Alki

Alki
	Alcidae
	Leach, 1820
	; Przedstawiciel rodziny – alka zwyczajna (Alca torda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	Bilateria
(bez rangi)	wtórouste
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Infratyp	żuchwowce
Nadgromada	czworonogi
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Parvordo	Larida
Nadrodzina	Alcoidea
Rodzina	alki
	Typ nomenklatoryczny
	Alca Linnaeus, 1758
Podrodziny
	Aethiinae; Alcinae;
	Aethiinae; Alcinae;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Alki^[2] (Alcidae) – rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes). Obejmuje 24 gatunki obecnie żyjące oraz jeden wymarły^[2]. Obejmuje gatunki morskie zamieszkujące skaliste wybrzeża w strefie klimatów chłodnych^[3]^[4] (chociaż niektóre gatunki zapuszczają się nawet do Zatoki Kalifornijskiej)^[3]. Kanadyjski ornitolog, Anthony Gaston, zasugerował, że większość gatunków trzyma się północnych wód przez wzgląd na obecne w tropikach rekiny^[5].

Systematyka

Do rodziny należą dwie podrodziny^[2]:

Aethiinae Anonymous, 1908 – nurniczki
Alcinae Leach, 1820 – alki

Charakterystyka

Ta sekcja od 2018-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Ptaki te dorastają do 15–40 cm długości ciała, choć wymarła alka olbrzymia (Pinguinus impennis) osiągała nawet 75 cm. Mają krępy tułów, sporą głowę z mocno zbudowanym dziobem, a także krótkie skrzydła i nogi zakończone błoną pławną. Ich upierzenie jest czarno-białe^[3].

Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

nogi o trzech palcach spiętych błoną pławną, tylny palec uwsteczniony
brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, pojawia się dymorfizm wiekowy i sezonowy
bardzo dobrze pływają i nurkują; wiosłują zarówno nogami, jak i skrzydłami (podobnie jak pingwiny). Długie nurkowanie zapewnia ciężki szkielet z mniejszą liczbą komór powietrznych. Przed podwyższonym ciśnieniem wody zabezpiecza wydłużony, szeroki mostek i klatka piersiowa
latają raczej słabo, chodzą zwykle niezgrabnie (alka olbrzymia była nielotem^[3]) i mają krótkie sterówki oraz skrzydła, które służą pod wodą jak napęd, a nie do sterowania. Wiosłują nimi 15–20 ruchów na minutę^[6]
dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy, którego wydzieliną namaszczają pióra
pierzą się 2 razy rocznie, przez co mają upierzenie zimowe i godowe. Pozbywają się wtedy wszystkich lotek naraz i jako nieloty pływają na wodzie
gruczoł nosowy wydziela sól ze względu na duże zasolenie, w jakim przebywają
gniazdo zazwyczaj wprost na skałach, w norze lub zagłębieniu. Przebywają wtedy w licznych koloniach, które mogą sięgać milionów osobników, pokrywając zbocza i nabrzeżne skały
zazwyczaj 1–2 jaja w lęgu
pisklęta pokryte gęstym puchem, półgniazdowniki. Rosną szybko, potrafią wskakiwać do morza prosto ze skał. Inaczej jest z pisklętami karmionymi w norach, które przebywają tam, nim nauczą się latać
żywią się przede wszystkim rybami i bezkręgowcami morskimi

Zobacz też

kiviak – grenlandzka potrawa z surowego mięsa alki

Przypisy

↑ Alcidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Alcidae Leach, 1820 – alki – Auks (Wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-23].
↑ ^a ^b ^c ^d Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O. Poznań: Axel Springer Polska, 2006, s. 10. ISBN 978-83-60563-05-2.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
↑ AdamA. Nicolson AdamA., Krzyk morskich ptaków, Kraków: Znak, 2017, s. 23, ISBN 978-83-240-4244-9 .
↑ Karel Stastny, „Ptaki wodne”, Wydawnictwo Delta, Warszawa 1993.

[itis-1] Alcidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-2] P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Alcidae Leach, 1820 – alki – Auks (Wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-23].

[Britannica-3] Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O. Poznań: Axel Springer Polska, 2006, s. 10. ISBN 978-83-60563-05-2.

[Gill&Donsker-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).

[5] AdamA. Nicolson AdamA., Krzyk morskich ptaków, Kraków: Znak, 2017, s. 23, ISBN 978-83-240-4244-9 .

[6] Karel Stastny, „Ptaki wodne”, Wydawnictwo Delta, Warszawa 1993.

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]