Ankaa

gwiazda w gwiazdozbiorze Feniksa

Ankaa (Alfa Phoenicis, α Phe) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Feniksa, odległa od Słońca o około 85 lat świetlnych.

Ankaa
α Phoenicis
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Feniks

Rektascensja

00h 26m 17,051s[1]

Deklinacja

−42° 18′ 21,55″[1]

Paralaksa (π)

0,03850 ± 0,00073[1]

Odległość

84,7 ± 1,6 ly
25,97 ± 0,50 pc

Wielkość obserwowana

2,40m[2]

Ruch własny (RA)

233,05 ± 0,65 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−356,30 ± 0,74 mas/rok[1]

Prędkość radialna

74,60 ± 0,90 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym

Typ widmowy

K0,5 IIIb[1]

Masa

2,5[3] M

Promień

13[3] R

Wielkość absolutna

0,33m[2]

Jasność

86 L[3]

Prędkość obrotu

2 km/s[3]

Temperatura

4800 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

5496[2] pc

Mimośród

0,3857[2]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J00261699-4218216
Cordoba Durchmusterung: CD−42°116
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 12
Boss General Catalogue: GC 519
Katalog Henry’ego Drapera: HD 2261
Katalog Hipparcosa: HIP 2081
Katalog jasnych gwiazd: HR 99
SAO Star Catalog: SAO 215093
Nair al Zaurak, Lucida Cymbae; GCTP 71.00, LTT 231

Nazwa edytuj

Gwiazda ma nazwę własną Ankaa, pochodzącą od arabskiej nazwy Feniksa – ‏عنقاء‎ ʿanqāʾ; ma ona nowoczesne pochodzenie, gdyż gwiazdozbiór ten stworzyli dopiero europejscy podróżnicy, obserwujący niebo półkuli południowej[3]. Gwiazdy konstelacji tworzyły wcześniej dla Arabów łódź, a Alfa Phoenicis była znana jako ‏نائر الزوق‎ na’ir az-zawraq, „jasna [gwiazda] w łodzi”. Hyde przełożył ją na łacinę jako lucida Cymbae[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Ankaa dla określenia tej gwiazdy[5].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Jest to najjaśniejsza gwiazda konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,40m, a wielkość absolutna jest równa 0,33m[2]. Leży ona zbyt daleko na niebie południowym, żeby można było ją obserwować z terenów Polski; jej konstelację naniósł na mapy nieba dopiero Johann Bayer w dziele Uranometria[3].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Ankaa jest olbrzymem należącym do typu widmowego K0,5[1]. Gwiazda ta ma temperaturę około 4800 K, jej jasność jest 86 razy większa od słonecznej. Masa tej gwiazdy jest 2,5 razy większa od masy Słońca, średnica zaś jest 13 razy większa niż średnica Słońca. Pomimo znacznego rozmiaru, gwiazda obraca się z podobną prędkością co Słońce, co jest pozostałością z czasu, gdy była mniejszą i znacznie gorętszą gwiazdą ciągu głównego typu A lub nawet typu B. Obecnie jest na etapie stabilnej syntezy helu w węgiel w jądrze, po którym zmieni się w większego i jaśniejszego czerwonego olbrzyma, po czym odrzuci otoczkę i umrze jako biały karzeł[3].

Jest to gwiazda spektroskopowo podwójna[1], jej słabszy składnik został też zaobserwowany bezpośrednio[3]. Niewiele o nim wiadomo. Krąży on po wydłużonej orbicie w średniej odległości ok. 7 au od większego towarzysza, a pełny obieg zajmuje mu ok. 10,5 roku[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Ankaa w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e Anderson E., Francis C: HIP 2081. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-18]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j Jim Kaler: ANKAA (Alpha Phoenicis). STARS. [dostęp 2018-08-18]. (ang.).
  4. Phoenix. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 336. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  5. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-18].