Bukovec (powiat Koszyce-okolice)
Bukovec (węg. Idabukóc, niem. Bukowetz) – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju koszyckim, w powiecie Koszyce-okolice.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Juraj Petrov[1] |
| Powierzchnia |
10,85[2] km² |
| Wysokość |
351[3] m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+421 55[3] |
| Kod pocztowy |
044 20[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KS |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°42′34″N 21°09′03″E/48,709444 21,150833 | |
| Strona internetowa | |
Położenie edytuj
Leży w dolinie rzeki Idy, u południowych podnóży Gór Wołowskich. Powyżej wsi znajduje się zbiornik zaporowy Bukovec, poniżej - mniejszy zbiornik zaporowy Pod Bukovcom.
Nazwa edytuj
Po raz pierwszy wieś wzmiankowana była w 1346 r. jako Bakolch, w 1401 – Bokolch, w 1427 – Bowkowich, w 1491 – Bwkolcz, w 1630 – Bukocz, w 1786 – Bukowce[6]. Aktualna nazwa "Bukovec" obowiązuje od 1920 r. W latach 1938-1945 obowiązywała węgierska nazwa Idabukóc.
Historia edytuj
Bukovec powstał na ziemiach wydzielonych z terenu starszej wsi Malá Ida, położonej niżej w dolinie Idy. Po raz pierwszy wzmiankowany był w 1346 r., kiedy już miał kaplicę i młyn. Pod koniec XIV w. zaczęto na terenie wsi wydobywać srebro, dzięki czemu w 1401 r. weszła ona w skład majątków korony. Jednak już w roku 1427, gdy liczyła 15 gospodarstw, należała do Sebastiana z Gečy, a w 1491 r. przypadła, jako spadek po Klemensie Detrehu, miastu Koszyce[6]. Kolejne wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1609[7]. Należała do historycznego Komitatu Abaúj, a od 1882 r. do żupy abovsko–turniańskej. W 1828 r. miała 60 domów i 465 mieszkańców, w 1940 – 603 mieszkańców, w 1961 – 700 mieszkańców, a w 1991 - 622 mieszkańców[6].
Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, a także wyrobem narzędzi rolniczych i surowych (niewypalanych) cegieł. We wsi działał młyn wodny (do 1957 r.) i folusz. Na mocy tzw. pierwszego arbitrażu wiedeńskiego od listopada 1938 r. do roku 1945 wieś należała do Węgier.
Współczesność edytuj
Wieś podłączona jest do sieci elektrycznej i wodociągowej, a od 1995 r. także do sieci gazowniczej. W 2008 r. było w Bukovcu 229 budynków mieszkalnych, z czego 217 stanowiły domy jednorodzinne. Z nich stale zamieszkanych było 186 domów[6]. Pozostała część to w większości dacze i letnie domki rekreacyjne. Aktualnie (1. dekada XXI w.) niewielka część mieszkańców pracuje w rolnictwie, większość - w usługach lub zakładach przemysłowych Koszyc.
Demografia edytuj
Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 805 osób, w tym 401 kobiet i 404 mężczyzn[8].
W 2001 roku pod względem narodowości i przynależności etnicznej 97,26% mieszkańców stanowili Słowacy, a 0,43% Czesi[9].
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[9]:
- Katolicy rzymscy – 91,64%
- Grekokatolicy – 1,15%
- Ewangelicy – 0,86%
- Prawosławni – 0,43%
- Ateiści – 3,46%
- Nie podano – 2,31%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Zabytki edytuj
- Ruiny średniowiecznego zameczku na wzgórzu Zámčisko (496 m n.p.m.) na zachód od centrum wsi.
- Kapliczka przydrożna przy drodze do osady Baška. Murowana, klasycystyczna budowla z fasadą dzieloną pilastrami; w jej centrum zakratowana wnęka z figurą św. Anny z początków XIX w.[6]
- Zabudowania mieszkalne (m.in. domy z gankami), gospodarcze (młyn, spichlerzyki tzw. sypance) i publiczne (stara szkoła) z XIX - początków XX w.
Istniejący dawniej we wsi kościół pw. św. Anny, przebudowany w 1736 r., restaurowany w roku 1835, został zburzony. Na jego miejscu zbudowano obecną świątynię katolicką o współczesnej architekturze i doskonałej akustyce wnętrza.
Turystyka edytuj
Istniejący poniżej wsi zbiornik zaporowy Pod Bukovcom jest znaczącym dla aglomeracji Koszyc ośrodkiem rekreacyjnym.
Z Bukovca wychodzą znakowane kolorem 
zielonym szlaki turystyczne na Sedlo pod Bielou skalou w pasemku Holički oraz przez Nižný Klátov i polanę Girbeš do Koszyc.
Przypisy edytuj
- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 10,85S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c d e Wg: Bukovec – územný plán obce, december 2008 [1]
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Ďurček Jozef a kolektív: Slovenské rudohorie. Volovské vrchy a Čierna hora. Turistický sprievodca ČSSR č. 30, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1988;
- Volovské vrchy - Košice, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-317-2.