Blue notes
Blue notes (ang. blue note) – charakterystyczne i celowo stosowane dla oddania nastrojowości bluesa interwały z obniżonym III i VII stopniem skali durowej (majorowej). Od początków lat 40. XX wieku, wraz z rozpowszechnieniem się bebopu obniżano również V stopień skali durowej.
Obniżenia te w tzw. skali bluesa wynoszą około półtonu, przy czym dokładniejsze ustalenie obniżeń jest o tyle trudne, że występują one podczas krótkich glissand u wokalistów oraz na tych instrumentach muzycznych, na których można wydobyć dźwięk spoza systemu równomiernie temperowanego (czyli równo półtonowego), jak np. skrzypce, puzon itp.[1]
Blue notes znacząco wpłynęły również na charakterystyczny dla jazzu (oraz jazzopochodnej muzyki rozrywkowej) sposób artykulacji i rozwoju środków harmonicznych.
Źródła i znaczenie edytuj
Określenie blue pochodzi od skrótu angielskiego terminu Blue devils (dosłownie niebieskie diabły) oznaczającego czarne myśli. Blue notes używane są przez muzyków i wokalistów bluesa i jazzu z celach ekspresyjnych, do zilustrowania nostalgii i smutku podczas wyrażania osobistych przeżyć.
Blue notes wywodzą się z afrykańskiej skali pentatonicznej. Konfrontacja afro-amerykanów z siedmiostopniową skalą europejską spowodowała dostosowanie trzeciego i siódmego stopnia (nieobecnych w ich skali) odchylając je o około pół tonu ku skali molowej lub ku skali durowej[2]. Dwuznaczność harmonicznego i emocjonalnego klimatu utworów blue notes wynika z tego właśnie współistnienia tonów skali minorowej i majorowej odbieranych jako radość lub smutek. Moll i dur nie są automatycznie radością czy smutkiem. Interpretacja tych trybów jest różna dla poszczególnych osób, w zależności od ich sposobu odczuwania muzyki.
Pentatonika jest oczywiście skalą powszechną m.in. w Azji. Odnajdziemy blue note również w muzyce celtyckiej: bent note czyli "długa nuta" odgrywa istotną rolę w muzyce irlandzkiej[3], używana w śpiewie lub grze na instrumentach dętych klawiszowych (na przykład harmonijce[4] lub akordeonie) dla wyrażenia skargi, smutku czy nostalgii.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wacław Panek, Mały słownik muzyki rozrywkowej, Warszawa: Związek Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR, 1986, s. 16, ISBN 83-00-00997-3, OCLC 749239088.
- ↑ Blue notes. www.lamediatheque.be. [dostęp 2014-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-06)]. (fr.).
- ↑ Bending Notes on the Harmonica. idiotsguides.com. [dostęp 2014-02-14]. (ang.).
- ↑ Irish Harmonica. www.celticguitarmusic.com. [dostęp 2014-02-14]. (ang.).