Aleksandretta czarnokantarowa
Aleksandretta czarnokantarowa[3], papuga czarnokantarowa[4] (Psittacula graminea) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Endemit indonezyjskiej wyspy Buru. Narażony na wyginięcie.
| Psittacula graminea | |||
| (J.F. Gmelin, 1788) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
aleksandretta czarnokantarowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego został opisany w 1788 r. przez niemieckiego przyrodnika Johanna Friedricha Gmelina w 13. edycji linneuszowskiego Systema Naturae. Autor nadał gatunkowi nazwę Psittacus gramineus, a jako miejsce typowe błędnie wskazał wyspę Amboina (Ambon)[1][5]. Obecnie (2022 r.) papugę czarnokantarową zalicza się do rodzaju Psittacula. Nie wyróżnia się podgatunków[6].
Zasięg występowania edytuj
Aleksandretta czarnokantarowa zamieszkuje indonezyjską wyspę Buru (południowe Moluki). Zasięg występowania wynosi ok. 2800 km²[7][8].
Morfologia edytuj
Aleksandretty czarnokantarowe osiągają 40–42 cm długości[7]. Ważą prawdopodobnie około 250 g. W ubarwieniu dominuje kolor zielony. Czoło i wierzch głowy mają odcień niebieskawy[9]. Przez kantarek od nasady dzioba do oka przebiega czarna linia. Lotki I rzędu oraz ich pokrywy są niebieskawe. Spodnia część ogona jest żółtawa, a górna zielona z żółtą końcówką[7]. Dziób samców jest czerwony, a samic jasnoszary. Oczy są żółte[9]. Nogi szare[7].
Ekologia i zachowanie edytuj
Aleksandretty czarnokantarowe zamieszkują tereny od 600 do 1500 m n.p.m. porośnięte lasami[2]. Jest to słabo poznany gatunek, brakuje wielu informacji na ich temat. Najprawdopodobniej żywi się owocami[7], World Parrot Trust sugeruje także nasiona i orzechy[9]. Przypuszcza się, że prowadzi głównie nocny tryb życia, lecz nie ma na to dowodów. Sugestia ta powstała z powodu małej liczby obserwacji w ciągu dnia[10]. Samica składa 2–3 jaja[9].
Status i ochrona edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 1994 r.[8] uznaje aleksandrettę czarnokantarową za gatunek narażony (VU – vulnerable)[2]. Liczbę dorosłych osobników na wolności szacuje się na 2500–9999 i ma ona trend malejący. Największe zagrożenie dla tego gatunku stanowi utrata środowiska naturalnego[8]. Sporadycznie ptaki te mogą być odławiane, lecz najprawdopodobniej nigdy nie zostały wywiezione poza granice Indonezji[7]. Gatunek jest wymieniony w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b D. Lepage: Black-lored Parrot Tanygnathus gramineus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-10-14]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Tanygnathus gramineus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Psittaculini Vigors, 1825 (Wersja: 2022-09-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-08].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 109, 1999. ISSN 0550-0842.
- ↑ J.F. Gmelin, Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 1, Lipsiae 1788, s. 338 (łac.).
- ↑ Frank Gill, David Donsker & Pamela Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2), 2020-07-25. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Tomasz Doroń. Papugi z rodzaju Tanygnathus. „Nowa Exota”. XIV (5). s. 9. Budzów. ISSN 1214-8962.
- ↑ a b c Black-lored Parrot Tanygnathus gramineus. BirdLife International. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
- ↑ a b c d Black-lored Parrot (Tanygnathus gramineus). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
- ↑ Craig Robson, A daytime sighting of the Black-lored Parrot Tanygnathus gramineus, „BirdingASIA”, 19, 2013, s. 52–53 (ang.).
- ↑ Tanygnathus gramineus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-09-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).