Bulwar Kurlandzki w Krakowie

zabytek w Krakowie

Bulwar Kurlandzki – zabytkowa budowla hydrotechniczna o funkcji przeciwpowodziowej w Krakowie, biegnąca wzdłuż Wisły, pierwotnie przewidywana również do funkcji pomocniczych nabrzeży portowych. Składa się głównie z murów oporowych (górnego, wysokiego, oraz dolnego, ujmującego koryto rzeki i tworzącego nabrzeże przeładunkowe). W linii górnych murów znajdują się murowane schody dla pieszych oraz brukowane pochylnie do komunikacji kołowej; bocznice kolejowe na poziomie dolnym nie zachowały się. Bulwar Kurlandzki wraz z innymi bulwarami w mieście oraz wałami w granicach Krakowa tworzyły skuteczne zabezpieczenia przed powodzią, co wykazały doświadczenia wielkich powodzi, między innymi w 1970, 1997 i 2010 roku.

Bulwar Kurlandzki
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1260/M z 13 czerwca 2011[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bulwar Kurlandzki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Bulwar Kurlandzki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bulwar Kurlandzki”
Ziemia50°03′07,48″N 19°56′00,38″E/50,052078 19,933439

Opis edytuj

Bulwar Kurlandzki rozciąga się nad zakolem Wisły między mostami Józefa Piłsudskiego a mostem kolejowym na linii średnicowej w Zabłociu, na terenie Kazimierza w dzielnicy I[2]. Na terenie bulwaru znajdują się pozostałości nieistniejącego już Mostu Podgórskiego, łączącego Kazimierz z wówczas osobnym miastem – Podgórze[3].

Bulwar Kurlandzki stanowi obiekt techniki urbanistycznej na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006. Prowadzi nim także rekreacyjna Wiślana Trasa Rowerowa – część europejskiego szlaku rowerowego EuroVelo 4[4].

Bulwar wraz z przyległymi fragmentami wałów Wisły, wtórnie uzyskały funkcję i status obszarów parkowych, stanowiąc obecnie popularne miejsce rekreacyjno-wypoczynkowe dla mieszkańców i turystów. Prowadzą nim alejki spacerowe i drogi rowerowe[5].

Bulwar ten, poprzecinany licznymi alejkami spacerowymi, stanowi głównie obszar trawiasty, łagodnie schodzący ku Wiśle[5].

Historia edytuj

Bulwar Kurlandzki powstał na początku XX wieku[6]. Do 1936 roku na terenie bulwaru znajdował się Most Podgórski, łączący go z bulwarem Podolskim (Miastem Podgórze). Po zburzeniu mostu, na terenie Bulwaru Kurlandzkiego pozostawiono po nim przyczółki[7]. W latach 2009–2010 w miejscu dawnego mostu wybudowano Kładkę Ojca Bernatka[8]. W 2010 roku w okolicach bulwaru odsłonięto rzeźbę „Puryfikacja”[9].

13 czerwca 2011 roku wraz z innymi bulwarami wiślanymi, bulwar Kurlandzki został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[10].

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2024-04-19].
  2. Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2023. ISBN 978-83-8190-859-7.
  3. Most Podgórski [online], Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie, 17 stycznia 2022 [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  4. Velo Małopolska w budowie. 400 km tras w 2017 roku [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  5. a b Bulwary Wiślane [online], karnet.krakowculture.pl [dostęp 2024-04-19] (ang.).
  6. Bulwar Kurlandzki. zabytek.pl. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  7. 30 grudnia 1850 r. Otwarcie mostu Podgórskiego w Krakowie [online], historia.interia.pl [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  8. Kładka Ojca Bernatka. krakow.travel. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  9. Świnia na Wiśle w Krakowie budzi liczne pytania. Skąd się w ogóle wzięła?. [w:] Onet.pl [on-line]. wiadomosci.onet.pl, 4 kwietnia 2023. [dostęp 2024-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-05)]. (pol.).
  10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2024-04-19].