Andrzej Romanowski (literaturoznawca)
Andrzej Romanowski (ur. 20 sierpnia 1951 w Krakowie) – polski literaturoznawca, publicysta i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 2003 redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 sierpnia 1951 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
literaturoznawca, nauczyciel akademicki |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujW 1974 ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1982 na UJ obronił pracę doktorską pt. Poezja polska 1908–1918 wobec problemów wojny i niepodległości. W latach 80. współpracował z prasą drugiego obiegu, publikował na łamach podziemnego pisma „Polityka Polska” (związanego z Ruchem Młodej Polski) pod pseudonimem „Jakub Czechryński”[1]. W 1999 uzyskał stopień doktora habilitowanego w oparciu o rozprawę zatytułowaną Młoda Polska wileńska. Tytuł profesora otrzymał w 2004. Był stypendystą Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce (1990). Zawodowo związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, został profesorem nadzwyczajnym i następnie profesorem zwyczajnym[2] UJ, a także kierownikiem Katedry Kultury Literackiej Pogranicza na Wydziale Polonistyki tej uczelni. W 2003 został również pracownikiem naukowym Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie, objął później stanowisko profesora zwyczajnego tej jednostki[3].
Jego zainteresowania naukowe obejmują literaturę polską wschodniego pogranicza, związki literackie polsko-ukraińsko-białorusko-litewskie, stosunek polskiej literatury wobec walki o niepodległość, ważne cytaty polskiej literatury. W 2003 objął stanowisko redaktora naczelnego Polskiego Słownika Biograficznego (przejął funkcję po Henryku Markiewiczu). W tym samym roku został powołany w skład Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk. W latach 1976–2002 publikował w „Tygodniku Powszechnym” (używał początkowo pseudonimu „Grzegorz Bytnar”[4]); w latach 1990–2002 był również redaktorem tego pisma. Pracował ponadto w redakcjach „Świata” (1989) i „Myśli Demokratycznej” (w 1991 redaktor naczelny). W 2020 został stałym felietonistą tygodnika „Przegląd”[5].
Wchodził w skład władz regionalnych i krajowych Ruchu Obywatelskiego Akcji Demokratycznej, Unii Demokratycznej oraz Unii Wolności. W 2012 został członkiem rady politycznej Partii Demokratycznej – demokraci.pl. Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[6].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujW 2015 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7]. Odznaczony także Srebrnym Krzyżem Zasługi] (2003)[8] i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
We wrześniu 2000 za książkę Młoda Polska wileńska wyróżniony został nagrodą Krakowska Książka Miesiąca. W 2008 wręczono mu medal „Zasłużony dla Tolerancji” oraz nagrodę Kowadła, przyznawaną przez lewicowe krakowskie stowarzyszenie Kuźnica. W 2023 otrzymał tytuł honorowego obywatela gminy Kadzidło[9].
Wybrane publikacje
edytuj- Rozkwitały pąki białych róż (antologia poezji I wojny światowej, 1990)
- Przed złotym czasem (szkice historycznoliterackich, 1991)
- Pokój z Sowietami spiszem bagnetami. Antologia (współautor z Adamem Rolińskim, 1994)
- Młoda Polska wileńska (2000)
- Podróż na wschód (2001)
- Ludzie tamtego czasu (2002)
- Jak oszukać Rosję. Losy Polaków XVIII–XX wieku (2002)
- Pozytywizm na Litwie (2003)
- Skrzydlate słowa (współautor Henryk Markiewicz; słownik cytatów, seria I: 1990, seria II: 1998)
- Prawdziwy koniec Rzeczy Pospolitej (2007)
- Rozkosze lustracji (2007)
- Polski Słownik Biograficzny. Przeszłość, teraźniejszość, perspektywy (2010)
- Wielkość i upadek Tygodnika Powszechnego (2011)
- Eugeniusz Kwiatkowski (2014)
- Tak, jestem córką Jakuba Bermana (współautor Lucyna Tychowa, 2016)
- Wschodnim pograniczem literatury polskiej. Od średniowiecza do Oświecenia (2018)
- Antykomunizm, czyli upadek Polski. Publicystyka lat 1998–2019 (2019)
- Pamięć gromadzi prochy. Szkice historyczne i osobiste (2021)
- Odwieczny PiS czyli Historia Polski (2023)
- Polska: kalejdoskop kultur (2024)
- Życie pełne historii (wywiad rzeka przeprowadzony przez Pawła Dybicza, 2024)
Przypisy
edytuj- ↑ Kto był kim w drugim obiegu? Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy: 1976–1989. Dobrosława Świerczyńska (red.), Cecylia Gajkowska (oprac.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
- ↑ Prof. dr hab. Andrzej Romanowski. uj.edu.pl. [dostęp 2019-06-28].
- ↑ Andrzej Romanowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-06-28].
- ↑ Edward Chudziński, Stefan Ciepły, Filip Ratkowski: Autorytaryzm tak się wżarł w naszą świadomość, że bez nienawiści nie umiemy żyć. tygodnikprzeglad.pl, 25 stycznia 2009. [dostęp 2023-04-12].
- ↑ Andrzej Romanowski. tygodnikprzeglad.pl. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 851
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 52, poz. 820
- ↑ Piotr Szymon Łoś: Wesele Kurpiowskie w Kadzidle 2023. rdc.pl, 18 czerwca 2023. [dostęp 2024-04-15].
Bibliografia
edytuj- Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. Janusz Kapuścik (red. nauk.). T. V: Suplement A–Ż. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006.
- Andrzej Romanowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-06-28].