Aleksandr Lebied´

Aleksandr Iwanowicz Lebied´ (ros. Алекса́ндр Ива́нович Ле́бедь) (ur. 20 kwietnia 1950 w Nowoczerkasku, zm. 28 kwietnia 2002 w Abakanie) – radziecki i rosyjski generał porucznik i polityk.

Aleksandr Iwanowicz Lebied´ Алекса́ндр Ива́нович Ле́бедь
generał porucznik
Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1950 Nowoczerkask
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 2002 Abakan
Przebieg służby
Lata służby	1970–1995
Siły zbrojne	Armia Radziecka Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej
Stanowiska	dowódca 106 Tulskiej Dywizji Powietrznodesantowej (1988–1991), zastępca dowódcy Wojsk Powietrznodesantowych Rosji (1991–1992), dowódca 14 Armii w Naddniestrzu (1992–1995)
Główne wojny i bitwy	radziecka interwencja w Afganistanie, Czarny Styczeń, pucz moskiewski, wojna o Naddniestrze, I wojna czeczeńska
Późniejsza praca	sekretarz Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (1996), gubernator Kraju Krasnojarskiego (1998–2002)
Odznaczenia

Starszy brat polityka chakaskiego, Aleksieja Lebiedia.

Życiorys

Pochodził z rodziny robotniczej o korzeniach kozackich. W młodości bokser wagi ciężkiej. Od 1970 roku w służbie w Armii Radzieckiej. Absolwent Wyższej Szkoły Dowódczej Wojsk Powietrznodesantowych w Riazaniu. Jako dowódca batalionu komandosów brał udział w radzieckiej interwencji w Afganistanie. W latach 1980–1981 roku pełnił funkcję komendanta pierwszego batalionu 345 wydzielonego pułku desantowego w Bagram. Od 1988 roku uczestniczył w tłumieniu konfliktów na Zakaukaziu. Będąc dowódcą 106 Tulskiej Dywizji Powietrznodesantowej interweniował zbrojnie ze swoją dywizją w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie.

Podczas puczu Janajewa skierowany został przez zamachowców do tłumienia opozycji w Moskwie. Przeszedł wraz z podległymi sobie wojskami na stronę Borysa Jelcyna, co w dużym stopniu przyczyniło się do zakończenia kryzysu politycznego w Związku Radzieckim i otworzyło przed Jelcynem drogę do władzy.

Za prezydentury Borysa Jelcyna awansowany do rangi zastępcy dowódcy Wojsk Powietrznodesantowych Federacji Rosyjskiej. W czerwcu 1992 roku z polecenia rządu rosyjskiego, na czele 14 Armii, interweniował podczas wojny domowej w Mołdawii. Grożąc rządom Mołdawii i Rumunii marszem swoich wojsk na Kiszyniów oraz Bukareszt doprowadził do zawieszenia broni i ustanowił istniejący do dziś stan w Mołdawskiej Republice Naddniestrzańskiej.

Od 1995 roku uczestniczył aktywnie w życiu politycznym Rosji. Stanął na czele ruchu „Honor i Ojczyzna”. W 1996 roku był kandydatem na prezydenta Federacji Rosyjskiej. Podczas I wojny czeczeńskiej mianowany sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Rosji. Reprezentował rząd rosyjski w negocjacjach z powstańcami. Doprowadził do wygaszenia konfliktu w Czeczenii i wraz z Asłanem Maschadowem podpisał rozejm w Chasawjurcie. Opuścił stanowisko sekretarza Rady Bezpieczeństwa Rosji po konflikcie z ministrem Anatolijem Kulikowem.

W 1998 roku dzięki pomocy finansowej Borysa Bieriezowskiego zorganizował kampanię wyborczą i wygrał wybory na gubernatora Kraju Krasnojarskiego. Jako gubernator był oskarżany o zbyt wystawny tryb życia. Skonfliktowany z lokalną oligarchią, doprowadził do aresztowania potentata branży metalowej, Anatolija Bykowa.

Aleksandr Lebied´ zmarł w szpitalu w Tanzibeju na skutek obrażeń, jakich doznał w wypadku lotniczym śmigłowca Mi-8, który miał miejsce 28 kwietnia 2002 w okolicach miasta Abakan w Sajanach.

Linki zewnętrzne

• Piotr Jendroszczyk: Aleksander Lebied' (pol.). rp.pl, 18 czerwca 1996. [dostęp 2 lipca 2009].
• Wacław Radziwinowicz: Gen. Aleksander Lebiedź nie żyje (pol.). gazeta.pl, 28 kwietnia 2002. [dostęp 2 lipca 2009].
• redPor: Lebiedź, Aleksander. Generał i gubernator (pol.). wyborcza.pl, 07 lutego 1997. [dostęp 14 lipca 2016].