223-4-9.
  6. ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 87.
  7. ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 73, 87.
  8. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.
  9. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 258–265, ISBN 978-83-87355-65-4.
  10. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 100–103, ISBN 978-83-87355-65-4.
  11. ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Klęczący Rycerz, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=50_złotych_1924_Klęczący_rycerz&oldid=66060207”