Behzad z Heratu – miniaturzysta perski.

Behzad
Ilustracja
Konstrukcja zamku Khavarnaq Arabskiego الخورنق w Alhira
Imię i nazwisko

Behzad Kamaluddin, Bihzad Kamal ad-Din

Data urodzenia

ok. 1450

Data i miejsce śmierci

1535
Tebriz

Narodowość

Pers

Dziedzina sztuki

Malarstwo miniaturowe

Epoka

Ilustracje manuskryptowe

Ważne dzieła

ilustracje do Gulistanu Sadiego

Urodził się między 1450 a 1460 rokiem, zmarł ok. 15361537 roku. Jako sierotę przygarnął go i wychował artysta Mirak Nakkasz (malarz i kaligraf); on przekazał Behzadowi tajniki warsztatu miniaturzysty.

Pracował jako malarz-mistrz na dworze Husajna Bajkary w Heracie; jego patronem był m.in. Aliszer Nawoi, minister sułtana. W latach 14701506 kierował nadworną kitab-chane (pracownią) w Heracie, później przeniósł się do Tebrizu, znacząco wpływając na ukształtowanie stylu tamtejszej szkoły malarskiej.

Wczesny etap twórczości Behzada charakteryzują jasne, silnie skontrastowane barwy, dynamika kompozycji przy zachowaniu jej klarowności i przejrzystości, wielofiguratywność. Przestrzeń jego miniatur jest zawsze precyzyjnie zapełniona. Przykładem tego stylu są miniatury do Zafarname Jazdiego lub słynne przedstawienie bitwy w rękopisie Szahname Ferdousiego, powstałym na przełomie 14291430 r.

Pod koniec XV wieku w miniaturach Behzada pojawia się więcej pejzażu, liryki i spokoju. Wspaniale to ukazują miniatury do poematu Dehlawiego „Leila i Madżnun”.

Za szczególne osiągnięcie Behzada uważa się miniatury do Chamse Nizamiego.

Behzad zasłynął też jako wielki portrecista i naturalista. Najsłynniejsze portrety jego autorstwa przedstawiają sułtana Husajna i chana Muhammada Szejbaniego. Historycy sztuki zwracają też uwagę na portrety przedstawiające zwykłych ludzi, w tym słynne przedstawienie derwisza en face (takie ustawienie modela stanowiło i przez kolejne wieki będzie stanowić ogromną rzadkość w malarstwie perskim). Jego portrety oddawały doskonale emocje przeżywane przez modela oraz jego charakter. Ta znacząca indywidualizacja przedstawianych postaci stała się wyróżnikiem szkoły herackiej.

Behzada uważa się za twórcę nowego kierunku w malarstwie perskim. Jego najsłynniejszym uczniem był Kasim Ali. Wywarł silny wpływ na twórców safawidzkich, skupionych wokół szacha Tahmaspa (lata panowania: 15241576). O tym, jak słynnym artystą stał się już za życia, świadczy m.in. fakt, że jego prace wspomina w pamiętnikach założyciel dynastii Wielkich Mogołów, Babur.

Zobacz też

edytuj