Dagestan
 |
Ten artykuł od 2020-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Dagestan (ros. Дагестан, Dagestan), Republika Dagestanu (ros. Респу́блика Дагеста́н, Riespublika Dagiestan) – autonomiczna, wieloetniczna republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej.
| |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| Hymn: Hymn Dagestanu | |||||
| Państwo |  Rosja
| ||||
| Siedziba | Machaczkała | ||||
| Kod ISO 3166-2 | RU-DA | ||||
| Prezydent | Ramazan Abdułatipow | ||||
| Premier | Magomied Abdułajew | ||||
| Powierzchnia | 50 278 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
3 133 303[1] | ||||
| • gęstość | 62,3 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | czas moskiewski, UTC +3:00 | ||||
| Języki urzędowe | rosyjski, lokalnie – języki lokalne | ||||
Położenie na mapie Rosji.svg)
| |||||
Portal  Rosja
| |||||
NazwaEdytuj
Słowo Daghistan lub Daghestan (داغستان) jest złożeniem tureckiego dağ (góra) i perskiego stan (kraj).
GeografiaEdytuj
Republika graniczy z Kałmucją na północy, Krajem Stawropolskim na północnym zachodzie, Czeczenią na zachodzie, Azerbejdżanem na południu. Leży nad Morzem Kaspijskim. Stolicą Dagestanu jest Machaczkała.
Strefa czasowaEdytuj
Od 2014 r. Dagestan należy do moskiewskiej strefy czasowej (MSK). UTC +3:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, na terenie republiki obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+3:00, a czas letni – UTC+4:00.
DemografiaEdytuj
Dagestan zamieszkuje ok. 3,1 mln mieszkańców (2021)[1], tworząc prawdziwą mozaikę etniczną: wyróżnia się tu zwykle 36 autochtonicznych narodowości, z których 12 posiada oficjalny status narodów. Poza nimi istnieją duże liczebnie społeczności Azerów i Rosjan. Ludność Dagestanu posługuje się językami należącymi do trzech różnych rodzin językowych. Struktura narodowościowo-językowa przedstawia się następująco:
- narody mówiące językami nach-dagestańskimi:
- Awarowie – ok. 777,8 tys. osób (27,6% mieszkańców republiki)
- Dargijczycy – ok. 432,5 tys. (16,1%)
- Lezgini – 350,7 tys. (13%)
- Lakowie – 152,9 tys. (4,9%)
- Tabasaranowie – 200,6 tys. (6,5%)
- Rutulowie – 30,2 tys. (1,0%)
- Agulowie – 30 tys. (1,0%)
- Cachurzy – 9,1 tys. (0,4%)
- Czeczeni – 96,3 tys. (3,6%) – wielu spośród nich to uciekinierzy z Czeczenii, którzy przybyli do Dagestanu po wojnie w Czeczenii; jeszcze w 1994 r. było ich tylko 62 tys.
- narody mówiące językami tureckimi:
- narody mówiące językami indoeuropejskimi:
- Rosjanie – 100,6 tys. (3,2%)
- Tatowie oraz Żydzi górscy – 10,8 tys. (ok. 0,3% ludności republiki).
Poza tym w mniejszej liczbie obecni są także Ukraińcy, Białorusini, Ormianie, Osetyjczycy, oraz mniejsze wspólnoty językowo-kulturowe, których status jest sporny.
Głównymi językami Dagestanu są język rosyjski (urzędowy), język kumycki oraz język awarski (język największego narodu dagestańskiego). Dziewięć języków Dagestanu pełni funkcję języków literackich, cztery (język rutulski, język agulski, język cachurski, oraz język tacki) nie wykształciły normy literackiej.
ReligiaEdytuj
Zdecydowana większość mieszkańców to wyznawcy islamu (sufizm). W ostatnich latach odnotowuje się konflikty na tle religijnym spowodowane pojawieniem się w połowie lat 90. i rozprzestrzenianiem się wahhabizmu.
GospodarkaEdytuj
W 2000 największy udział w gospodarce Dagestanu miało rolnictwo (35% – Dagestan jest najmniej zurbanizowaną republiką na Kaukazie), a następnie budownictwo (26%) i przemysł (24%).
Ze względu na 400 km linii brzegowej roponośnego Morza Kaspijskiego Dagestan ma ogromne znaczenie strategiczne dla Rosji. Przez republikę przechodzą linie komunikacyjne z Azerbejdżanu oraz rurociąg tłoczący kaspijską ropę do Noworosyjska nad Morzem Czarnym, poprzez terytorium Czeczenii.
Prezydenci DagestanuEdytuj
- Magomedali Magomedow 1994–2006
- Muchu Alijew 2006–2010
- Magomiedsałam Magomiedow 2010–2013
Tablice rejestracyjneEdytuj
Tablice pojazdów zarejestrowanych w Dagestanie mają oznaczenie 05 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Nasielenije riegionow Rossii 2021: czislennostʹ, krupnyje riegiony Rossii i fied. okruga spisok23.03.2021, [w:] Sajt o stranach, gorodach, statistikie nasielenija i pr. [online], www.statdata.ru, 23 marca 2021 [dostęp 2021-07-17] (ros.).
