Biwa (jezioro)

jezioro w Japonii

Biwa (jap. 琵琶湖 Biwa-ko) – największe, słodkowodne jezioro Japonii. Położone na wyspie Honsiu, w prefekturze Shiga. Południowy kraniec jeziora znajduje się ok. 10 km na północny wschód od Kioto[1]. Nazwa jeziora pochodzi od skojarzenia z kształtem instrumentu muzycznego, rodzajem lutni, która nazywa się biwa.

Biwa
琵琶湖
Biwa-ko
Ilustracja
Widok jeziora z kosmosu
Położenie
Państwo

 Japonia

Lokalizacja

Prefektura Shiga

Miejscowości nadbrzeżne

Hikone, Ōtsu, Maibara, Nagahama, Ōmihachiman, Kusatsu, Moriyama, Yasu

Wysokość lustra

86 m n.p.m.

Wyspy

3

Morfometria
Powierzchnia

674 km²

Wymiary
• max długość
• max szerokość


63,49 km
22,8 km

Głębokość
• maksymalna


103,58 m

Objętość

27,5 km³

Hydrologia
Rzeki zasilające

118

Rzeki wypływające

Seta

Rodzaj jeziora

tektoniczne

Położenie na mapie Japonii
Mapa konturowa Japonii, blisko centrum po lewej na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Biwa”
Ziemia35°20′N 136°11′E/35,333333 136,183333
Hiroshige, Ostatnia stacja traktu Kiso w Ōtsu (w głębi jezioro Biwa)
Wystawa drzewek moreli japońskiej

Jezioro jest pochodzenia tektonicznego. Uważa się, że jest jednym z najstarszych jezior na świecie. Jego wiek szacuje się na około 5–6 mln lat[2][3]. Jezioro zawsze dostarczało ryb i wody pitnej dla ludności (obecnie - ok. 14 milionów mieszkańców aglomeracji Kioto i Osaki), jego wody służyły do nawadniania pól, a z czasem były wykorzystywane przez przemysł. Jeszcze ok. połowy XX w. powierzchnia jeziora wynosiła 716 km². Od tego czasu na wschodnich, nizinnych brzegach rozpoczęto budowę systemu tam i osuszanie objętych nimi fragmentów jeziora z przeznaczeniem dla rolnictwa. Do końca lat 60. XX w. powierzchnia jeziora zmalała w ten sposób już o 22,5 km²[4]. Obecnie (2020 r.) powierzchnia jeziora wynosi 674 km², długość linii brzegowej 235 km, maksymalna głębokość basenu północnego to 104 m, a południowego 8 m[5]. Wpada do niego 118 cieków wodnych, z czego 38 większych[4], natomiast wypływa tylko jeden – rzeka Yodo.

Otoczone górami porośniętymi lasem jezioro Biwa od dawna znane jest z pięknego krajobrazu i krystalicznie czystej wody, opiewane w poezji i uwieczniane na obrazach[3]. Jest ważnym celem turystycznym i ośrodkiem wędkarstwa sportowego.

Obszar jeziora i jego otoczenie należy do Quasi-Parku Narodowego Biwako.

Historia

edytuj

W latach 1576–1579 nad brzegiem jeziora Biwa pierwszy z „trzech zjednoczycieli państwa”, Nobunaga Oda (1534–1582), zbudował zamek Azuchi w specjalnie wybranym, korzystnym strategicznie punkcie, blisko Kioto, aby kontrolować szlaki prowadzące do stolicy oraz ruch pomiędzy wrogimi mu klanami: Uesugi, Takeda i Mōri.

Obszar wokół jeziora należał w przeszłości do prowincji Ōmi. Usytuowana w pobliżu politycznego centrum kraju i jego stolicy Kioto, od czasów starożytnych była węzłem komunikacyjnym między wschodnią i zachodnią Japonią, a przez jezioro Biwa transportowano ryż i towary do Kioto i Osaki z regionów położonych nad Morzem Japońskim i północy kraju. Miały tu miejsce także wydarzenia o zasadniczym znaczeniu dla całego kraju. W 1600 roku w pobliżu miejscowości Sekigahara trzeci „zjednoczyciel”[a], Ieyasu Tokugawa (1543–1616), odniósł zwycięstwo w ważnej bitwie, co pozwoliło mu na osiągnięcie pełnej władzy nad krajem dla jego rodu na 250 lat[3].

Po zwycięskiej bitwie i przejęciu kontroli nad krajem, Ieyasu Tokugawa przekazał fudai-daimyō Naomasie Ii (1561–1602) zamek Sawayama usytuowany przy brzegu jeziora, czyniąc go panem dzisiejszego Hikone. Po śmierci Naomasy został rozebrany, a nowy zamek wzniesiono na pobliskim wzgórzu Hikone.

Kanał Biwa

edytuj

Kanał Biwa (Biwa-ko Sosui, ang. Lake Biwa Canal) został zbudowany w okresie Meiji (1868–1912) w celu nawadniania, transportu, wytwarzania energii i dostarczania wody pitnej z jeziora Biwa do Kioto. Brzegi kanału słyną z kwitnących kwiatów wiśni (sakura) na wiosnę[6].

Jest to jeden z największych obiektów dziedzictwa przemysłowego, który jest nadal wykorzystywany. Składa się z trzech głównych kanałów o różnej długości: (1) – 20 km, (2) – 7,4 km (biegnie w tunelu), (3) – 3,3 km. W 1881 roku gubernator prefektury Kioto, Kunimichi Kitagaki, planując budowę nowych fabryk oraz rozwój transportu towarów statkami, zdecydował o wykorzystaniu mocy wody z jeziora Biwa. Uczynił to, aby odbudować Kioto, które podupadło w wyniku zniszczeń wojennych pod koniec okresu Edo i utraciło znaczenie gospodarcze po przeniesienia stolicy do Tokio. Ważne publiczne prace powierzano wówczas zagranicznym inżynierom, ale budowa Kanału była pierwszą inwestycją całkowicie zrealizowaną wyłącznie przez Japończyków. Budowa rozpoczęła się w 1885 roku i została ukończona w ciągu pięciu lat. Po wielu zmianach i przebudowach Kanał do dziś zaopatruje Kioto w wodę[7].

Nakasendō

edytuj

W okresie Edo wzdłuż południowego i wschodniego brzegu jeziora przebiegał jeden z pięciu traktów systemu Gokaidō o nazwie Nakasendō (inaczej Kiso Kaidō)[b], o długości około 530 km, łączący Kioto i Edo. Znajdowało się tam 10 (z 69 stacji szlaku ogółem) odpoczynkowych stacji pocztowych (shukuba):

  • 60. Kashiwabara-juku w Maibara
  • 61. Samegai-juku, Maibara
  • 62. Banba-juku, Maibara
  • 63. Toriimoto-juku, Hikone
  • 64. Takamiya-juku, Hikone
  • 65. Echigawa-juku, Aishō
  • 66. Musa-juku, Ōmihachiman
  • 67. Moriyama-juku, Moriyama
  • 68. Kusatsu-juku, Kusatsu (także 52. stacja należąca do traktu Tōkaidō)
  • 69. Ōtsu-juku, Ōtsu (także ostatnia 53. stacja Tōkaidō i ostatnia stacja Nakasendō)

Szlaki podróżne odegrały znaczącą rolę w utrzymaniu władzy rodu Tokugawa. Były one bowiem wykorzystane do kontroli lokalnych daimyō przy pomocy systemu o nazwie sankin-kōtai („zmiennego uczestniczenia w służbie”). Został on wprowadzony przez Iemitsu w 1635 roku jako bezwzględny obowiązek polegający na tym, że daimyō musieli spędzać tyle samo czasu w Edo, jak i w swoich hanach. Przeważnie był to okres jednego roku. Kiedy daimyō opuszczał ze swoją bardzo liczną świtą Edo, udając się do własnej siedziby, musiał zostawiać żonę i synów jako zakładników. Orszaki musiały podróżować ściśle wyznaczoną trasą i nie wolno im było komunikować się po drodze z władcami ziem, przez które przechodzili[8].

W 1872 roku cesarz otworzył pierwszą w Japonii linię kolejową biegnącą pomiędzy Jokohamą i Tokio. Została ona zbudowana dzięki brytyjskim kredytom przez brytyjskich inżynierów. Natomiast pierwszą linią zbudowaną bez pomocy zagranicznej była linia łącząca Kioto z Ōtsu leżącym nad jeziorem Biwa.

Trzy wyspy

edytuj

Na jeziorze znajdują się trzy wyspy:

  • Chikubu – niewielka wyspa o obwodzie 2 km, około 6 km od brzegu. Miejsce kultu od czasów starożytnych, popularne jako miejsce silnej mocy duchowej. Jest tu świątynia buddyjska Hōgon-ji (poświęcona bogini Benzaiten) i chram shintō Tsukubusuma-jinja. Mówi się, że jeśli napisze się życzenie na małej płytce i uda się rzucić je przez bramę torii, to życzenie się spełni[9];
  • Oki – jedyna zamieszkana (ok. 350 osób), największa wyspa na jeziorze w Japonii, około 1,5 km od miasta Ōmihachiman. Na wyspie jest tak wiele kotów, że czasami nazywa się ją „miastem kotów”[10].
  • Takei (Takeshima) – mówi się, że wyspa jest miejscem duchowej mocy. „Wyspa wielu widoków” otrzymała tę nazwę, gdyż oferuje wiele możliwości podziwiania krajobrazu w zależności od lokalizacji obserwatora. Jest to mała wyspa o średnicy 600 m, która znajduje się w odległości 6,5 km od miasta Hikone, leżącego na wschodnim brzegu jeziora. Jest tu świątynia Kentō-ji szkoły Nichirena i kamienny pomnik, o którym mówi się, że wylał krew, kiedy zamordowano kluczową postać siogunatu, daimyō i urzędnika schyłkowego okresu Edo, Naosuke Ii (1815–1860)[1][11][12].

„Nurkujący” mnisi

edytuj

W niewielkiej świątyni buddyjskiej Isaki-ji, znajdującej się nad samym brzegiem jeziora, naprzeciwko wyspy Oki, jest kontynuowany od 1100 lat, co roku w dniu 1 sierpnia, rytuał nurkowania (skakania do wody) przez młodych adeptów świątyni z wysokości 7 m z belki o długości 13 m, wysuniętej ponad taflę wody. Według legendy zwyczaj ten wywodzi się od skoku mistrza Konryū (Konryū Daishi). Rzucił on z wysokiego brzegu miskę na jezioro, aby zebrać datki od rybaków na dole, a następnie zanurkował do wody, aby ją podjąć[13].

Bonbai – kwitnące morele

edytuj

Bonbai to bonsai drzewek ume (rodzaj japońskiej moreli). Od 1957 roku – w okresie od połowy stycznia do połowy marca – w Nagahama jest organizowana co roku wystawa o nazwie Nagahama Bonbai Exhibition. Prezentowane jest tam kilkadziesiąt kwitnących wówczas drzewek. Niektóre z nich mają wysokość ponad 3 m i wiek 400 lat[14].

Fauna i flora

edytuj

W jeziorze stwierdzono występowanie 595 gatunków zwierząt i 491 roślin. Z tego 62 są endemitami[2], w tym 16 gatunków ryb, 21 gatunków ślimaków, 9 gatunków małży i 12 gatunków owadów[5]. Między innymi są to:


Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj
  1. Drugim „zjednoczycielem” był Hideyoshi Toyotomi.
  2. Wybitni twórcy ukiyo-e Hiroshige Utagawa i Eisen Keisai są autorami serii obrazów pt.: Kiso Kaidō Rokujūkyū-tsugi („69 stacji traktu Kiso”)

Przypisy

edytuj
  1. a b 新明解国語辞典. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 194, 195. ISBN 978-4-385-13107-8.
  2. a b c Lake Biwa Museum: Lake Biwa Facts. [dostęp 2020-02-03]. (ang.).
  3. a b c Lake Biwa. Web Japan, Ministry of Foreign Affairs of Japan. [dostęp 2020-06-11]. (ang.).
  4. a b (bs): Jezioro Biwa-ko maleje, w: "Poznaj Świat" R. XIX, nr 9 (226), wrzesień 1971, s. 40
  5. a b Strona Lake Biwa Museum [1]
  6. Lake Biwa Canal. Biwako Visitors Bureau. [dostęp 2020-06-23]. (ang.).
  7. About Lake Biwa Canal. City of Kyoto, 2018. [dostęp 2020-06-23]. (ang.).
  8. Jolanta Tubielewicz: Historia Japonii. Wrocław: Ossolineum, 1984, s. 268, 269. ISBN 83-04-01486-6.
  9. Chikubushima Island. Biwako Visitors Bureau. [dostęp 2020-06-10]. (ang.).
  10. Okishima. Biwako Visitors Bureau. [dostęp 2020-06-10]. (ang.).
  11. Three Islands on Lake Biwa. Biwako Visitors Bureau, 2018. [dostęp 2020-06-10]. (ang.).
  12. Takeshima. Biwako Visitors Bureau. [dostęp 2020-06-10]. (ang.).
  13. Isaki Pole Diving. Biwako Visitors Bureau, 2016. [dostęp 2020-06-22]. (ang.).
  14. Bonsai Exhibition of Ume Trees with Blossoms. Nagahama Tourism Association. [dostęp 2020-06-26].

Linki zewnętrzne

edytuj