Andaluzyt

Andaluzyt – rzadki minerał należący do grupy krzemianów. Jego nazwa pochodzi od Andaluzji (Hiszpania), gdzie po raz pierwszy minerał ten znaleziono (Delamétherie 1798 r.).

Andaluzyt

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Al2O[SiO4] (krzemian glinu)
Twardość w skali Mohsa	6,5 - 7,5
Przełam	nierówny
Łupliwość	wyraźna
Układ krystalograficzny	układ rombowy
Gęstość minerału	3,16–3,2 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	najczęściej – jasnoszary z odcieniem różowawym lub czerwonawym; bywa też brunatny, biały, żółtawy , fioletowy a nawet zielony (Virydyn – zabarwienie manganem), bezbarwny, różne barwy
Rysa	biała
Połysk	szklisty

Właściwości

Tworzy różnej wielkości wydłużone kryształy – największe mają około 20 cm długości. Spotykany jest w formie skupień zbitych, ziarnistych, pręcikowych, promienistych. Występuje jako minerał wrosły, rzadziej jako szczotka krystaliczna. Wykazuje słabą fluorescencję. Podczas obracania lub zmiany oświetlenia wyraźnie widać silny pleochroizm: żółty, zielony, czerwony. Jest to minerał kruchy, przeświecający, najczęściej nieprzezroczysty. Nie rozpuszcza się w kwasach, nie topi się. Jest polimorficzny z dystenem, i sillimanitem.

Odmiany

• chiastolit (gr. Chiasmos = podobny do krzyża) – zawiera czarne, węgliste inkluzje układające się w kształt krzyża lub klepsydry, występuje w okolicach Santiago de Compostela (wykorzystywany do wyrobu pamiątek z pielgrzymek).

Inne odmiany polimorficzne Al₂O₃ • SiO₂

• dysten (di – podwójny, sthenos – siła); odmiana niebieska – cjanit, odmiana szarobiała i biała - rhätizyt
• sillimanit; odmiana włóknista, spilśniona, wymieszana z kwarcem - fibrolit

Występowanie

Minerał rzadki, występujący w skałach metamorficznych, np. łupkach ilastych zmienionych w hornfelsy w pobliżu granitoidowych intruzji. Występuje też w żyłach pegmatytowych i skałach okruchowych (w formie otoczaków).

Miejsca występowania: Występuje w USA - Kalifornia, Afryce Wschodniej (główne źródło andaluzytu przydatnego w jubilerstwie), Sri Lance - Mankoba, Mjanmie, Brazylia – Santa Teresa, Minas Gerais, Minas Novas, Rosja – Ural, Kazachstan, Australia.

W Polsce – spotykany na Dolnym Śląsku w masywie Karkonoszy i Strzegom–Sobótka, w Górach Sowich

Zastosowanie i znaczenie

• naukowe i kolekcjonerskie
• stosowany w jubilerstwie, największe okazy mają masę dochodząca do 100 ct (z kamieniami oprawionymi należy obchodzić się z dużą ostrożnością. W jubilerstwie kamienie cięte są w taki sposób, aby wykazywały różowe, prawie bezbarwne odcienie lub barwę zieloną w centrum, a zabarwienie brązowe na obrzeżu kamienia)
• wyrób specjalnej porcelany
• produkcja materiałów kwasoodpornych i ognioodpornych

Bibliografia

• Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982. Brak numerów stron w książce
• Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Galeria. [dostęp 2008-09-24].