Wikipedia

Bo Nilsson

Bo Nilsson (ur. 1 maja 1937 w Skelleftehamn[1][2][3], zm. 25 czerwca 2018 w Sztokholmie) – szwedzki kompozytor.

Bo Nilsson
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1937
Skelleftehamn

Pochodzenie

szwedzkie

Data i miejsce śmierci

25 czerwca 2018
Sztokholm

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Życiorys edytuj

Mieszkał w małym miasteczku Malmberget w północnej Szwecji[1][3]. Dysponował jedynie podstawowym wykształceniem muzycznym i elementarnymi doświadczeniami jako pianista jazzowy, w zakresie kompozycji był samoukiem[1]. Poznał dzieła XX-wiecznej awangardy muzycznej z audycji radiowych i lektury nielicznych dostępnych partytur[1][3]. W 1956 roku jego utwór 2 Stücke został zaprezentowany na antenie kolońskiej rozgłośni Westdeutscher Rundfunk w ramach cyklu Musik der Zeit, a w 1957 roku kompozycja Frequenzen została wykonana na festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Zurychu, jako jedyny utwór skandynawskiego kompozytora[1][3]. Był uczestnikiem Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie, gdzie wykonywano jego utwory[1].

Na przełomie lat 50. i 60. cieszył się dużą popularnością, uważany był za jednego z najoryginalniejszych twórców młodego pokolenia[1][4]. Jego sława szybko jednak przygasła, kompozytor nie uczestniczył bowiem w żadnych wydarzeniach festiwalowych i nie wykładał na żadnej z prestiżowych uczelni[1], braki warsztatowe spowodowały też brak oryginalności kolejnych utworów[4]. W 20 lat po spektakularnym debiucie niemiecki muzykolog Hanspeter Krellmann opisywał go jako zapomnianego już awangardzistę[1].

Opublikował autobiografie Spaderboken (wyd. Sztokholm 1966)[4] i Livet i en mössa (wyd. Sztokholm 1984)[2].

Twórczość edytuj

We wczesnym okresie swojej twórczości wzorował się na serializmie Karlheinza Stockhausena i fakturze instrumentacyjnej Pierre’a Bouleza, stosując punktualistyczne zatomizowanie materiału dwunastodźwiękowego i niekonwencjonalne kombinacje instrumentacyjne z charakterystycznym pierwszoplanowym eksponowaniem aparatu perkusyjnego, skomplikowane podziały rytmiczne i liczbowo-ułamkową skalę dynamiki[1]. Podejmował próby z aleatoryzmem i muzyką graficzną[1]. Jego muzyka cechuje się dużą wrażliwością kolorystyczną[1][4].

W miarę upływu czasu Nilsson odszedł od trendów awangardowych, a jego muzyka uległa konwencjonalizacji[4]. W latach 60. zaczął pisać głównie muzykę na potrzeby kina i telewizji, nawiązując do tradycji szwedzkiego romantyzmu[3].

Wybrane kompozycje edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2][3])

Utwory orkiestrowe

  • Buch der Veränderungen (1957)
  • Versuchungen na 3 grupy orkiestrowe (1958–1961)
  • Plexus (1959)
  • Szene I–III na orkiestrę kameralną (1961)
  • Entrée na taśmę i orkiestrę (1963)
  • Séance na orkiestrę i taśmę (1963)
  • 4 prologi (1963)
  • Litanei über das verlorene Schlagzeug na orkiestrę bez perkusji (1965)
  • Revue (1967)
  • Quartets na 36 instrumentów dętych, perkusję i taśmę (1969)
  • Caprice (1970)
  • Exit na taśmę i orkiestrę (1970)
  • Eurythmical Voyage na fortepian, taśmę i orkiestrę (1970)
  • Tesbih (1973)
  • Koncert organowy (1992)
  • Kaleidoskop na flet, wibrafon i orkiestrę kameralną (1997)
  • Arctic Air na orkiestrę (2001)

Utwory kameralne

  • Frequenzen na flet piccolo, flet, perkusję, gitarę, ksylofon, wibrafon i kontrabas (1955–1956)
  • 2 Stücke na flet, klarnet basowy, fortepian i perkusję (1956)
  • Zeiten im Umlauf na 8 instrumentów dętych drewnianych (1957)
  • Kreuzungen na flet, wibrafon, gitarę i ksylofon (1957)
  • 20 Gruppen na flet piccolo, obój i klarnet lub 3 dowolne instrumenty (1958)
  • Stenogramm na perkusję i organy (1959)
  • Reaktionen na od 1 do 4 perkusji (1960)
  • Szene I na 2 flety, 2 trąbki, fortepian, harfę i 2 perkusje (1960)
  • Szene II na 6 trąbek, 6 skrzypiec, 4 perkusje, fortepian, harfę, czelestę i wibrafon (1961)
  • Déjà-vu na kwartet dęty (1967)
  • Attraktionen na kwartet smyczkowy (1968)
  • Design na skrzypce, klarnet i fortepian (1968)
  • Déjà-connu na kwintet dęty (1973)
  • Taqsim-Caprice-Maqam na zespół instrumentów (1974)
  • Fragments na marimbę i 5 tajskich gongów (1975)
  • Déjà connu, déjà entendu na kwintet dęty (1976)
  • Bass na tubę, perkusję i elektroniczne źródła dźwięku (1978)
  • Kwintet fortepianowy (1979)
  • Amatista per madre Tua Maria na kwintet dęty (1980)
  • Plexis na instrumenty dęte, perkusję i fortepian (1980)
  • Wendepunkt na instrumenty dęte blaszane i live electronics (1981)
  • Carte postale a Sten Frykberg na kwintet dęty (1985)
  • Infrastruktur na kwintet dęty (1986)
  • Vykort till Gällivare na zespół dęty (1993)

Utwory fortepianowe

  • Bewegungen (1956)
  • Schlagfiguren (1956)
  • Quantitäten (1958)
  • Rendezvous (1968)
  • Arctic Romance (1995)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • kantata kameralna Ett blocks timme na sopran i 6 instrumentalistów (1957–1958)
  • trylogia kantatowa Brief an Gösta Oswald:
    • 1. Ein irrender Sohn na alt, flet altowy i zespół instrumentów (1959)
    • 2. Mädchentotenlieder na sopran i zespół instrumentów (1958)
    • 3. Und die Zeiger seiner Augen wurden langsam zurückgedreht na sopran, alt, chór żeński, orkiestrę i 4 głośniki (1958)
  • La Bran na chór i orkiestrę (1961)
  • La Bran na saksofon, chór i orkiestrę (1963–1976)
  • Quartets na kwartet wokalny, kwartet dęty i kwartet perkusyjny (1969)
  • Om kanalerna på Mars na mezzosospran, tenora i 8 instrumentalistów (1970)
  • Nazm na recytatorów, głosy solowe, chór, orkiestrę i taśmę, wszyscy z amplifikacją (1972–1973)
  • Szene IV na saksofon, orkiestrę i chór (1974–1975)
  • Flöten aus der Einsamkeit na sopran i 9 instrumentalistów (1976)
  • Madonna na mezzosopran i zespół instrumentów (1977)
  • Liebeslied na mezzosopran, orkiestrę i aparaturę elektroakustyczną (1980)
  • Arctic Love Affair na baryton i fortepian (1996)

Utwory elektroniczne

  • Audiogramme na taśmę (1957–1958)

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 72–73. ISBN 978-83-224-0808-7.
  2. ↑ a b c Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2610. ISBN 0-02-865529-X.
  3. ↑ a b c d e f Hans Åstrand, Nilsson, Bo, Oxford Music Online. Grove Music Online, 31 stycznia 2002, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.19968, via Oxford University Press [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Bo Nilsson. W: Bogusław Schaeffer: Kompozytorzy XX wieku. T. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1990, s. 209–210. ISBN 83-08-01859-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bo_Nilsson&oldid=69222953”