Bławatowiec szaroskrzydły

Bławatowiec szaroskrzydły
	Lipaugus conditus
	(Snow, 1980)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	bławatnikowate
Podrodzina	bławatniki
Plemię	Cotingini
Rodzaj	Lipaugus
Gatunek	bławatowiec szaroskrzydły
Synonimy
	Tijuca condita Snow, 1980;
	Tijuca condita Snow, 1980;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bławatowiec szaroskrzydły^[3], kosowiec mniejszy^[4] (Lipaugus conditus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny bławatnikowatych (Cotingidae). Opisany w roku 1980 jako drugi przedstawiciel rodzaju Tijuca, obecnie często włączanego do Lipaugus^[3]^[5]. Występuje endemicznie w południowo-wschodniej Brazylii. Narażony na wyginięcie.

Taksonomia edytuj

Holotyp zebrał Pedro de M. Britto 24 października 1942 w okolicach Teresópolis. Okaz przekazany został do Museu de Zoologia, należącego do Uniwersytetu w São Paulo, gdzie otrzymał numer 33432. Nazwa gatunkowa conditus pochodzi z łaciny, oznacza ukryty, oddalony; odnosi się do tego, że przez ponad 30 lat od zebrania holotyp pozostawał nierozpoznany i nieopisany – opis ukazał się dopiero w roku 1980 na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”; jego autorem jest David Snow^[6].

Morfologia edytuj

Opis dotyczy holotypu. Wierzch ciała jak i górne pokrywy skrzydłowe oliwkowozielone, na kuprze żółtawe. Wierzch głowy ciemniejszy. Spód ciała głównie oliwkowożółty, jaśniejszy na pokrywach podogonowych i brzuchu, zaś szarawy na gardle. Lotki z wierzchu szare, bliższe ciału lotki I rzędu oliwkowożółte, szczególnie na krawędzi zewnętrznych chorągiewek. Krawędzie zewnętrznych chorągiewek na wszystkich lotkach, z wyjątkiem wewnętrznych II rzędu, jasne, szaroniebieskie. Lotki I rzędu od spodu szare. Sterówki szare, zewnętrzne krawędzie jaśniejsze, miejscami zielonawe. Tęczówka brązowa, nogi i dziób ołowianoszare^[6].

Wymiary edytuj

Wymiary dotyczą holotypu. Dla porównania zamieszczono również wymiary bławatowca złotoskrzydłego (L. ater; liczba w nawiasie oznacza liczbę zmierzonych osobników), wszystkie podano w mm^[6].

	Lipaugus conditus	Lipaugus ater
skrzydło	122	140–146 (n=10)
ogon	106	114–199 (n=7)
skok	26,5	29–30 (n=6)
dziób	14,5	15,5–18 (n=7)

Zasięg występowania edytuj

Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 1400 km². Bławatowiec szaroskrzydły występuje w południowo-wschodniej Brazylii. Początkowo znany był jedynie z pasm Serra dos Órgãos oraz Serra do Tinguá, jednak w trakcie wypraw stwierdzono go także w paśmie Serra das Araras i miejscu zwanym Nova Caledônia. Środowisko życia stanowią bardzo gęste lasy mgliste, co utrudnia badanie tego gatunku, bogate w bromeliowate (Bromeliaceae). Spotykany na wysokości 1650–2010 m n.p.m., jednokrotnie odnotowany na 1370 m n.p.m.^[7]

Behawior edytuj

Niewiele wiadomo na temat odżywiania się bławatowca szaroskrzydłego; raz obserwowano ten gatunek, gdy zjadał małe, czerwone jagody. Samica złapana w środku listopada posiadała plamę lęgową, co sugeruje występowanie okresu lęgowego w tym czasie^[7].

Status, zagrożenia i ochrona edytuj

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Według BirdLife International liczebność populacji wynosi 600–1700 dorosłych osobników, a jej trend jest stabilny. Zagrożenia nie są jasne, jednakże negatywny wpływ na te bławatowce mogą mieć wycinki drzew i pożary wzniecane przez wspinaczy. Zarówno Serra do Tinguá jak i Serra dos Órgãos są uznane za ostoje ptaków IBA; na terenie drugiego pasma znajduje się Park Narodowy Serra dos Órgãos^[7].

Przypisy edytuj

↑ Tijuca condita, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-12-09] (ang.).
↑ Lipaugus conditus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cotingini Bonaparte, 1849 (1822) (Wersja: 2020-03-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-09].
↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, 1999.
↑ Snow, D. & Sharpe, C.J.: Grey-winged Cotinga (Lipaugus conditus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-05].
↑ ^a ^b ^c David W. Snow. A new species of cotinga from southeastern Brazil. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 100, s. 213–215, 1980.
↑ ^a ^b ^c Species factsheet: Lipaugus conditus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Tijuca condita, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-12-09] (ang.).

[iucn-2] Lipaugus conditus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cotingini Bonaparte, 1849 (1822) (Wersja: 2020-03-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-09].

[mc-4] P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, 1999.

[hbwa-5] Snow, D. & Sharpe, C.J.: Grey-winged Cotinga (Lipaugus conditus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-05].

[org-6] David W. Snow. A new species of cotinga from southeastern Brazil. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 100, s. 213–215, 1980.

[birdlife-7] Species factsheet: Lipaugus conditus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-26]. (ang.).

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]