Aksamitnikowate

rodzina pająków

Aksamitnikowate (Clubionidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 15 rodzajów obejmujących 639 gatunków, występujących niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 27 gatunków[3].

Aksamitnikowate
Clubionidae[1]
Wagner(inne języki), 1887
Ilustracja
Samica z rodzaju Clubiona, Niemcy
Ilustracja
Samiec z rodzaju Clubiona
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

Araneomorphae

Rodzina

aksamitnikowate

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka

edytuj

Rodzina została opisana przez Władimira Wagnera(inne języki) w artykule pt. Copulationsorgane des Männchens als Criterium für die Systematik der Spinnen, który ukazał się w 22. numerze „Horae Societatis Entomologicae Rossicae(inne języki)” w 1887 roku[4]. Przyjmuje się także opis Eugène’a Simona z 1895 roku[5]. Rodzina słabo zdefiniowana[6][2], przez długi czas zaliczano do niej różne pająki z dwoma pazurkami oraz o niezmodyfikowanym układzie oczu[6]. Ostatecznie kilkadziesiąt rodzajów wcześniej zaliczanych do aksamitnikowatych zostało przeniesionych do innych rodzin, m.in. do Corinnidae(inne języki)[7]. Blisko spokrewniona np. z rodzinami obniżowatych i Corinnidae(inne języki)[6]. Obecna w zapisie kopalnym – np. w dominikańskim bursztynie natrafiono na wymarły gatunek Elaver nutua[6].

Jason A. Dunlop i David Penney na łamach czasopisma „Zootaxa” podawali liczebność aksamitnikowatych na 601 gatunków, ujętych w 26 rodzajach (stan na 2011 rok) i zaliczali tę rodzinę do kladu Dionycha[5][2]. Natomiast według World Spider Catalog(inne języki) rodzina obejmuje 639 gatunków ujętych w 15 rodzajach[4] (z czego 495 gatunków należy do największego rodzaju Clubiona[8][9]):

Christa L. Deeleman-Reinhold(inne języki) proponowała ponadto wydzielenie podrodzin: Clubioninae, Eutichurinae i Systariinae dla gatunków z południowo-wschodniej Azji[11].

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Aksamitnikowate występują niemal na całym świecie[12], zasięg rodzaju Clubiona nie obejmuje części Ameryki Południowej[9].

Morfologia

edytuj

Długość ciała od 5 do 12 mm[13]. Ciało żółtobrązowe bądź ciemne[13], pokrywa je gęste, aksamitne owłosienie[13]. Ośmioro[2] okrągłych oczu w dwóch równoległych rzędach[11][13], dolny rząd prosty lub lekko zakrzywiony[11]. Szczękoczułki masywne, nieraz sterczące do przodu[13]. Nogogłaszczki samców z apofyzą retrolateralną[11], zawsze bez apofyzy medialnej[11], tegulum okrągłe lub wydłużone[11], z konduktorem lub bez[11]. Labium dłuższe niż szersze[11]. Stopy z dwoma pazurkami[11][13], z masywnymi skopulami(inne języki)[14]. Kądziołki przędne o zbliżonej budowie u obu płci[11], cylindryczne bądź stożkowate[13], brak cribellum[2].

Zachowanie

edytuj

Aktywni nocni łowcy[11][13], nie owijają ofiar przędzą[11]. U przedstawiciela rodzaju Clubiona zaobserwowano pożywianie się nektarem kukuczki kapturkowatej[9]. Tworzą workowate oprzędy, umieszczane zazwyczaj na liściach, bądź pod kamieniami czy korą[13], w których spędzają dzień[13], linieją, a także umieszczają w nich jaja, których strzegą[11]; jaja mogą być także deponowane w kokonach[15].

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Clubionidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f R. Jocqué, A. S. Dippenaar-Schoeman: Spider families of the world. Tervuren: Royal Museum for Central Africa, cop. 2007, s. 94. ISBN 978-90-74752-11-4.
  3. W. Nentwig, T. Blick, R. Bosmans, D. Gloor, A. Hänggi, C. Kropf: Europe - Country lists. [w:] Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
  4. a b Family: Clubionidae Wagner, 1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
  5. a b Jason A. Dunlop, David Penney. Order Araneae Clerck, 1757. In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness. „Zootaxa”. 3148, s. 152, 2011-12-23. Magnolia Press. ISSN 1175-5334. (ang.). 
  6. a b c d David Penney: Dominican Amber Spiders. A comparative palaeontological-neontological approach to identification, faunistics, ecology and biogeography. Siri Scientific Press, cop. 2008, s. 116. ISBN 978-0-9558636-0-8.
  7. Family: Clubionidae Wagner,1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  8. Hao Yu, Jianshuang Zhang, Jian Chen. Checklist of the Clubiona japonica-group spiders, with the description of a new species from China (Araneae, Clubionidae). „ZooKeys”. 715, s. 1, 2017-11-09. DOI: 10.3897/zookeys.715.14645. ISSN 1313-2970. (ang.). 
  9. a b c Kenji Suetsugu, Masato Hayamizu, Naoki Koike. Clubiona spider (Araneae: Clubionidae) visiting flowers ofnectariferous orchid Neottianthe cucullata. „Entomological Science”, s. 2, 2013. DOI: 10.1111/ens.12047. ISSN 1479-8298. (ang.). 
  10. a b c d e f g h i j k l m n o Family: Clubionidae Wagner, 1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
  11. a b c d e f g h i j k l m Christa L. Deeleman-Reinhold: Forest Spiders of South East Asia: With a revision of the sac and ground spiders (Araneae: Clubionidae, Corinnidae, Liocranidae, Gnaphosidae, Prodidomidae and Trochanteriidae). Leiden, Boston, Köln: Brill, 2001, s. 86. ISBN 90-04-11959-0.
  12. Luyu Wang, Huiming Chen, Panlong Wu, Feng Zhang, Zhisheng Zhang. Spider diversity in Fanjing Mountain Nature Reserve, Guizhou, China, II: Clubionidae (Araneae). „Zoological Systematics”. 43 (3), s. 317, 2018-07. DOI: 10.11865/zs.201827. ISSN 0947-5745. (ang.). 
  13. a b c d e f g h i j Marek Michał Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 154. ISBN 83-88147-16-1.
  14. David Penney: Dominican Amber Spiders. A comparative palaeontological-neontological approach to identification, faunistics, ecology and biogeography. Siri Scientific Press, cop. 2008, s. 61. ISBN 978-0-9558636-0-8.
  15. Tobias Bauer, Steffen Bayer, Eckhart Derschmidt, Hubert Höfer. Description of the egg sac of Paratrachelas maculatus, with notes on its establishment in urban regions of Germany and Austria (Araneae: Trachelidae). „Arachnologische Mitteilungen: Arachnology Letters”. 57 (1), 2019-02-20. DOI: 10.30963/aramit5705. ISSN 2014-9999. (ang.).