Aleksander Sołtan

1903 - 1994 grafik; malarz i pedagog

Aleksander Sołtan (ur. 31 lipca 1903 w Chersoniu[1], zm. 1994 w Warszawie[2]) – polski malarz, grafik oraz nauczyciel.

Aleksander Sołtan
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

31 lipca 1903
Chersoń

Data i miejsce śmierci

1994
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika

Życiorys

edytuj

Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej, mieszkającej na Kresach. Jego rodzicami byli Narcyz i Anna z d. Orbińska[1]. Miał starszego brata.

W latach 1927–1936 studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (od 1932 ASP). Kształcił się u Władysława Skoczylasa i Leona Wyczółkowskiego w dziedzinie grafiki, oraz Tadeusza Pruszkowskiego – malarstwa. W pracowni prof. Pruszkowskiego uzyskał dyplom w 1937[3]. Rok wcześniej wszedł w skład stowarzyszenia plastyków „Grupa Czwarta”. Należał też do grupy grafików „Czerń i Biel”, działającej w okresie 1935-1939. Ponadto był członkiem Bloku Zawodowych Artystów Plastyków.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Walczył w powstaniu na Żoliborzu[4]. Podczas zagłady stolicy jego grafiki ocalały, ponieważ przed wyjściem z miasta po kapitulacji powstania ukrył je pod pryzmą węgla w piwnicy domu, w którym mieszkał przy ul. Krasińskiego[4].

Przed i po II wojnie światowej był nauczycielem oraz dyrektorem (1937–1939 i 1947–1949) warszawskiej Szkoły Przemysłu Graficznego, później przekształconej w Państwowe Gimnazjum Graficzne i Liceum Fotograficzne[3]. Od 1947 do 1949 był również kierownikiem graficznym wydawnictwa „Wiedza” i redaktorem pisma „Poligrafika”.

Tworzył głównie w technice litografii. Zajmował się również grafiką użytkową, projektując opracowania plastyczne książek, etykiety, opakowania itp. Nie stronił jednak od malarstwa pejzażowego i portretowego. Namalował m.in. wizerunki Ignacego Paderewskiego, Cypriana Kamila Norwida, Adama Mickiewicza i Ludwiga van Beethovena. Uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych takich jak „Ogólnopolska Wystawa Plastyki” (Warszawa 1950 i 1952) i Biennale Grafiki Polskiej (Kraków 1960–1964). Miał także kilka wystaw indywidualnych, m.in. w 1979 retrospektywę grafiki w CBWA Zachęta w Warszawie. Już przed wojną wystawiał również za granicą w Genewie, Rapperswilu, Londynie i Berlinie (Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury[2])[1]. Jego prace znajdują się w zbiorach. m.in. Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, muzeach warszawskich – Narodowym i Warszawy, oraz Muzeum im. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Narodowym w Szczecinie i Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży.

Małżeństwo

edytuj

Był mężem Heleny z d. Kozłowskiej – malarki, którą poślubił 4 lipca 1933. Poznali się na studiach w SSP.

Wybrana twórczość

edytuj

Malarstwo

edytuj
  • Martwa natura z kwiatami w wazonie
  • Zima w Tatrach, 1952
  • Górska chata zimą, 1952

Grafika

edytuj
  • Teka Kapliczki dawnej Polski, 1937
  • Teka myśliwska, 1938
    • Liski
  • Szklarska Poręba, lata 30.
  • Jastarnia, lata 30.
  • Cykl Walcząca Warszawa, 1940–1948
  • Rynek Starego Miasta w Warszawie
  • Kolumna Zygmunta
  • Barbakan warszawski
  • Kanonia na warszawskiej Starówce
  • Kruszwica – kolegiata
  • Teka tatrzańska, 1950
  • Regaty, 1953
  • Pomnik Jana III Sobieskiego, 1959
  • Ballada, 1959
  • Ruiny w parku, 1960
  • Plac Konstytucji – Warszawa, 1962
  • Poznań – Ratusz, 1962
  • Krokusy
  • Cykl Akwarium, 1965–1967
  • Kamieniczki przy schodkach, 1966
  • Cykl Koronki, 1968
  • Wisła, 1972
  • Pałac na Wodzie – Łazienki, 1974

Opracowania graficzne książek

edytuj

Nagrody i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Czy wiesz kto to jest?. Polona. [dostęp 2024-04-15]. (pol.).
  2. a b Aleksander Sołtan. Olympedia. [dostęp 2024-04-16]. (ang.).
  3. a b Aleksander Sołtan. AgraArt. [dostęp 2024-04-16]. (pol.).
  4. a b Aleksander Sołtan (ur. 1903). Genealogia Polaków. [dostęp 2024-04-18]. (pol.).
  5. a b c Aleksander Sołtan. onebid.pl. [dostęp 2024-04-18]. (pol.).

Bibliografia

edytuj