Brzegi (powiat tatrzański)

wieś w województwie małopolskim, powiecie tatrzańskim

Brzegiwieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska, granicząca ze Słowacją.

Brzegi
wieś
Ilustracja
Polana-Głodówka
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Gmina

Bukowina Tatrzańska

Liczba ludności (2012)

769

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-532[2]

Tablice rejestracyjne

KTT

SIMC

0418366

Położenie na mapie gminy Bukowina Tatrzańska
Mapa konturowa gminy Bukowina Tatrzańska, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzegi”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Brzegi”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Brzegi”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzegi”
Ziemia49°19′28″N 20°07′34″E/49,324444 20,126111[1]
Strona internetowa
Widok na Tatry z należącej do Brzegów Głodówki
O. Jan Mikrut CSsR odprawiający Mszę Świętą w kaplicy na Ryniasie, sierpień 2010

Według danych z 31 grudnia 2012 r. sołectwo Brzegi miało 769 stałych mieszkańców[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

edytuj

Znajduje się w otulinie Tatrzańskiego Parku Narodowego, na wschodnich i zachodnich stokach Brzegowskiego Działu – grzbietu odbiegającego w północnym kierunku od Tatr, ale należącego do Pogórza Bukowińskiego. Nad miejscowością wznosi się najwyższy szczyt tego pogórza – Cyrhla nad Białką (1155 m). Miejscowość położona jest w dolinach potoków spływających z tego grzbietu do Białki: Ryniasowego Potoku, Zawiersiańskiego Potoku, Brzegowskiego Potoku, Kozinieckiego Potoku[4]. Zachodnimi stokami Brzegowskiego Działu biegnie szosa z Bukowiny Tatrzańskiej do Łysej Polany. Znajduje się tutaj bardzo widokowa polana Głodówka, z której roztacza się panorama obejmująca całe Tatry[5]. Ze znajdujących się na wschodnich stokach zabudowań wioski zobaczyć można panoramę obejmującą m.in. Rysy, Gerlach, Murań, Szeroką Jaworzyńską, Mięguszowieckie Szczyty, czy Wołoszyn.

Integralne części wsi

edytuj
Integralne części wsi Brzegi[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0418395 Kucówka część wsi
1052654 Polana-Głodówka przysiółek
1052660 Przygórze część wsi
0418461 Rynias przysiółek

Opis miejscowości

edytuj

Wieś powstała w 1625 r. na prawie wołoskim, chociaż wzmiankowana jest już pod koniec XVI wieku. 12 sierpnia 1698 r. król August II nadał we wsi Brzegi (...) Wojciechowi i Błażejowi Bigosom polany, zwane Wierzch Poroniec, graniczący z pastwiskami sołtysów Białodunajeckich i Nowobilskich[8]. W latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. Dojazd do Brzegów jest możliwy z dwóch stron: od Bukowiny Tatrzańskiej i od strony Jurgowa.

Kościołem parafialnym wsi jest świątynia pw. Świętego Antoniego Padewskiego z 1950 roku, którą opiekują się werbiści. Na wzgórzu Rynias znajduje się dom rekolekcyjny Scala, którego nazwa pochodzi od miejsca we Włoszech koło Neapolu, w którym założyciel redemptorystów św. Alfons Liguori podjął decyzję o założeniu nowego zgromadzenia zakonnego. Jest tam również kaplica Matki Bożej z Gór, której, jak i ośrodka opiekunem był przez wiele lat o. Jan Mikrut CSsR (w latach 1993–2003 posługujący w Radiu Maryja).

We wsi znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej i Szkoła Podstawowa im. hrabiego Władysława Zamoyskiego, w której w okresie wakacji funkcjonuje schronisko młodzieżowe PTTK.

W okresie zimowym w Brzegach działa pięć wyciągów narciarskich. Na północnych zboczach Głodówki śnieg utrzymuje się przeważnie do końca kwietnia.

W Brzegach odbywa się w ciągu roku kilka imprez o charakterze ludowo-regionalnym (m.in. gminny festyn „U zbiegu trzech kultur – Lindada”). Mieszkańcy silnie kultywują tradycję i folklor góralski. Spora część kobiet brzeżańskich słynie z hafciarstwa ściegowego. We wsi można spotkać jeszcze stylowe drewniane chałupy utrzymane w starym góralskim stylu oraz przydrożne kapliczki.

Wizyta kardynała Karola Wojtyły

edytuj

1 listopada 1976 roku krakowski metropolita Karol Wojtyła (późniejszy papież Jan Paweł II) spotkał się na polanie Rynias z ks. Franciszkiem Blachnickim – założycielem Ruchu Światło-Życie i wygłosił tam homilię podczas Mszy Świętej. Spotkanie odbyło się w związku z poświęceniem domu rekolekcyjnego i kaplicy stworzonej przez ks. Blachnickiego. Od tamtego czasu na polanie odbywają się rekolekcje dla młodzieży, dorosłych i wiele innych[9].

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10830
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 94 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Plan Odnowy Miejscowości Leśnica na lata 2013-2019. Urząd Gminy Bukowina Tatrzańska, 2013. (Uchwała Nr XXXII/239/2013 Rady Gminy Bukowina Tatrzańska z dnia 22 marca 2013 r.)
  4. Dookoła Tatr. Mapa 1:100 000. Sygnatura, 2003. ISBN 978-83-87873-44-8.
  5. Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
  6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. GUS. Rejestr TERYT
  8. Józef Stanisław Retinger: Spór o Morskie Oko : odpowiedź "Pester Lloydowi". Wyd. Odb. z "Czasu", nr 131, 11 czerwca 1893 r. Kraków: Nakładem własnym autora, 1893, s. 13.
  9. Jan Paweł II w Brzegach. [dostęp 2010-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-01)].

Linki zewnętrzne

edytuj