Ardenna
Ardenna – rodzaj ptaków z rodziny burzykowatych (Procellariidae).
| Ardenna | |||
| Reichenbach, 1853[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – burzyk klinosterny (A. pacifica) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Ardenna | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Puffinus major Faber, 1822 (= Puffinus gravis O’Reilly, 1818) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich oceanach świata[6].
Morfologia edytuj
Długość ciała 38–51 cm, rozpiętość skrzydeł 91–118 cm; masa ciała 278–995 g[7].
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Ardenna: późnośredniowiecznołac. nazwa Ardenna nadana albatroso-podobnym ptakom. Według Capponiego z 1979 roku Ardènna i Artènna są włoskimi nazwami dialektalnymi (opartymi na Ardea) dla burzyków[8].
- Thyellodroma: gr. θυελλα thuella „burza, huragan”, od θυω thuō „wściekać się”; -δρομος -dromos „biegacz”, od τρεχω trekhō „biegać”[8]. Gatunek typowy: Puffinus sphenurus Gould, 1844 (= Puffinus chlororhynchus Lesson, 1831)[a] .
- Neonectris: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Nectris Kuhl, 1820 (burzyk)[8]. Gatunek typowy: Puffinus brevicaudus Gould, 1841 (= Procellaria tenuirostris Temminck, 1836).
- Hemipuffinus: gr. ἡμι- hēmi- „pół, mały”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; rodzaj Puffinus Brisson, 1760 (burzyk)[8]. Gatunek typowy: Puffinus carneipes Gould, 1844.
- Paranectris: gr. παρα para „blisko”; rodzaj Nectris Kuhl, 1820 (burzyk)[8]. Gatunek typowy: Procellaria grisea J.F. Gmelin, 1789.
Podział systematyczny edytuj
Taksony wyodrębnione z Puffinus[9]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[10]:
- Ardenna pacifica (J.F. Gmelin, 1789) – burzyk klinosterny
- Ardenna bulleri (Salvin, 1888) – burzyk szarogrzbiety
- Ardenna tenuirostris (Temminck, 1836) – burzyk cienkodzioby
- Ardenna grisea (J.F. Gmelin, 1789) – burzyk szary
- Ardenna gravis (O’Reilly, 1818) – burzyk wielki
- Ardenna carneipes (Gould, 1844) – burzyk bladodzioby
- Ardenna creatopus (Coues, 1864) – burzyk różowonogi
oraz gatunki wymarłe[11]:
- Ardenna conradi (Marsh, 1870) – wymarły gatunek mioceński
- Ardenna davealleni (Jefferson, 1991) – wymarły gatunek plioceński
- Ardenna gilmorei (Chandler, 1990) – wymarły gatunek plioceński
- Ardenna pacificoides Olson, 1975 – wymarły gatunek plejstoceński
Uwagi edytuj
- ↑ Podgatunek A. pacifica.
Przypisy edytuj
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. iv. (niem.).
- ↑ L.H. Stejneger. Further contributions to the Hawaiian avifauna. „Proceedings of the United States National Museum”. 11, s. 93 (przypis), 1888. (ang.).
- ↑ G.M. Mathews. New genera and species. „Austral Avian Record”. 2, s. 12, 1913. (ang.).
- ↑ T. Iredale. On some interesting birds in the Vienna Museum. „Austral Avian Record”. 2, s. 20, 1913. (ang.).
- ↑ T. Iredale. Avian sea-toll. „The Australian zoologist”. 6, s. 115, 1930. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-17]. (ang.).
- ↑ C. Carboneras: Family Procellariidae (Petrels and Shearwaters). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 253–254. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
- ↑ a b c d e Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
- ↑ E.C. Dickinson (red.) & J.V. Remsen, Jr.: The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World. Cz. 1: Non-passerines. Eastbourne: Aves Press, 2013. ISBN 978-0-9568611-0-8. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-17].
- ↑ A.J.D. Tennyson & A.A. Mannering. A new species of Pliocene shearwater (Aves: Procellariidae) from New Zealand. „Tuhinga: Records of the Museum of New Zealand”. 29, s. 1–19, 2018. (ang.).