Chlewiska (powiat szydłowiecki)

wieś w województwie mazowieckim

Chlewiskawieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie szydłowieckim, w gminie Chlewiska[5][6]. Przez wieś przebiega Droga wojewódzka nr 727. Najbliższe miasto - Szydłowiec.

Chlewiska
wieś
Ilustracja
Kościół św. Stanisława, ul. Kościelna 2a
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

szydłowiecki

Gmina

Chlewiska

Wysokość

211 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

1084[2][3]

Strefa numeracyjna

48

Kod pocztowy

26-510[4]

Tablice rejestracyjne

WSZ

SIMC

0615799[5]

Położenie na mapie gminy Chlewiska
Mapa konturowa gminy Chlewiska, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Chlewiska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Chlewiska”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Chlewiska”
Położenie na mapie powiatu szydłowieckiego
Mapa konturowa powiatu szydłowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Chlewiska”
Ziemia51°14′37″N 20°45′46″E/51,243611 20,762778[1]
Integralne części wsi Chlewiska[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0615807 Stawki część wsi

Miejscowość jest siedzibą gminy Chlewiska oraz rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława[7]. W Chlewiskach znajduje się zabytkowa huta żelaza z instalacją gichtociągową i zabytkowy dwór.

Na początku XVI wieku wieś Chlewyska była własnością Chlewickich herbu Odrowąż[8]. Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego[9].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chlewiska. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.

Urodził się tu Tadeusz Ignacy Topór-Wąsowskimajor piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Zabytki

edytuj
 
Rysunek ks. Jana Wiśniewskiego Kościół św. Stanisława w Chlewiskach
 
Pałac obronny Chlewickich
  • Kościół św. Stanisława Bp Męczennika – kościół wzniesiony został w latach 15111512 w stylu późnogotyckim z wykorzystaniem murów poprzedniego romańskiego kościoła z połowy XIII wieku. Fundatorem budowy był Mikołaj Chlewicki. Świątynia była kilkakrotnie przebudowywana, a w latach 20. XX wieku zamieniono ją na bazylikę. Wewnątrz znajdują się XVI-wieczne gotyckie rzeźby: Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Anny Samotrzeciej i Chrystusa Zmartwychwstałego. W prezbiterium można obejrzeć nagrobek jednego z właścicieli pałacu, Wawrzyńca Chlewickiego (zm. 1613 r.), epitafium księdza Szydłowskiego z I połowy XVII wieku i klasycystyczny nagrobek Katarzyny z Sapiehów Sołtykowej (zm. 1814 r.). Obok kościoła stoi dzwonnica z XVIII wieku.
  • Zamek w Chlewiskach (obecnie pałac) - wzniesiony w późnym średniowieczu w miejscu XII - wiecznego grodziska. Pierwszy dwór powstał w tym miejscu na ruinach średniowiecznego zamku, który od XII wieku należał do rodu Duninów. Przebudowano go na początku XVII wieku, a następnie w XIX w. Klasycystyczny pałac wznosi się na wzgórzu przy drodze do Pawłowa. Budowla składa się z dwóch oszkarpowanych skrzydeł stykających się pod kątem prostym.
  • Huta żelaza, wybudowana przez Francuskie Towarzystwo Metalurgiczne w latach 1882−1892, oddział Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie
  • Kapliczka brogowa na środku stawu o historii sięgającej połowy XIX w., z figurą św. Jana Nepomucena[10].
  • zegar wieżowy z XX wieku

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15443
  2. Wieś Chlewiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 141 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Opis parafii na stronie diecezji
  8. Jacek Pielas, Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. M. Przeniosło, Szydłowiec 2009, s. 63.
  9. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  10. Brogowa kapliczka św. Jana Nepomucena w Chlewiskach. kapliczki.org.pl. [dostęp 2019-12-31].

Linki zewnętrzne

edytuj