Bahauddin Churszyłow

rosyjski wojskowy (pułkownik) pochodzenia awarskiego, północnokaukaski działacz emigracyjny, pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii Wojska Polskiego

Bahauddin Churszyłow[a], ros. Багаутдин Хуршилов (ur. 28 maja 1891 we wsi Sogratl w Dagestanie, zm. na początku lat 60. w Londynie) – rosyjski wojskowy (pułkownik) pochodzenia awarskiego, północnokaukaski działacz emigracyjny, pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii Wojska Polskiego, oficer sztabu II Korpusu Polskiego podczas II wojny światowej

Bahauddin Churszyłow
Багаутдин Хуршилов
Ilustracja
B. Churszyłow
pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii
Data i miejsce urodzenia

28 maja 1891
Sogratl

Data i miejsce śmierci

pocz. lat 60.
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1914–1920, 1928–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

Mazowiecka Brygada Kawalerii

Stanowiska

zastępca dowódcy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna domowa w Rosji
II wojna światowa

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)

Życiorys

edytuj

Urodził się 28 maja 1891 roku we wsi Sogratl w Dagestanie[4]. Był starszym bratem Magomeda(inne języki) (1905–1958), pisarza i dramaturga[10].

W 1914 roku ukończył szkołę kawaleryjską w Jelizawetgradzie. Brał udział w I wojnie światowej. Służył w 16 pułku dragonów awansując od korneta do sztabsrotmistrza[11]. W 1918 roku wstąpił do wojsk Białych, walczących na Północnym Kaukazie z bolszewikami. Awansował do stopnia pułkownika.

26 wrześniu 1920 roku objął dowództwo dywizjonu muzułmańskiego, który 1 listopada został przemianowany na dywizjon partyzancki rotmistrza Churszyłowa, a 10 grudnia tego roku na I dywizjon 3 pułku strzelców konnych[12][13]. 6 lipca 1921 roku zdał dowództwo rotmistrzowi Tadeuszowi Dackiewiczowi[3][14].

W połowie listopada 1920 roku wraz z oddziałami Białych został ewakuowany z Krymu do Gallipoli. Do 1923 roku przebywał w Stambule. Następnie do 1924 roku uczył się na wyższych kursach wojskowych w Paryżu. W 1928 roku zamieszkał w Warszawie. Pełnił funkcję przedstawiciela wojskowego Ludowej Partii Górali Kaukaskich, prowadząc siatkę szpiegowską na sowieckim Kaukazie i Środkowym Wschodzie. Wszedł w skład Komitetu Centralnego Partii. Wstąpił do Wojska Polskiego jako oficer kontraktowy, otrzymując stopień rotmistrza.

W latach 1930–1932 był hospitantem w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[6]. Po zakończeniu nauki otrzymał opinię „bardzo dobry” i w stopniu podpułkownika został przydzielony do 30 pułku piechoty w Warszawie[15]. W 1933 roku został członkiem „Komisji Języków Północno-Kaukaskich” pod przewodnictwem senatora Stanisława Siedleckiego[1]. W pracach komisji reprezentował stronę północnokaukaską[1]. W marcu 1939 roku, w stopniu pułkownika, nadal pełnił służbę w 30 pp na stanowisku dublera dowódcy pułku[7]. W czasie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku II zastępcy dowódcy Mazowieckiej Brygady Kawalerii[16][9]. W nocy z 23 na 24 września 1939 roku został ranny w walce o Suchowolę[17].

Po klęsce polskiej armii jesienią 1939 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku wszedł w skład sztabu II Korpusu Polskiego, który walczył z Niemcami na froncie włoskim. Nawiązał kontakt z jednym z kolaboracyjnych batalionów Legionu Północnokaukaskiego, w wyniku czego na stronę Polaków przeszła pewna liczba Dagestańczyków. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Londynie. Zmarł na początku lat 60. XX wieku[18][b].

Ordery i odznaczenia

edytuj
  1. W literaturze polskiej występuje jako: Emir Hassan Bahaaeddin Chursz[1], Bohajedyn Emir Hassan Chursz vel Churszyłow[2], Churszyłow[3], Emir Hassan Chursz Bahaeddin[4][5], Emir Hassan Hursz Behaedin[6], Emir Hassan Hursz Bahaedin[7], Bahaeddin Emir Hassan Chursz[8], Chursz Bahaeddin vel Emir Hassan[9].
  2. Wg Ludwika Głowackiego zmarł w 1946 w Egipcie[16].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Jan Kiński. Prace Komisji Języków Północno-Kaukaskich. „Wschód-Orient”. 2, s. 18, 1938. Warszawa: Orientalistyczne Koło Młodych. .
  2. Jedigar 1933 ↓, s. 44.
  3. a b Mazurkiewicz 1930 ↓, s. 33, 34.
  4. a b Tu jako Emir Hassan Chursz Bahaeddin urodzony w twierdzy Gunib(inne języki). Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-26]..
  5. a b M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282.
  6. a b Stawecki 1997 ↓, s. 97, 117.
  7. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 583, 953.
  8. Głowacki 1986 ↓, s. 209, 347.
  9. a b Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 366.
  10. Дейнега 2012 ↓, s. Autor artykułu w „Dagestańskiej Prawdzie” opublikował fragment książki Andrieja Tsobdajewa „Судьба военнопленного”..
  11. a b c d e f Памяти героев ↓.
  12. Jedigar 1933 ↓, s. 44, 45.
  13. Mazurkiewicz 1930 ↓, s. 32, 33.
  14. Jedigar 1933 ↓, s. 45.
  15. Stawecki 1997 ↓, s. 117.
  16. a b Głowacki 1986 ↓, s. 347.
  17. Głowacki 1986 ↓, s. 209.
  18. Дейнега 2012 ↓.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj