Alaşehir
Filadelfia (gr.Φιλαδέλφεια, łac. Philadelphia), obecnie Alaşehir – antyczne miasto położone w krainie i prowincji Lidia, u stóp góry Tmolos.
| ||
 Kościół Św. Jana w Alaşehir | ||
| Państwo |  Turcja
| |
| Prowincja | Manisa | |
| Dystrykt | Alaşehir | |
| Wysokość | 200 m n.p.m. | |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
49 990[1] | |
Położenie na mapie Turcji  | ||
 38°21′03″N 28°31′13″E/38,350833 28,520278
| ||
| Strona internetowa | ||
Filadelfia antycznaEdytuj
Miasto założył w 189 roku p.n.e. Eumenes II król Pergamonu. Nazwa miasta pochodzi od imienia królewskiego brata i następcy – Attalosa II, którego lojalność wobec Eumenesa przyczyniła się do nadania mu przydomka Filadelfos (Philadelphos) co po grecku znaczy "Ten, który kocha swojego brata".
W roku 133 p.n.e. zmarł bezpotomnie ostatni przedstawiciel pergameńskiej dynastii Attalidów – Attalos III. Przed śmiercią zapisał on swoje królestwo Rzymianom, którzy połączyli je z Jonią tworząc nową prowincję o nazwie Azja, znaną także jako Frygia.
Po dokonaniu podziału cesarstwa rzymskiego miasto znalazło się w granicach jego wschodniej części, określanej w późniejszym okresie jako Cesarstwo Bizantyjskie.
Filadelfia średniowiecznaEdytuj
Aż do drugiej połowy XI wieku miasto znajdowało się nieprzerwanie w rękach bizantyjskich. Zamieszkiwali je prawie wyłącznie Grecy. Filadelfia była też siedzibą biskupstwa (obecnie biskupstwo tytularne kościoła katolickiego). Z Filadelfii wywodzi się cesarski ród Angelosów.
W latach siedemdziesiątych XI wieku miasto, wraz z większością azjatyckich prowincji cesarstwa, przejściowo zajęli Seldżucy. Odzyskano je już w 1097, dzięki sukcesom I krucjaty.
W pierwszych latach panowania cesarza Izaaka II Angelosa w mieście wybuchło powstanie pod wodzą Teodora Mankafasa. Zdołano je jednak szybko stłumić.
Po zajęciu Konstantynopola w 1204 przez uczestników IV krucjaty Filadelfia weszła w skład Cesarstwa Nicejskiego.
W XIV w. miasto było wielokrotnie oblegane przez Turków. W 1304 przed upadkiem uchronił je Roger de Flor na czele Kompanii Katalońskiej. Filadelfia była ponownie oblegana w 1307 i 1324. Pod koniec XIV wieku stała się ostatnim bastionem bizantyńskim w zachodniej Anatolii.
Miasto upadło w 1391 r., kiedy zajął je sułtan Bajazyd I. W oblężeniu musiał uczestniczyć syn cesarza Jana V Paleologa – Manuel II Paleolog, przebywający w obozie tureckim jako zakładnik.
Filadelfia/Alaşehir w państwie osmańskimEdytuj
Przez cały okres imperium osmańskiego w mieście mieszkała znacząca społeczność grecka. Miasto znalazło się przejściowo pod kontrolą tych ostatnich w trakcie wojny grecko-tureckiej w latach 20. XX wieku. Wojska greckie zajęły je w trakcie letniej ofensywy w 1920 r. Filadelfia została ponownie zajęta przez Turków w wyniku tzw. "wielkiej ofensywy" w 1922 roku.
Na skutek przegranej wojny, grecka ludność miasta została, w 1923 roku, zmuszona do opuszczenia Filadelfii w wyniku przeprowadzonej wymiany ludności pomiędzy Grecją i Turcją. Mieszkańcy miasta założyli, w okolicach Aten, Nową Filadelfię[2].
Alaşehir obecnieEdytuj
Obecnie miasto nosi nazwę Alaşehir i leży w tureckiej prowincji Manisa.
Według danych na rok 2000 miasto zamieszkiwało 39590 osób[3].
CiekawostkiEdytuj
Do Kościoła w Filadelfii skierowany jest jeden z "siedmiu listów do kościołów, które są w Azji", zawartych w II części Apokalipsy Świętego Jana (3, 7-13).
Z Filadelfii pochodził Jan Lydos (ur. 490, zm. po 560 w Konstantynopolu). Był to znany bizantyjski pisarz i administrator. Do naszych czasów przetrwały fragmenty jedynie trzech z wielu jego dzieł. Są to:
1.De Ostentis (gr. Περί Διοσημείων)- "O znakach na niebie",
2.De Magistratibus reipublicae Romanae (gr. Περί αρχών της Ρωμαίων πολιτείας)- "O urzędach",
3.De Mensibus (gr. Περί των μηνών)- "O miesiącach".
Utwory te zawierają wiele cennych informacji o ustroju rzymskim oraz o zwyczajach i religii rzymskiej od czasów republiki do późnego Cesarstwa.
BibliografiaEdytuj
- Waldemar Ceran [w:] Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, Warszawa 2002, s. 173-174. ISBN 83-235-0011-8
- Maciej Salamon [w:] Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, Warszawa 2002, s. 234-235.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Turquie: Les villes les plus grandes avec des statistiques de la population. (fr. • ang. • niem. • hiszp.). W: World Gazetteer [on-line]. [dostęp 2010-08-29].
- ↑ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - Αρχική Σελίδα, www.neafiladelfeia.gr [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2007-11-15] (gr.).
- ↑ http://www.citypopulation.de/Turkey.html City population/